Владимир Машков - Паміж А і Б

Мяне, мокрага ад снегу, гушкалі. Я ўзляцеў угору, і сіняе небы было так блізка, варта было толькі руку працягнуць — і дастанеш.

Пакуль я выконваў піянерскае даручэнне, я здорава адпачыў і ўва мне кіпелі магутныя сілы.

Тут зазвінеў званок, і мы памчаліся ў клас.

А двойку я атрымаў вось як. Сцяпан Аляксандравіч заўважыў, што я не сачу за вопытам, а нешта запісваю ў сшытак.

— Што ты пішаш, Карабухін? — спытаўся Сцяпан Аляксандравіч.

— Выконваю піянерскае даручэнне, — ганарліва адказаў я.

Сцяпан Аляксандравіч сказаў, што піянерскае даручэнне трэба выконваць пасля ўрокаў, і зачыніў мой сшытак з Юрыем Гагарыным на вокладцы.

Потым ён выклікаў мяне да дошцы і папрасіў паўтарыць тое, што тлумачыў. Я, канешне, нічога не мог адказаць, і Сцяпан Аляксандравіч паставіў мне двойку.

Я лічу, што гэта несправядліва, бо я не займаўся старонняй справай, а выконваў даручэнне.

— Вы толькі паслухайце, што ён напісаў, - ахнула Галка Наважылава пасля ўрокаў. У руках у яе быў вялш тоўсты сшытак.

— Хто напісаў?

— Што напісаў? — Таварышы складвалі кніжкі ў сумкі і збіраліся бегчы са школы.

— Карабухін! — Галка патрэсла ў паветры сшыткам з партрэтам Юрыя Гагарына на вокладцы. — Рада класа даручала яму запісваць сюды, хто і як паводзіць сябе не ўроках і пераменках. І вось што Карабухін напісаў.

Таварышы сцішыліся. Калі вымаўлялі маё прозвішча, яны ведалі — будзе нешта вельмі забаўнае. Я сціпла сядзеў за сваёй партай, быццам увесь шум не пра мяне і я ўвогуле тут ні пры чым. Сазнаюся, я крыху нерваваўся. Усе-ткі гэта было першае публічнае чытанне таго, што я сачыніў. Але выгляду я не падаваў.

— Слухайце, паўтарыла Галка і адкашлялася. — “15 снежня. Усю алгебру Міша Цяплоў глыбакадумна чухаў патыліцы, а трэба было варушыць мазгамі, - урачыста прадэкламавала Галка.

Аднакласнікі пакаціліся са смеху. А Мішка Цяплоў таропка алшмаргнуў руку. У яго была такая забаўная звычка. Калі Мішка хацеў нешта зразумець, задачку, напрыклад, ён пачынаў чухаць патыліцу. Але гэта Мішку не ратавала. Двоечкі ўперамежку з троечкамі былі асноўнымі жыхарамі яго дзённіка.

— Цішэй, — і Галка адгарнула другую старонку майго летапісу.

“16 снежня. На ўроку англійскай у клас заляцела вялізная муха. І адкуль толькі яна ўзялася ўзімку, чорт яе ведае. Спярша муха кружляла вакол Адэлаіды Васільеўны, а потым стала кружляць вакол кожнага вучня. Таму ў гэты дзень ніхто правільна не мог вымавіць слова. Адэлаідзе Васільеўна здавалася, што ўсе зумкаюць, калі трэба шыпець. А ва ўсім вінаватая муха і дзяжурныя, што яе прапусцілі і не вялі з ёй барацьбы”.

Таварышы проста вішчалі ад смеху.

— Але гэта яшчэ не ўсё. — Галка ўзняла руку, заклікаючы да цішыні. — Гэта яшчэ кветачкі, а вось і ягадкі.

“17 снежня. У нашых дзяўчатак не сэрцы, а камяні, а б нават сказаў — камянюкі. На іх вачах гарыць чалавек, а яны хоць бы хны. Не жадаюць падаць руку дапамогі таварышу.

Сёння на ўроку рускай мовы гарэў Міколка Камароўскі. Калі ў яго спыталі, якая розніца паміж дзеясловамі дасканалага і недасканалага віду, ад Міколкі адразу паваліў дым. Ён кідаў красамоўныя позіркі на дзяўчатак, якія, як на ліха, захапілі першыя парты. Але тыя рабілі выгляд, што нічога не заўважаюць.

Адчуваючы, што Міколка гіне, я злітаваўся з яго і прашаптаў з апошняй парты, — ацаніце маю мужнасць! — дзеясловы дасканалага віду — гэта такія, якія дасягнулі дасканаласці, а недасканалага — якія гэтай самай дасканаласці не дасягнулі.

А што было далей, усім вядома: Міколка атрымаў двойку.

Прапаноўваю ўсіх дзяўчатак, якія не выручылі таварыша з бяды, асудзіць — тыдзень не прадаваць ім у буфеце пончыкаў з павідлам”.

Таварышы стагналі з рогату і ледзь не падалі з партаў. Нават Галка смяялася.

Але потым яна сказала:

— Ну, хопіць на гэтым. — І загарнула сшытак.

— Яшчэ, яшчэ! — закрычалі аднакласнікі. Яны стукалі вечкамі партаў і раўлі: “Біс, біс!” Ведаеце, як у тэатры выклікаюць любімага акцёра.

Я зразумеў, што павінен выйсці на сцэну. Я ўстаў і велічна падышоў да дошкі. Пры маім з’яўленні таварышы змоўклі. На іх тварах блукалі ўсменшкі. Яны чакалі, што зараз я адкалю яшчэ якісьці нумар.

— Галя мае рацыю, — сказаў я. — Добрага па трохі. Другая серыя яшчэ не гатовая. Дзякуй за ўвагу.

Я пакланіўся.

Мне заапладзіравалі.

У клас увайшла тэхнічка цётка Шура.

— Што гэта — канцэрт або ў вас мерапрыемства якое?

— Рэпетыцыя, цётка Шура, — усміхнулася Галка.

— Вы рэпеціруйце, канешне, але шэптам, — сказала цётка Шура. — за сценкай дырэктарка ўрок пачала, пачуе — яна вам наладзіць канцэрт.