Усевалад Нястайка - Тарэадоры з Васюкоўкі

Глядзім, а за капіцай, каля самага ўвахода ў музей, гарматы стаяць, пяць гармат.

— Гэта што? — адважыўшыся, запытаў я.

— Гэта, брат, артылерыя, якая была ў нас на ўзбраенні ў сорак трэцім, калі Кіеў ад фашыстаў вызвалялі, — паясніў міліцыянер.

— А вы гэта... вы таксама вызвалялі? — запытаў і зніякавеў Ява, што так нясціпла запытаў.

— Вызваляў, хлопцы. Што было, тое было, — проста адказаў старшына. — Нават параніла мяне тут, у Кіеве. У шпіталі тут ляжаў. Кіеў для мяне кроўны, родны горад.

Мы неяк зусім па-новаму глянулі на яго. Вунь ён, значыць, які — старшына Палянічка. Хацелі яшчэ пра што-небудзь запытацца, але старшына ўжо вёў нас у музей.

Трэба было шукаць сваіх. Гэта было нялёгка. Ведаеце, колькі там пакояў!

Першы паверх (старажытны час) нам не вельмі спадабаўся. Там не было нічога цэлага — усё кавалкі нейкія, абломкі, чарапкі пабітыя. І самае пачэснае месца займае спарахнелы човен. Вось гэта каштоўнасць! Я вам такога на нашай рэчцы колькі хочаце знайду.

Але другі паверх... Вось гэта сапраўды! У нас ажно вочы разбегліся. Вунь воз чумацкі сапраўдны. На такіх вазах нашы продкі калісьці ў Крым па соль ездзілі. А вось карэта залатая, у якой мітрапалітаў кіеўскіх вазілі. Нішто сабе карэта. Ой, глянь, зброя казацкая, самая сапраўдная. Ого-го шабля! Дай такую ў рукі старшыне Палянічку, ён толькі — рраз! Мы ўявілі нашага міліцыянера ў казацкіх шараварах, з шабляю ў руцэ. Нішто! Няблага атрымліваецца. А вунь ружжо, стрэльба. Ох і доўгая! А пістоль які!

Трэці паверх. Вялікая Айчынная вайна. Вызваленне Ўкраіны ад фашысцкіх захопнікаў. Тут ад кожнага стэнда павявае подзвігам, геройскай славай. Вось трафеі — поўная скрыня гітлераўскіх ордэнаў, хоць лапатай грабі. А вунь асабістыя рэчы разведчыка Кузняцова, які дзейнічаў у тыле ворага і выкраў нямецкага генерала. Ой, не спяшайцеся, дайце паглядзець. Гэта ж нам зараз так патрэбна, так патрэбна. Мы ж цяпер гэта ўсё так разумеем, як ніхто... Мы ж, магчыма, зараз самыя сапраўдныя разведчыкі (хоць вы, таварыш Палянічка, і смяяліся!). І ўсё гэта нам во як патрэбна ведаць! Во! Во! Во! Вунь жа розныя сакрэтныя дакументы. Вунь... Насустрач нам спяшаецца Галіна Сідараўна, а за ёй следам усе нашы. Твар Галіны Сідараўны аж палае.

— Вы мяне да інфаркту даведзяце! Дзе вы былі? Дзе?

— Згубіліся, — каецца Ява.

— Заблудзіліся, — каюся я.

— Згубіліся-заблудзіліся! Дваццаць дзевяць вучняў у экскурсіі. І ніхто, акрамя вас, не згубіўся, не заблудзіўся. Мяне паралюш разаб'е праз вас.

Мы ўздыхаем. Мы не хочам, каб Галіну Сідараўну разбіваў паралюш. Няхай будзе здаровая.

— Не сварыцеся на іх, вельмі прашу. Яны болей не будуць, — гаворыць старшына Палянічка, падкручвае вусы, і вочы ў яго затуманьваюцца.

— Ах, прабачце! Я нават не падзякавала вам. Дзякую. Дзякую, — адразу пачырванеўшы, гаворыць Галіна Сідараўна, робіць вусны банцікам, і вочы ў яе таксама затуманьваюцца.

— Няма за што. Гэта наш абавязак.

-Ну, усё-такі, усё-такі... Турбаваліся, прывозілі... Дзякуй вялікае! Не ведаю, што б я і рабіла.

Гаворачы, старшына Палянічка не зводзіць нейкіх па-асабліваму лагодных вачэй з Галіны Сідараўны.

А Галіна Сідараўна, наадварот, то зірне на яго, то апусціць вочы. І размаўляе яна з міліцыянерам якімсьці надзвычай меладычным мяккім голасам — зусім не так, як з намі.

— Вы дарэмна так хвалюецеся, нервы сабе псуяце. Хлопцы яны вёрткія, пранырлівыя, нікуды не дзенуцца, — гаворыць старшына і пазірае на Галіну Сідараўну, як арол.

— Ах, ведаеце! З імі так цяжка, так цяжка... Я іх люблю, але... — як галубка, вуркоча Галіна Сідараўна і гладзіць па галаве спачатку мяне, потым Яву.

Ява падміргнуў мне. Я ціхенька хмыкаю ў адказ ( я падміргваць не ўмею, у мяне адразу два вокі заплюшчваюцца, як у дзеда Варавы). Малайчына старшына! Дзякуй! Геройская міліцыя ў Кіеве.

Потым мы ўсе выходзім з музея і ідзём на Ўладзімірскую горку. І старшына Палянічка разам з намі.

Потым мы едзем у Палац піянераў. (Ух, здорава! Вось гэта палац! Казка!) І старшына Палянічка разам з намі.

Потым мы сядаем на машыну (Кныш з Бурмілам даўно ўжо тут і паводзяць сябе вельмі спакойна — нібы самыя звычайныя людзі) і адпраўляемся ў дарогу.

А старшына Палянічка ўрачыста прыкладае руку да шапкі і стаіць так, аддаючы чэсць, пакуль мы не знікаем.

І зноў сама сабою завялася песня.

Мы з Явам хітравата пераглядваемся і цягнем яе на ўсё горла.

І так нам весела, што мы аж кладзёмся. Але Галіна Сідараўна нічога не чуе і не бачыць — спявае, заліваецца.