Edigey Jerzy: Król Babilonu

– Kto cię nauczył tak strzelać? – zapytał Kserkses. Więzień chciał odpowiedzieć, ale nie mógł wydobyć głosu z gardła. Wydał tylko cichy jęk. Odkąd go uwięziono, nie dostał niczego do jedzenia, a przede wszystkim ani kropli wody. Po cóż ‘bowiem zadawać sobie trud żywienia kogoś, kto i tak wkrótce zostanie skazany na śmierć w najstraszniejszych męczarniach? Tak przecież giną wszyscy królobójcy.

– No mów! – przynaglał monarcha.

– Smagnąć go – batem – zaproponował któryś z gości – to odnajdzie język w gębie.

– Nie mogę mówić – wychrypiał Zukatan – nic nie piłem…

– Przecież nie kazałem go głodzić – rozgniewał się Kserkses. – Pięćdziesiąt kijów dozorcy! A tego rozwiązać i dajcie mu soku!

To mówiąc pan wszystkich krajów sam także sięgnął po kubek, ale bynajmniej nie z wodą. Zukatan zaś drżącymi rękoma podniósł do ust podany mu dzban.

– Kto cię nauczył tak dobrze strzelać? – powtórzył Kserkses pytanie.

– Mój ojciec.

– Był żołnierzem?

– Ojciec był tartanu. Dowodził babilońskimi wojskami.

– Jak się nazywał? – Sillaja,. królu.

– Sillaja? – przypomniał sobie władca. – Pamiętam go. Kiedy byłem w Babilonie na koronacji, jakiś Sillaja pełnił przy mnie straż.

– To właśnie mój ojciec. – Jak ci na imię?

– Zukatan – odpowiedział coraz bardziej zdumiony chłopak.

– Doskonale strzelasz. To był piękny strzał, tak trafić biednego Zopyrosa w samą krtań… – Kserkses bardziej podziwiał strzelecki wyczyn młodego człowieka, niż żałował swego krewniaka – głodny jesteś?

– Od. dwóch dni, królu, nic w ustach nie miałem. Rozbawiony król sięgnął ręką do złotej misy i rzucił więźniowi upieczonego ptaka.

– Jedz! – rozkazał. – To jarząbki, które mi przysłali kapłani z Borsippy.

– Sam je strzelałem, wielki królu, w palmowym gaju pod Borsippą, a potem odnosiłem do świątyni, gdzie kapłani zamykali je w klatkach. Trzeba je było trafić strzałą zakończoną kulką. Wtedy ptak nie ginął, ale padał ogłuszony.

– Przydaliby się tacy łucznicy w mojej gwardii. Jedz!

Chłopiec nie dał się prosić. Dworzanie i Persowie ze zdumieniem patrzyli na fantazję królewską. Ale wiadomo, królowi wszystko wolno. Jeśli zechce, to ułaskawi więźnia i jeszcze go mianuje wysokim dygnitarzem lub podaruje jakiś klejnot, który rzuci, jak tego pieczonego jarząbka. Ale przecież to królobójca!

– Co się stało z twoim ojcem?

Chłopiec uniósł hardo głowę:

– Przed trzema miesiącami Persowie zdradziecko zamordowali mojego ojca na jednej z ulic miasta.

Kserkses groźnie zmarszczył brwi. Zuchwałość tego więźnia zaczynała przekraczać wszelkie granice. Podczaszy królewski, który między innymi kierował „uszami i oczami” w całym imperium, szybko zbliżył się do monarchy i coś mu cicho powiedział. Król przyzwalająco skinął głową i rozkazał:

– Przyprowadzić tu zaraz arcykapłana Nergal-ah-usurą. Chyba jeszcze nie został stracony?

– Nie – pospieszył z odpowiedzią dowódca Gwardii – czeka w lochu na swój los.

Przywiedziono z więzienia arcykapłana. Ten, który niegdyś po Szamaszeribie był najpotężniejszą osobą w Babilonie, teraz w podartych i brudnych szatach bił czołem przed perskim władcą.

– Powiedz, Nergal-ah-usurze, prawdę! – rozkazał Kserkses – może w ten sposób ocalisz życie albo zyskasz lżejszą śmierć. Kto zabił tartanu Sillaję?

– O, największy z królów, Szamaszerib szukał powodu, aby wywołać w mieście rozruchy i doprowadzić do wybuchu buntu. Rozkazał więc dwu młodym. kapłanom, aby się przebrali za żołnierzy perskich i zamordowali Sillaję. Stało się to na karum, w czasie największego ruchu. Potem Szamaszerib kazał przenieść zwłoki Sillai do świątyni Esagila i wzywał lud do pomszczenia śmierci dowódcy…

Kserkses skinął ręką i dozorcy wyprowadzili kapłana.

– Słyszałeś, Zukatanie, jaka jest prawda?-

Młody człowiek spuścił głowę. Na próżno usiłował zrozumieć podłość Szamaszeriba.

– Gdybym wcześniej znał prawdą, królu, kto wie, kto zginąłby od mojego łuku… – wyszeptał.

– Przecież mogłeś zabić mnie: - przypomniał sobie Kserkses – nawet nie miałem na sobie zbroi i przedstawiałem łatwiejszy, cel niż Zopyros.

– Chciałem zabić i zabiłem podłego zdrajcę. Człowieka, który doprowadził do zguby Babilon. Ciebie, królu, mogłem zresztą zabić dużo wcześniej.

– Kiedy to mogłeś mnie zabić?

– Pod Borsippą, w palmowym gaju, gdzie omawialiście z Zopyrosem plan zdobycia miasta. Niestety, do mych uszu doszły jedynie strzępy tej rozmowy. Odjechaliście wtedy od swojego orszaku i zatrzymaliście się pod jedną z palm. A ja z łukiem w ręku, siedziałem na jej wierzchołku. Szedłem wtedy do Babilonu, aby na Persach pomścić śmierć ojca, i zaskoczyliście mnie. Nie miałem gdzie się ukryć i wdrapałem się na palmę.

– Rzeczywiście tak było – potwierdził wielki król – pamiętam”, zatrzymaliśmy nasze konie pod jakąś wysoką palmą. Odjechaliśmy od oddziału, aby nikt nie słyszał naszej rozmowy. Mówisz prawdę. Dlaczego wówczas nie strzeliłeś do mnie? Bałeś się śmierci?

– Nie bałem się, lecz wtedy pod Borsippą byłeś, królu, bezbronny. Nie strzela się do bezbronnego. Nie bałem się też śmierci wczoraj. Przecież „nieśmiertelni” byli w baszcie na dole, a ja nad nimi. Wiedziałem, że nie ucieknę.

– Tam, pod Borsippą, poznałeś mnie wtenczas?

– Tak – powiedział Zukatan – bo widziałem ciebie, wielki królu, kiedy wjeżdżałeś do Babilonu na koronację. Stałem wówczas przy boku mojego ojca, tartanu Sillai.

– Zdajesz sobie sprawę z tego, co cię czeka?

– Będzie, jak zechcą bogowie: wasz perski Ahuramazda i nasi babilońscy, Marduk, Nabu, Sin i Enlil. Nikt nie ujdzie swojemu przeznaczeniu. Człowiek nie może. z nim walczyć. Bez różnicy” czy jest Persem, czy Babilończykiem.

Król znowu sięgnął po kubek z winem i zamyślił się. Biesiadnicy z…rosnącym zaciekawieniem przysłuchiwali się rozmowie człowieka, który musi umrzeć, z władcą świata. Ten zdecydowany

na wszystko młodzieniec coraz bardziej podobał się Kserksesowi. Kto wie, gdyby nie ogłosił Zopyrosa królem Babilonu, może by teraz uwolnił od winy i kary jego zabójcę? Ale królobójca musi być ukarany.

– Okażę ci łaskę – powiedział nagle monarcha – proś, o co zechcesz. Tylko darować ci życia nie jestem w stanie. Są prawa, których nawet królom nie wolno złamać.

– O cóż, wielki królu, może prosić człowiek, który musi umrzeć?

– Więc nie masz żadnych życzeń? Nie prosisz nawet o lekką śmierć? – zdziwił się wielki król.

– Nie.

– Patrzcie, dostojni – Kserkses zwrócił się do swoich – czy widzieliście kiedy dziwniejszego człowieka?

– Zaiste, nigdy – przytaknęli trochę niepewnie dworzanie.

– I co mam z nim zrobić? Wiecie przecież, jaką śmiercią umierają ci, co podnieśli rękę na majestat królewski.

– Okaż mu, wielki królu, swoje miłosierdzie – podpowiedział wielki podczaszy, zawsze umiejący zgadywać myśli i uczucia władcy.

– Tak jest! zawołali wojskowi. – To dobry żołnierz i doskonały strzelec!

– Jednakże – mówił Kserkses – za zabicie króla Babilonu ten człowiek musi być ukarany, według naszych praw ustanowionych przez mojego ojca, Dariusza, wielkiego króla, Achemenidę.

– Musi! – znowu przytaknęli dworacy. Zawsze zgadzali się ze zdaniem swojego pana. Niebezpiecznie było mu się sprzeciwiać. Nikt by się na to nie odważył.,