Гэтая размова адбывалася ў кватэры Ігната Кулікоўскага на Ніжняй Ляхаўцы. Грамадзянін прынёс туды рэчы, купленыя ў розных крамах на замову Яся згодна з падказкамі Ігната. Яны рыхтаваліся да працы «на машынку». Тады гэты від аферы быў яшчэ невядомы.
Ясь, які пасля апошніх справаў меў шмат гатоўкі, даў Грамадзяніну 500 рублёў за турботы.
— Не трэба так шмат, — пратэставаў Грамадзянін. — Я нішто сабе жыву. Не галадаю.
Грамадзянін скіраваўся ў трушчобу [12] Трушчоба — маліна, зладзейскае логава.
Цыпы, дзе яго чакаў Філіп Лысы. З цягам часу Грамадзянін стаў неад’емным сябрам брацтва з-пад знаку шабера. Злодзеі прызвычаіліся і палюбілі яго. Ён змог заваяваць іх давер і дапамагаў вырашаць розныя дробныя справы. Пісаў лісты, насіў малявы, а часам і «статкі» [13] Статкі — інструменты ўзломшчыка.
, але яго ніколі не бралі на аніякую, нават найдрабнейшую работу. Злодзеі адчувалі, што яму было б непрыемна… Грамадзянін паступова спазнаваў і паглыбляўся ў жыццё злачынцаў. Ён браў з яго тыпажы для свайго рамана. Гэта шкодзіла канструкцыі твора, але было карысна з гледзішча фактуры.
У суседнім пакоі Ігнатава сястра, Міла, напявала песеньку:
Гляну я ў аконца, пагляджу я ў фортку —
Крочаць злодзеі ў расклёшаных портках…
Гальштукі модныя, выпрасаваныя,
Боцікі новыя, лакіраваныя…
Гэй, дыгу-дыгу!
Гэй, дана-дана!
Боцікі новыя, лакіраваныя…
Міла была вельмі прыгожая. Ёй было ўсяго сямнаццаць. Ясь ведаў, што дзяўчына жыве з братам як з каханкам. Зрэшты, яны зусім гэтага не хавалі. Ігнась казаў: «Я кахаю Мілу, а яна мяне. А што людзі балбочуць, то мне ўсё адно. Нашто мне з дрыздай абы-якой паскудзіцца. Мне яна больш падабаецца. А што сястра, то што з гэтага? Таксама жанчына, не каза ж. Праўда ж?!.»
Гэтая іх смеласць імпанавала Ясю. Калісьці, крыху пад чаркай, ён спытаў Ігната, як гэта адбылося ўпершыню. Ігнась задумаўся, а пасля паволі сказаў:
— Мне самому дзіўна… Я на Мілку ніколі ўвагі не звяртаў… Бабай не лічыў… А неяк заходжу да яе. Бачу — мыецца ў мядніцы. Кашулю ўніз спусціла. Я праходзячы, вось так сабе, пляснуў яе па азадку. Яна як вызверыцца, і вадою — плясь мне ў твар… Я яе за гэта яшчэ мацней стукнуў. А яна мяне кулаком у грудзі. Схапіў яе і сам не ведаю, як мы на ложку апынуліся… Я, напэўна, лютаваў. Яна крычыць: «Што ты робіш, паскуднік?!» Адыграцца хацеў, але яна ўжо маўчала і сама мяне за шыю рукамі трымала… З таго часу і пайшло ў нас… Такія справы… Кахаем адно аднаго… Лепш яна, чым сто іншых…
Пальцы дашчэнту ўсе у дыяментах,
У кожнага тростка — слановая костка!
Гэй, дыгу-дыгу!
Гэй, дана-дана!
У кожнага тростка — слановая костка!
Ясь не дачакаўся вяртання Ігната з горада. Пра сустрэчу яны не дамаўляліся, таму ён не крыўдаваў на сябра. Сказаў Мілцы, каб брат чакаў яго заўтра ўвечары дома, а сам выправіўся ў цэнтр.
На Камароўцы, быццам дзве ракі, зліваюцца два тракты: Барысаўскі і Лагойскі. Іх вусце раскінулася ля канца Захар'еўскай вуліцы, што рассякае на дзве часткі амаль увесь горад.
Камароўка — рай для паточнікаў. А паточніцтва — базавая школка для злодзеяў-пачаткоўцаў. Гэта найпрасцейшы спосаб крадзяжу, для якога непатрэбныя аніякія інструменты і адмысловыя веды. На «патоку» працуюць нават дзеці. Ёсць, аднак, злодзеі, якія амаль усё жыццё «ходзяць на паток». Старыя паточнікі ў справе сваёй звычайна карыстаюцца падлеткамі.
Паточнікі крадуць з вазоў на тракце што толькі можна. У іх няма сталых метадаў працы. Яны крадуць зранку і ўвечары. Абкрадаюць тых, хто ўязджае ў горад, і тых, хто з яго выязджае. Падразаюць куфры або валізкі, ззаду прывязаныя да вазоў. Прабіраюцца ў заезныя дамы і, карыстаючыся разявацтвам або нядбальствам, а часам і п’янствам мужыкоў крадуць, што падвернецца. Здараецца, здымаюць нават вупраж з каня, а былі выпадкі, што забіралі і каня з возам. Наймілейшыя дні для паточнікаў — кірмашовыя. Некаторыя паточнікі выходзяць далёка за горад і там пільнуюць сваіх ахвяраў. Бывае так, што селянін выедзе рана з дому і задрэмле. Прачынаецца і бачыць, што няма тавару, які ён на рынак вёз. Але найчасцей бралі падарожных ля ўезду ў горад. Тут прасцей за ўсё адцягнуць увагу ахвяры.
Неяк мужык, некалькі разоў абчышчаны паточнікамі і даліншчыкамі, прадаў каня і паехаў дадому. Навучаны досведам, загарнуў грошы ў хустку і ўсеўся на іх з цвёрдым рашэннем не ўставаць, пакуль не апынецца за горадам. Даліншчык «пасвіў» яго даўно, пільнуючы, куды той схавае грошы. За возам пайшоў на Камароўку. Там сустрэўся са знаёмым фірмовым паточнікам і патлумачыў справу.
Читать дальше