Астрид Линдгрен - Браты Львiнае Сэрца

Мацiяс напхаў у буфет старога адзення, шкур i многа iншых рэчаў, каб заглушыць любы гук са сховiшча. Салдаты ўсё гэта выкiнулi на падлогу.

А потым... У мяне гатоў быў вырвацца крык, ад якога мог развалiцца дом: адзiн з iх ужо браўся адсоўваць буфет. Але я не выдаў нiводнага гуку. Я сядзеў, як спаралiзаваны, на табурэце i ненавiдзеў яго ўсёй душой, ненавiдзеў у iм усё: яго грубыя рукi, тоўстую шыю i бародаўку на лбе. Я ненавiдзеў за тое, што баяўся - зараз ён убачыць дзверы, якiя вядуць у сховiшча, i гэта будзе канец для Джанатана.

Але тут закрычаў Мацiяс:

- Паглядзiце, што вы нарабiлi! Пажар! Хiба вам Тэнджыл загадаў падпальваць наша жытло?

Не ведаю, як такое магло здарыцца, але гэта было сапраўды так. На падлозе гарэла шкура, i салдаты павiнны былi кiнуць усё, каб патушыць яе. Яны скакалi, i тупалi нагамi, i лаялiся, i праклiналi, i, нарэшце, вылiлi на яе вядро вады, так што агонь быў амаль што патушаны. Але Мацiяс працягваў бурчаць, каб паказаць, як ён на iх злуецца.

- Вы што, не разумееце? - ушчуваў ён. - Воўну ж нельга кiдаць каля агню, адкуль заўсёды ляцяць iскры.

Салдат з бародаўкай як ашалеў.

- Заткнiся, стары, - закрычаў ён, - а то ў мяне ёсць багата спосабаў заткнуць тваю глотку!

Але Мацiяс не даваў iм запалохаць сябе.

- Не, вы спачатку прыбярыце за сабой, - абураўся ён. - Паглядзiце, што вы тут нарабiлi! Ператварылi ўсё ў свiнушнiк.

Гэта якраз i прымусiла iх паспешлiва выбiрацца.

- Сам прыбiрай свой свiнушнiк, стары хрэн! - сказаў салдат з бародаўкай. Ён выйшаў першы, а за iм iншыя салдаты, пакiнуўшы пасля сябе незачыненыя дзверы.

- У iх зусiм няма сумлення, - уздыхнуў Мацiяс.

- Якое шчасце, што загарэлася шкура, - усклiкнуў я. - Шчасце Джанатана...

Мацiяс папляваў на пальцы.

- Так, невялiкiя пажары зрэдку вельмi патрэбны, - сказаў ён. - Хаця, халера, вельмi пячэ ў пальцы, калi бярэш з агню гарачае вуголле.

Але гэта не быў яшчэ канец нашых няшчасцяў.

Яны абшукалi стайню, i салдат з бародаўкай крыкнуў Мацiясу:

- Стары! У цябе два канi. У Далiне Дзiкай Ружы нiкому не дазваляецца мець больш за аднаго. Ты гэта ведаеш. Мы прышлём чалавека, ён забярэ аднаго каня, таго, з белай зорачкай. Яго трэба аддаць Тэнджылу.

- Гэта конь майго ўнука, - запярэчыў Мацiяс.

- Быў... А цяпер гэта конь Тэнджылаў.

Пачуўшы гэта, я пачаў плакаць. Мы павiнны былi пакiнуць Далiну Дзiкай Ружы ў гэты вечар, наш доўгi падземны ход быў закончаны. Да гэтага моманту я не думаў, як мы возьмем з сабой Грыма i Ф'ялара, яны ж не маглi прапаўзцi па падземным ходзе. Як неразумна было не падумаць раней пра тое, што нам трэба будзе пакiнуць коней з Мацiясам. Гэта было дрэнна, але цяпер справы паварочвалiся яшчэ горш. Тэнджыл забярэ Ф'ялара, i я не ўяўляю, як не разарвалася маё сэрца, калi я пачуў пра гэта.

Салдат з бародаўкай выцягнуў з кiшэнi маленькую драўляную дошчачку i паднёс яе да самага носа Мацiяса.

- Вось тут напiшы нумар свайго дома, - загадаў ён.

- А чаму я павiнен гэта рабiць? - недаўменна запытаўся Мацiяс.

- Пацвердзi, што ты хочаш добраахвотна аддаць каня Тэнджылу.

- Але я не хачу...

У адказ салдат выцягнуў меч.

- Не, ты вельмi хочаш. Ты зробiш гэта з вялiкiм задавальненнем. I пастаў вось тут нумар свайго дома. А потым ты аддасi гэтую дошчачку чалавеку, якi прыйдзе з Карманьякi, каб забраць каня, бо Тэнджылу патрэбны доказы, што ты аддаў усё добраахвотна, ты разумееш, стары? - гыркнуў ён, штурхнуўшы Мацiяса так, што ён ледзьве не павалiўся.

Што мог зрабiць Мацiяс? Ён напiсаў нумар свайго дома, а салдаты рушылi далей шукаць Джанатана.

Гэта быў наш апошнi вечар з Мацiясам. У апошнi раз мы селi за стол, у апошнi раз ён налiў нам супу. Усiм нам было сумна, але больш за ўсiх мне. Я плакаў. I з-за Ф'ялара, i з-за Мацiяса: ён стаў мне амаль родным дзядулем, а цяпер даводзiлася яго пакiдаць. Я плакаў яшчэ таму, што я быў малы, быў напалоханы i нiчога не мог зрабiць, каб абаранiць дзядулю ад грубых салдат.

Джанатан сядзеў моўчкi, задумаўшыся.

- Калi б я ведаў пароль... - нарэшце прамовiў ён з горыччу.

- Якi пароль? - пацiкавiўся я.

- Кожны павiнен сказаць пароль, хто ўваходзiць i выходзiць праз галоўную браму, хiба ты не ведаеш?

- Чаму ж, ведаю... Я ведаю нават гэты пароль: "Уся ўлада Тэнджылу, нашаму вызвалiцелю". Я чуў, як яго гаварыў Джосi, цi ж я табе не расказваў пра гэта?

Джанатан угледзеўся на мяне i глядзеў даволi доўга.

- Сухарык, ты мне падабаешся, - засмяяўся ён. - Ты сапраўды гэта ведаў?

Я не мог зразумець, чаму ён быў так задаволены гэтым паролем, бо ён не збiраўся праходзiць праз вароты, але мне было прыемна, што я, такi слабы i бездапаможны, мог хоць крыху, хоць ледзь-ледзь дапамагчы яму.