Жан Сартр - Начальнiкава дзяцiнства (на белорусском языке)

- Вы цiснiце мне на жывот, - сказаў ён.

Бержэр трошкi прыўзняўся i падсунуў адну руку Люсьену пад паяснiцу; другая ўжо не лашчыла, яна ўжо пашчыпвала.

- У цябе чароўная попка, - раптам сказаў Бержэр.

Люсьену здалося, што ўсё гэта нейкi кашмарны сон.

- Вам падабаецца? - какетлiва спытаў ён.

Але Бержэр раптам адпусцiў яго i з прыкрасцю падняў галаву.

- Гадкi малы круцель, - абурана сказаў ён, - у Рэмбо яму пагуляць захацелася. Я ўжо тут больш за гадзiну высiльваюся, каб яго ўзбудзiць, а яму хоць бы што.

Ад нервовага напружання на вочы Люсьену набеглi слёзы, ён з усяе сiлы адштурхнуў Бержэра i прамовiў асiплым голасам:

- Я не вiнаваты, вы самi мяне так напаiлi, што цяпер мяне цягне бляваць.

- Ну дык давай, iдзi! Iдзi! - знервавана сказаў Бержэр. - I можаш там не спяшацца. Цудоўненькi вечарок, - дадаў ён скрозь зубы.

Люсьен падцягнуў пiжамныя штаны, накiнуў чорны халат i выйшаў. Зачынiўшы ў прыбiральнi дзверы, ён адчуў сябе такiм разгубленым i самотным, што не вытрымаў i разрыдаўся. Насоўкi ў халаце не аказалася, i ён вымушаны быў выцiраць нос i вочы туалетнай паперай. Але колькi ён нi соваў у глотку пальцы, усё было марна - званiтаваць не ўдавалася. Тады ён машынальна спусцiў штаны i, калоцячыся ад холаду, сеў на ўнiтаз. "Паскуда! - падумаў ён. - Паскуда!" Ён адчуваў сябе жорстка ўнiжаным, але не ведаў, чаго саромеецца больш Бержэравых ласак цi таго, што яны яго не расчулiлi. Падлога ў калiдоры парыпвала, i кожны скрып прымушаў Люсьена ўздрыгануцца, але вярнуцца ў пакой ён не адважваўся. "Усё роўна туды трэба будзе iсцi, - падумаў ён, - я павiнен, iначай ён будзе з мяне смяяцца... з Берлiякам!" Ён напалову ўжо быў устаў, але ў тую ж хвiлiну яму зноў прымроiўся дурацкi выраз на Бержэравым твары, i ён пачуў, як той кажа: "Табе не сорамна, парсючок?" У роспачы Люсьен зноў апусцiўся на ўнiтаз. I ў тую ж хвiлiну яго нечакана прабраў моцны панос, што прынесла палёгку. "Гэтае паскудства выходзiць праз нiз, - падумаў Люсьен. - Ну i тым лепш". Ванiтаваць ужо не хацелася. I раптам працяла думка: "Ён мне зробiць балюча", - Люсьен ледзь не самлеў. Але ўрэшце яму зрабiлася так холадна, што ён аж заклацаў зубамi i, падумаўшы, што можа так чаго добрага захварэць, рашуча ўстаў. Калi ён увайшоў у пакой, Бержэр нехаця скiнуў на яго вокам. Ён палiў цыгарэту, пад расшпiленаю кашуляй было вiдно яго худое цела. Люсьен паволi скiнуў халат i пантофлi i моўчкi шмыгнуў пад коўдру.

- Парадак? - спытаў Бержэр.

Люсьен пацiснуў плячыма:

- Холадна.

- Хочаш, пагрэю?

- Паспрабуйце, - сказаў Люсьен.

У тую ж хвiлiну ён адчуў, як на яго навалiўся пачварны цяжар. Цёплы i мяккi рот, падобны да сырога бiфштэксу, прылiпнуў яму на вусны. Люсьен нiчога ўжо не разумеў, не ўсведамляў, што адбываецца, i амаль задыхаўся, адчуваючы тым не менш задавальненне, бо цяпер яму было цёпла. Ён прыгадаў панi Бэс, што нацiскала яму рукой на жывот i называла "сваёю лялечкай", i Эбрара, якi яго зваў "жардзiнай", ён успомнiў, як, падымаючыся ранiцай, уяўляў, што зараз увойдзе пан Буфардзье i прыставiць яму анэму, i нiбыта самому сабе прамовiў:

- Я яго маленькая лялечка!

У тую ж хвiлiну Бержэр выдыхнуў пераможны крык.

- Ну нарэшце! Нарэшце рашыўся. Значыць, - сапучы дадаў ён, - у нас з табой яшчэ нешта выйдзе.

Люсьен палiчыў, што будзе лепей, калi ён здыме пiжаму сам.

Назаўтра, калi яны прачнулiся, быў ужо поўдзень. Гарсон прынёс снеданне ў ложак, i Люсьену здалося, што той неяк грэблiва на iх пазiрае. "Ён, вiдаць, лiчыць мяне за астатняга распуснiка", - падумаў ён, i яго непрыемна перасмыкнула. Бержэр быў вельмi прыязны: апрануўшыся першы, ён пайшоў прагуляцца на плошчу Старога Рынка, каб папалiць цыгарэтку, пакуль Люсьен будзе прымаць ванну. "Сама галоўнае, - думаў Люсьен, старанна церучыся валасяною вяхоткай, - што ўсё гэта вельмi занудлiва". Калi першы спалох i прыгнечанасць знiклi i ён заўважыў, што ўсё не так ужо i балюча, яго проста апанаваў непраглядны сум. Кожны раз ён спадзяваўся, што ўсё ўжо нарэшце скончылася i ён зможа спакойна заснуць, але Бержэр утаймаваўся толькi а чацвёртай гадзiне ранiцы. "Трэба ўсё-такi скончыць задачу па трыганаметрыi", падумаў Люсьен. Ён паспрабаваў засяродзiцца толькi на сваiм заданнi. Дзень цягнуўся марудлiва. Бержэр расказваў пра Латрэамона, але Люсьен слухаў няўважна; Бержэр пачынаў яму назаляць. Увечары, калi яны спынiлiся начаваць у Кадбэке, Бержэр, натуральна, зноў пэўны час плiшчыўся да Люсьена, але каля першай гадзiны ночы Люсьен проста заявiў, што хоча спаць, i Бержэр, не ўгнявiўшыся, пакiнуў яго ў спакоi. Надвячоркам наступнага дня яны вярнулiся ў Парыж. Увогуле Люсьен быў не вельмi незадаволены сабою.