Эрих Ремарк - Тры таварышы (на белорусском языке)

- Бывай, Пат, - сказаў я. - У цябе было цудоўна. Намнога лепш, чым ты сабе, магчыма, уяўляеш. I ром, i тое, пра што ты падумала...

- Але ж гэта так проста...

- Але не для мяне. Я так не прывык.

Каморка ў фраў Залеўскi. Я хвiлiнку пасядзеў. Мне не падабалася, што Пат нечым была абавязана Бiндзiнгу. Нарэшце я пайшоў праз калiдор да Эрны Бёнiг.

- Я прыйшоў па справе, - сказаў я. - Якi попыт на жаночую працу, Эрна?

- Ну i пытанне, - адказала яна. - Нi з таго нi з сяго! А ўвогуле: безнадзейна.

- Нiчога нельга зрабiць? - спытаў я.

- А кiм?

- Сакратар, асiстэнтка...

Яна махнула адмоўна.

- Сто тысяч без месца. Цi няма ў дамы незвычайных здольнасцей?

- Надзвычай прыгожая знешнасць.

- Колькi лiтар? - спытала Эрна.

- Што?

- Колькi лiтар яна друкуе за хвiлiну? На якiх мовах?

- Не ведаю, - сказаў я, - але цi ведаеце... для прадстаўнiцтва.

- Дарагi хлапчына, - адказала Эрна, - я ўжо чую: дама з добрай сям'i, зведала лепшыя днi, цяпер вымушана i г. д. Безнадзейна, кажу вам. У крайнiм выпадку, калi ёй нехта асаблiва зацiкавiцца i прыладзiць куды-небудзь. Вы ж ведаеце, за што. Але ж так прыстроiць вы не хочаце?

- Смешнае пытанне, - сказаў я.

- Не такое смешнае, як вам здаецца, - не пагадзiлася Эрна з доляй горычы ў голасе. - Мне вядомыя iншыя выпадкi. - Мне прыпомнiлася справа з яе шэфам. Але я хачу даць вам параду, - працягвала яна. - Пастарайцеся зарабляць на дваiх. Гэта самае простае рашэнне. Жанiцеся.

- Было б някепска, - сказаў я i засмяяўся. - Хацелася б верыць, што я здольны на такое.

Эрна дзiўна зiрнула на мяне. Пры ўсёй сваёй энергiчнасцi яна раптам здалася мне старэйшай, быццам прывялай.

- Давайце я вам штосьцi раскажу, - сказала яна. - Я жыву добра, i ў мяне ёсць i непатрэбныя рэчы. Але паверце мне: каб нехта прыйшоў i прапанаваў мне жыць разам - сумленна, па-сапраўднаму, я пакiнула б тут усе гэтыя транты i пераехала б з iм у любую галубятню, калi б на тое пайшло.

На яе твары з'явiўся ранейшы выраз.

- Ну, але забудзем пра гэта - у кожным чалавеку ёсць кропелька сентыментальнасцi. - Яна падмiргнула мне праз дым цыгарэты. - Пэўна, i ў вас ёсць.

- Дзе там... - адказаў я.

- Ну, ну, - сказала Эрна. - Яна авалодвае чалавекам часцей за ўсё знянацку...

- Але не мной, - запярэчыў я.

Да васьмi гадзiн я пратрываў у сваёй каморцы, потым мне абрыдла сядзець аднаму, i я пайшоў у бар, каб сустрэць каго-небудзь.

Там быў Валянцiн.

- Сядай, - сказаў ён. - Чаго вып'еш?

- Рому, - адказаў я. - Да рому з сённяшняга дня ў мяне асаблiвыя адносiны.

- Ром - малако салдата, - сказаў Валянцiн. - Дарэчы, ты добра выглядаеш, Робi.

- Праўда?

- Так, ты памаладзеў.

- Ды што ты, - сказаў я. - За тваё здароўе, Валянцiн.

- На здароўе, Робi.

Мы паставiлi чаркi на стол i глянулi адзiн на аднаго. Потым разам засмяялiся.

- Стары, - сказаў Валянцiн.

- Сябрук, каб цябе... - адказаў я. - Чаго вып'ем яшчэ?

- Паўторым.

- Выдатна.

Фрэд налiў.

- За тваё здароўе, Валянцiн.

- На здароўе, Робi.

- Шыкоўнае выслоўе - на здароўе, праўда?

- Усiм словам слова.

Мы паўтарылi яго яшчэ некалькi разоў. Потым Валянцiн пайшоў.

Я застаўся. Акрамя Фрэда, нiкога не было. Я разглядаў старыя, асветленыя геаграфiчныя карты, караблi з пажоўклымi ветразямi i думаў пра Пат. Мне хацелася патэлефанаваць ёй, але я прымусiў сябе не рабiць гэтага. Я i не хацеў так шмат думаць пра яе. Я хацеў прыняць яе як нечаканы шчаслiвы падарунак, якi як прыйшоў, так i пойдзе - i не больш. Я не хацеў даваць месца думцы пра нешта большае. Я занадта добра ведаў, што любое каханне iмкнецца да вечнасцi i што ў гэтым яго вечныя пакуты. Няма нiчога вечнага. Нiчога.

- Налi мне яшчэ чарку, Фрэд, - сказаў я.

У бары з'явiлiся мужчына i жанчына. Каля стойкi яны выпiлi кактэйль з лiкёру i фруктовых сокаў. Жанчына выглядала зморанай, мужчына - прагным. Яны неўзабаве пайшлi.

Я выпiў чарку. Магчыма, было б лепш, каб я аполуднi не хадзiў да Пат. Я не мог пазбавiцца ад вобраза - пакой, якi ахутваецца паўзмрокам, мяккiя сiнiя вечаровыя ценi i прыгожая дзяўчына, якая, уладкаваўшыся на канапе, сваiм нiзкiм хрыплаватым голасам расказвае пра жыццё i пра жаданне жыць. Што за лiха, я стаў сентыментальны! Але цi не ператварылася ўжо тое, што сёння было нязначнай нечаканай прыгодай, у туман пяшчоты, цi не захапiла яно мяне мацней, чым я спадзяваўся i хацеў, цi не адчуў я сёння, як моцна я ўжо змянiўся? Чаму я пайшоў, чаму не застаўся ў яе, як мне, шчыра кажучы, i хацелася? Ах, трасца, не хачу больш думаць пра гэта, нi пра адно, нi пра другое! Няхай будзе, як будзе, няхай я звар'яцею ад гора, калi страчу яе... А цяпер яна ёсць, пакуль што ёсць, а ўсё астатняе - лухта, да д'ябла ўсё! Цi так важна - падмацаваць крыху жыццё? Усё роўна калi-небудзь накоцiцца вялiзная хваля i злiжа ўсё.