Józef Kraszewski - Stara baśń

Żalnik i zgliszcza dosyć były oddalone, na polance piaszczystej znajdowały się w lesie. Poszli więc parobcy drzewo przysposobić na stos, kamienie gotować do grobu, bo ciała nie chciano długo trzymać niespalonym, ażeby duch mógł prędzej wzlecieć do ojców i braci.

Noc to była znowu bezsenna i łzawa… Nad rankiem już stary Wisz siedział na ławie, podparty tak, aby się żywym niemal mógł zdawać jeszcze. Najlepszą odzież nań włożono, najpiękniejszą broń przypasano do pasa, czapkę z kitą miał na głowie, łuk na plecach, procę, kamienny topór ojców i dłut z krzemienia.

Текст предоставлен ООО «ЛитРес».

Прочитайте эту книгу целиком, на ЛитРес.

Безопасно оплатить книгу можно банковской картой Visa, MasterCard, Maestro, со счета мобильного телефона, с платежного терминала, в салоне МТС или Связной, через PayPal, WebMoney, Яндекс.Деньги, QIWI Кошелек, бонусными картами или другим удобным Вам способом.

łotoć – rodzaj kaczeńca. [przypis redakcyjny]

pierzchnęło – dziś: pierzchło; pierzchnąć – uciec. [przypis edytorski]

zatętniało – dziś: zatętniło. [przypis edytorski]

nazad – z powrotem. [przypis redakcyjny]

łom – tu: łamanie. [przypis redakcyjny]

łoza – rodzaj krzewu z rodziny wierzbowatych; wierzba szara. [przypis redakcyjny]

listki – dziś popr. forma N. lm: listkami. [przypis edytorski]

osiczyna – gatunek drzewa, topola osika a. topola drżąca, której liście drżą przy najmniejszym podmuchu wiatru. [przypis edytorski]

guz (daw.) – guzik. [przypis edytorski]

kułak – pięść. [przypis redakcyjny]

byłali – czasownik z partykułą -li; znaczenie: czy była, czyżby była. [przypis edytorski]

nagotowany – tu: przygotowany. [przypis redakcyjny]

juk – skórzany worek służący do przewożenia bagażu na grzbiecie zwierzęcia. [przypis redakcyjny]

sakiew – dziś popr. D. lm od wyrazu sakwa: sakw. [przypis edytorski]

rozgartować – rozgarnąć. [przypis edytorski]

oba podróżni (daw.) – dziś popr.: obaj. [przypis edytorski]

skoro – szybko. [przypis edytorski]

staja – daw. miara długości, licząca ok. 1 km. [przypis edytorski]

staj kilkoro – dziś popr.: staj kilka. [przypis edytorski]

bałwan – tu: posąg pogańskiego bóstwa. [przypis edytorski]

polański – przym. utworzony od rzecz. Polanie, nazwy plemienia słowiańskiego. [przypis edytorski]

z południa – dziś: po południu. [przypis edytorski]

gościniec – droga. [przypis redakcyjny]

wiszary – rodzaj rośliny; splątane zarośla. [przypis redakcyjny]

padły – tu: przepadły, zniknęły. [przypis edytorski]

mieniać się (daw.) – zmieniać się. [przypis edytorski]

trzęsawica – trzęsawisko; teren bagnisty. [przypis edytorski]

rychło – szybko. [przypis edytorski]

skórznie – daw. obuwie skórzane. [przypis edytorski]

wtóry – drugi. [przypis edytorski]

rozlegać się – tu: rozciągać się. [przypis edytorski]

tyna a. tyn (daw.) – ogrodzenie drewniane, z gałęzi a. belek. [przypis edytorski]

od deszczów wypłukana – dziś: przez deszcze wypłukana. [przypis edytorski]

wiszar – kożuch roślin (czyli pło), trzcin i paproci, porastających torfowisko położone na stromym zboczu; torfowisko wiszące. [przypis edytorski]

w zrąb – daw. technika wznoszenia zabudowań polegająca na wypełnianiu drzewem lub innymi materiałami ustawionego uprzednio szkieletu z potężnych belek. [przypis edytorski]

mieniać (daw.) – zamieniać. [przypis edytorski]

Wineda – na pół legendarne słowiańskie miasto u ujścia Odry, mające być ważnym ośrodkiem handlowym. [przypis edytorski]

przyjść do czegoś (daw.) – zdobyć coś, zyskać; tu: jakeście do niej przyszli: jak ją dostaliście. [przypis edytorski]

wiedźma – tu: kobieta doświadczona, znająca życie; od wiedzieć: ta, która wie. [przypis edytorski]

kołacz – bułka pszenna, białe, delikatne, jedzone często tylko od święta pieczywo. [przypis redakcyjny]

tyn – płot z gałęzi a. belek. [przypis redakcyjny]

szemrać – rozmawiać półgłosem, szeptać. [przypis edytorski]

zawierać – tu: zamykać. [przypis edytorski]

tok – podłoga z ubitej gliny; klepisko. [przypis edytorski]

dym się dobywał (…) przez nieszczelny dach – jest to opis tzw. kurnej chaty. [przypis edytorski]

dzieża – drewniane naczynie do rozczyniania mąki. [przypis redakcyjny]

ceber – duże naczynie wykonane z drewnianych deszczułek ułożonych pionowo jedna obok drugiej i spiętych razem dookoła obręczami; w dwóch dłuższych, przeciwległych deszczułkach znajdowały się otwory, przez które przekładano drąg, dzięki czemu naczynie mogły nieść dwie osoby; w cebrach noszono najczęściej wodę. [przypis edytorski]

żarna – przyrząd do ręcznego mielenia zboża, złożony z dwóch kamieni: dolnego, nieruchomego, często wgłębionego dla pomieszczenia ziarna oraz górnego, ruchomego, służącego do miażdżenia ziarna na mąkę. [przypis edytorski]

bodnia – duża drewniana beczka; od jej nazwy pochodzi określenie zawodu osoby zajmującej się wyrobem takich i podobnych naczyń, bednarza. [przypis redakcyjny]