Усевалад Нястайка - Тарэадоры з Васюкоўкі

Бывай, Кіеў! Бывай, старшына Палянічка!

Бязлюдны плёс у плаўнях. На пясчаным астраўку за карчом вербалозіны сядзіць Бурміла ў шырачэзных смешных трусах, падобных на жаночыя. На нагах у яго ласты. У роце трубка акваланга, да твару ён прыладжвае маску. Чмыша, як кот — насішча перашкаджае. Праз шкло маскі заглядвае Бурміла ў брашуру, якую трымае ў руках, — звяраецца з інструкцыяй. Поруч — апрануты Кныш. Вось Бурміла адклаў брашуру. Пайшоў да вады, чапляючыся за зямлю ластамі і спатыкаючыся. Гэп! — упаў. Падняўся. Не выпускаючы з зубоў трубкі, нешта гудзе, мабыць, лаецца.

Зайшоў у ваду. Нырае. Над вадой нейкае імгненне дрыгаюцца хударлявыя валасатыя ногі ў ластах, потым знікаюць. Няма Бурмілы, толькі бурбалкі па вадзе пайшлі.

Кныш уважліва пазірае на ваду. Секунда, дзве, тры...

Ажно па вадзе пайшлі бурбалкі, бурбалкі, бурбалкі... Рраз! — і выбулькнула галава Бурмілы. Ліхаманкава зрывае Бурміла маску, трубку. Адштурхоўваецца, адплёўваецца. Цяжка дыхаючы, вылазіць з вады.

— Ху... Ху... Цьху... Ледзьве не ўтапіўся. Ху-у-у. Нельга мне яшчэ на глыбіню ісці. Небяспечна. Добранька патрэніравацца спачатку трэба. А ўжо ж там метраў шэсць або нават і ўсе восем будзе.

— Вядома, вядома... Патрэніруйся... Як жа! — супакойвае яго Кныш. — Але ты здорава. Справа пойдзе! Калі б я так мог...

— Так, нялёгкая гэта, бач, штуковіна. Здароўе, як у вала, трэба, — набівае сабе цану Бурміла.

— Затое потым... Ты мне потым боты будзеш цалаваць. Жыццё, як у раі, будзе, — Кныш клацнуў сябе пальцам па шыі і гігікнуў. Бурміла таксама гігікае ў адказ.

І ні Кныш, ні Бурміла не ведаюць пра тое, што мы з Явам усё бачым і чуем. Мы зашыліся ў чарот на другім беразе і назіраем. Па чарзе мы перадаём адзін аднаму стары палявы бінокль майго бацькі. Хаця бінокль падслепаваты на адно вока, але ўсё ж гэты бінокль у шэсць разоў набліжае да нас аб'ект назірання.

Нам пашчасціла: на наступны ж дзень пасля прыезду з Кіева мы «ўзялі след» — высачылі, як Бурміла з Кнышом падаліся ў плаўні, і ціхенька сабе паплылі за імі на чоўне-пласкадонцы.

І вось назіраем.

— Слухай, — шэпча Ява, — а можа, яны ныраюць па тую стрэльбу са стэнда, што Папуша ўтапіў?

Я няўпэўнена перасмыкнуў плячамі, не адрываючыся ад бінокля (зараз мая чарга). І ўспамінаю пра тую стэндавую паляўнічую стрэльбу.

Праўду гавораць — тут, у нашых плаўнях, для паляўнічых рай. Ад нашай вёскі далёка-далёка цягнуцца яны на поўдзень. Куды ні кінеш вокам — усюды плаўні без канца-краю. Плёсы мяжуюць з балацінамі, з астраўкамі, што параслі вербамі і лазою. Але найчасцей плаўні — гэта чараты, чараты, высачэзныя, трохметровыя, непралазныя чараты.

У тых чаратах людзі папраразалі так званыя «стружкі» — вузкія павілястыя калідорчыкі з чыстай вадой, па якіх можна праплысці на чоўне. Заблудзіцца ў гэтых стружках — раз плюнуць.

Невыпадкова ў час вайны нашы плаўні былі партызанскім краем. Сотні партызан хаваліся тут, і немцы нічога не маглі з імі зрабіць.

А дзічыны ў плаўнях — як камарэчы, аж цёмна. І качкі, і чыркі, і дзікія гусі. Чаго толькі няма!

Уяўляю, колькі паляўнічых наедзе сёлета ў жніўні на адкрыццё палявання «па пяру». І кіеўскія, вядома, прыедуць, якія заўсёды прыязджаюць.

Той даўгалыгі чарнявы Алесь, у якога свая «Волга» ёсць. І хітраваты, як яго называе дзед Варава, Ганабобель — вастраносенькі, драбназубы, з вялікімі вушамі, у акулярах — і сапраўды падобны на лісічку. І няўклюдны, круглатвары немалады ўжо Папуша. І паважны лысы Бубчанка.

Усе яны кандыдаты ў нейкія навукі. Што такое кандыдат, мы добра ведаем. Маці Явы была кандыдатам у дэпутаты раённага Савета. Яе біяграфія з фатаграфіяй вісела на сцяне нашай школы. Але нядоўга. Прайшлі выбары, і яна стала дэпутатам. А гэтыя трэці год прыязджаюць, і ўсё яшчэ кандыдаты.

— Нешта доўга іх не выбіраюць — казаў Ява. — Мабыць, не вельмі здольныя да навукі. Як мы з табою.

— Мабыць, — згаджаюся я.

Вось і на гэты раз, пэўна, прыедуць кіеўскія кандыдаты.

Па старой завядзёнцы, спыняцца зноў у дзеда Варавы. Яны ведаюць, у каго кватараваць. Вечарам, па даўняй паляўнічай традыцыі, будуць доўга вячэраць, расказваць розныя паляўнічыя гісторыі, спяваць і строіць кепікі адзін з аднаго. А на досвітку дзед разбудзіць іх, і яны падхопяцца — заспаныя і як хворыя. Пахапкі збіраючы сваё паляўнічае прычындалле, будуць крывіцца ад галаўнога болю, дрыжаць ад ранішняй сырасці і стагнаць. А Бубчанка наогул не захоча ўставаць. Накрыўшы твар капелюшом, ён будзе бубнець з-пад яго ахрыплым сонным голасам.