Iван Сяркоў - Мы з Санькам у тыле ворага

Гэта я маю на ўвазе свае новыя штаны. Але і старым штанам будзе крыўдна, калі не ўспомніць іх добрым словам. Таму я раскажу ўсё па парадку.

Мае старыя штаны мне купіў бацька, калі яны былі зусім новыя. Гэта адбылося яшчэ да вайны, перад Першамайскім святам. Вельмі спадабаліся мне ў іх кішэні: шырокія, глыбокія. У гэтыя кішэні можна пакласці паўвоза розных гаек, старых цвікоў, каменьчыкаў для рагаткі і ўсялякага іншага дабра.

Штаны спадабаліся мне яшчэ і сваёй незвычайнай трываласцю. Бацька ўмеў выбіраць матэрыю. Ен не звяртаў асаблівай увагі на колер тканіны, абы не маркія, а спрабаваў на разрыў. Дзябёлыя, не трашчаць — значыць, добрыя. Аднойчы я павіс, зачапіўшыся штанамі, на плоце і правісеў там з паўгадзіны, пакуль не зняў дзед Мірон. I вы думаеце, штаны разадраліся па жывому? Шчога ім не зрабілася, толькі па шву трэснулі.

Праўда, другі раз, калі я напароўся на цвік, яны ўсё ж паддаліся. Але Санька прыладзіў на дзірку добрую латку, і штаны сталі лепш за новыя.

Аднак бабуля лічыць, што калі б у мяне былі і жалезныя штаны, дык, мабыць, і тым бы я даў рады. Я думаю, што ў яе цэлая скрыня адзежы, што яна зараз выцягне мне абнову і скажа:

— На, насі, Іван!

А дзе яе ўзяць, у мяне галава не баліць.

Толькі дарэмна бабуля мяне папракае: баліць галава, яшчэ і як баліць! Ад старых магазінных штаноў засталіся адны добрыя ўспаміны. На іх нават латкі латаныя. Яны ледзь ліпяць і свецяцца, як сіта. Зараз яшчэ нічога сабе, на печы можна коўзацца, а летам і на людзі не выйдзеш. Гэта зараз самая галоўная перашкода на маім шляху ў партызаны. Без штаноў, мабыць, не прымуць. Дык як жа тут не балець галаве?

I вось аднойчы прыносіць бабуля ў хату нямецкі мех, рассцілае яго на стале і кліча мяне з печы, дзе я чытаю кніжку пра дзеда Талаша.

— Паглядзі-тка, мой хлопец! — просіць яна.

Я гляджу. Мяшок новы, шчыльны, трывалы. Крыху дзябелаваты, праўда, але ж немцы не ведалі, што такому пану, як я, будуць з яго шыць адзежыну. Дзе бабуля здабыла гэты мяшок, яна не гаворыць. На ўсе мае пытанні толькі адмахваецца:

— Дзе ўзяла, там і ўзяла...

Але нарэшце не вытрымала і растлумачыла болын падрабязна:

— У Ярманію збегала і купіла!

3 гэтага мяшка будуць раскошныя штаны. Адно мне толькі не падабаецца: чорны арол са свастыкай. Бабулі ён таксама не па душы, ды што ты зробіш? Яна спрабавала яго адмыць, празаліла нават у жлукце 13 13 Жлукта — дзежка без дна для празольвання бялізны. , а арлу — хоць бы што, як сядзеў, так і сядзіць. Штаноў з нямецкім арлом я насіць не буду. Няхай бабуля на гэта не спадзяецца.

Бабуля пакрыўджана падбірае губы і злуецца:

— Вялікі асэсар! Зносіш, калі прыпрэ...

Аднак яна ўсё ж паабяцала зрабіць так, каб гэты арол не вельмі кідаўся ў вочы. Яна яму месца знойдзе, тым болын што зусім не абавязкова, каб ён свяціў наперадзе.

Мая бабуля — чалавек беражлівы. Яна кроіць мяшок так, каб дарэмна не прапала ніводнага кавалачка. Матэрыі цяпер не купіш, а выткаць няма з чаго. Ды і хто гэта мне будзе ткаць? Вось ажанюся, тады няхай жонка і тчэ.

Да вайны я аднойчы бачыў каля сельсавета матроса ў белай кашулі, у бесказырцы са стужкамі, але больш за ўсё мы, хлапчукі, зайздросцілі, пазіраючы на шырачэзны чорны клёш. Цяпер, напэўна, той матрос пазайздросціў бы майму клёшу. Першы раз я нават у ім заблудзіўся і трапіў абедзвюма нагамі ў адну калашыну, а потым неяк усё ж выблытаўся.

Штаны пашыты трывала — суровымі, вошчанымі ніткамі. Праўда, сцяжкі велікаватыя і няроўныя, дык ж я хацеў ад старой бабы! Яна ж не машына. Добра, што яшчэ так зляпіла. А што велікаватыя — не бяда. Мне хопіць іх навек. Я буду ў іх жаніцца.

Бабуля пакруціла, павярцела мяне, крытычна агледзела справу сваіх рук і здаволена адзначыла:

— Ну вось, зусім іншы хлопец, На чалавека падобны. Скідай, гузік прышыю.

Не, сапраўды добрыя штаны, і арол не мазоліць вочы. Калі сядзіш, дык яго і зусім не відаць.

Хлапчукі спачатку смяяліся з майго арла. А Санька дык яшчэ і крытыкаваў бабульчыну працу: і пояс не так прышыты, і кішэня касабокая. Санька — спец. Але паступова на маю абнову перасталі звяртаць увагу. Толькі мянушка да мяне новая прыліпла — Матрос.

Аднойчы ў нядзелю я, Санька і Міцька Малах сабраліся на вуліцы, супраць нашай хаты, пагуляць у чыжыка. Глыжка пад нагамі таўчэцца, шморгае носам і крыўдзіцца:

— Ушо шамі ды шамі, і я буду...

Мая чарга біць, а Санькава ісці ў поле пасвіць. Толькі гэта я прыладзіўся добра ўрэзаць па чыжыку, як чыясьці дужая рука балюча ўзяла мяне за вуха. Гэта была рука Няўмыкі. Ен заўсёды з'яўляецца там, дзе яго не чакаюць, заўсёды прыходзіць туды, куды яго ніхто не кліча. Сёння ён нават без вінтоўкі, толькі гумавая палка пры ім. Руды твар яго раздаўся ў шырыкю ад добрага харчу. Вочы прыжмураныя, пякучыя і злыя.