Клаус Манн - Мэфіста. Раман аб адной кар'еры

Тут Барбара звярнула ўвагу юнака на тое, што ягоны "фюрэр", які збіраецца адмяніць капіталізм, атрымлівае шмат грошай ад цяжкай прамысловасці і ад буйных землеўладальнікаў, але Міклас злосна і рэзка адкінуў гэтыя абвінавачванні, як "тыпова жыдоўскае падбухторванне". У такім духу яны дыспутавалі да глыбокай ночы. Барбара іранічна і з цікаўнасцю выслухоўвала ўпарцістага хлопца і спрабавала навесці яго на розум. А ён з настырнасцю дзіцяці заўзята адстойваў крыважэрную веру ў чысціню расы, y ліквідацыю ліхвярства і разважаў пра ідэальную рэвалюцыю. Суфлёрка Эфой, якая раўніва назірала з кута за гэтай парай, шапнула швейцару Кнуру:

— Фраў Гёфген нешта ж бо квапіцца на майго хлопца — гэтага толькі бракавала. Фраў Гёфген хоча яго адбіць...

І ў тую ж самую ноч Эфой ўчыніла Гансу Мікласу скандал. А ў Барбары была непрыемная сцэна з Гендрыкам. Гёфген бушаваў. Але не ад "дробнабуржуазнай рэўнасці" — ён гэта падкрэсліў. Наадварот, з чыста палітычных прычынаў.

— Як ты толькі магла цэлы вечар сядзець за адным сталом з вулічным мярзотнікам — нацыянал-сацыялістам! — крычаў ён і дрыжаў ад злосці.

Барбара адказвала, што, на яе думку, юны Міклас не мярзотнік. Гендрык рашуча адрэзаў:

— Усе нацысты мярзотнікі . І гутарыць з такім тыпам — усё роўна што выкачацца ў брудзе. Шкада, што ты зразумець гэтага не хочаш. Цябе сапсавалі ліберальныя заскокі твайго сямейства. У цябе няма перакананняў, адна распешчанасць і дзіцячая цікаўнасць!

Барбара ціха сказала:

— Так, прызнаюся, мне крыху шкада гэтага хлопца, і ён мяне крыху цікавіць. Ён хворы, славалюбны, ён недаядае. Вы дрэнна яго трактуеце — ты, твая прыяцелька Гэрцфэльд і ўсе астатнія. Ён шукае, за што зачапіцца, як падняцца. Вось і дайшоў да гэтага вар'яцтва, якое ганарыста называе светапоглядам...

Гендрык пагардліва гмыкнуў.

— Як ты носішся з гэтай вашывай нікчэмнасцю! Мы, бачыце, дрэнна яго трактуем! Выдатна! Ну і ну! А ты падумала, як ён і ягоныя сябрукі патрактуюць нас , калі гэты зброд дарвецца да ўлады?!

Прагнуўшыся наперад і падбочыўшыся, ён шпурнуў ёй у твар гэта пытанне.

Барбара адказала з расстаноўкай, не гледзячы на яго:

— Божа барані, каб такія вар'яты дарваліся да ўлады. Я тады не магла б жыць у гэтай краіне.

Яна здрыганулася, быццам адчуўшы мярзотны подых жорсткасці і маны, якая запануе ў Германіі, калі да ўлады прыйдуць нацысты.

— Гэта падонкі, — сказала яна. — Падонкі рвуцца да ўлады.

— А сама сядзіш з такім падонкам за адным сталом і языком перакладаеш!

Гендрык шпаркім крокам пераможна хадзіў па пакоі.

— Вось вам ваша хвалёная буржуазная талерантнасць! Мyсова ім трэба высакародна спачуваць смяротнаму ворагу — слушней кажучы, таму, каго сёння яшчэ называюць смяротным ворагам. Я спадзяюся, мая драгая, што ты з яшчэ большай спагадай паставішся да падонкаў, калі яны бyдyць ва ўладзе! Ты і ў фашысцкім тэроры здолееш знайсці цікавыя аспекты. Ваш лібералізм навучыць вас мірыцца і з нацыяналістычнай дыктатурай. І толькі мы, ваяўнічыя рэвалюцыянеры, ім ворагі па крэс жыцця, толькі мы не пусцім іх да ўлады.

Ганарыста, як певень, ён хадзіў па пакоі, касавурачыся і задраўшы падбародак. Барбара стаяла нерухома. Калі б Гендрык зірнуў на яе ў гэты момант, яго спалохаў бы яе пабялелы твар.

— Значыцца, ты лічыш, што я прымірылася б, — сказала яна амаль без голасу. — Ты лічыш, што я прымірылася б — прымірылася б са смяротным ворагам...

Праз некалькі дзён паміж Гендрыкам і Мікласам адбылося сутычка, якая закончылася тым, што Гёфген дамогся ад дырэкцыі Гамбургскага мастацкага тэатра неакладнага звальнення маладога актора. Зачэпка да катастрофы, якая закончылася перамогай Гёфгена, а для Ганса стала фатальнай і пагібельнай, на першы погляд была бяскрыўдная.

Гендрык быў таго вечара ў выдатным настроі, шальмец пад'юджваў яго, ён аж шумаваў рэйнскай весялосцю і здзіўляў калегаў бясконцымі выбрыкамі і жартамі. Ён выдумаў пацешную, бліскучую гульню. Як што ў газетах ён чытаў толькі тэатральную хроніку і цікавіўся толькі тым, што тычылася тэатра, ён ведаў склад усіх труп нямецкіх драматычных, оперных тэатраў і аперэт. Добра трэніраваная памяць фіксавала імя другой альтысткі ў Кёнігсбергу і часовай выканаўцы роляў "салонных дам" у Гале. Было многа рогату, калі Гендрык даў сябе праэкзаменаваць у гэтым своеасаблівым прадмеце. Ён адказваў без запінкі, калі ў яго пыталіся:

— Хто малады любоўнік у Гальбертштаце?

Альбо:

— Дзе сёння іграе фраў Цюкгайм-Геверніц?