Роберт Бёрнс - Вам слова, Джон Ячмень!

Яна ў адказ: — Прытулак дам.
У цеснаце — не ў крыўдзе.
I мой таксама недзе там...
А прыйдзе ці не прыйдзе?..

Ці ён жывы, ці дзе памёр —
Не знаю, не пытаю.
Чакаю і штораз на двор
Выходжу, выглядаю...

О, божа! Дык жа гэта — ён,
А я і не пазнала...
Мой дарагі, мой любы Джон! —
I да грудзей прыпала.

— Так, гэта — я, мая любоў!
I ты мне ўзнагарода
За чэсць, і доблесць, і за кроў,
Пралітую ў паходах.

Цябе за вернасць я заўжды
Бярог у сэрцы свята.
Мы бедныя — такой бяды! —
Багацце ты — салдату.

Яна — праз слёзы: — Вунь мой скарб
Ад дзеда: дом і садзік.
Цяпер ты будзеш гаспадар
На хутарскім пасадзе.

...Найлепшая з узнагарод
Лаўцу — удача гону,
Гаспадару — ўраджанны год,
Салдату ж гэта — гонар.

Хай адпачне служылы ў вас,
Хай не праходзіць міма.
Хто ведае, мо ў грозны час
Пакліча зноў радзіма.

У гарачым Сенегале ворагі мяне скавалі
I адправілі на здзек за мора сіняе.
Тут нуда мяне з’ядае па сваім любімым краі
На плантацыях Віргініі, Віргініі.

Агарнула сэрца чорная туга
Па табе, далёкі, мілы Сенегал!

На зямлі маёй радзімы не мятуць снягамі зімы,
I лаза не шаргаціць калючым інеем.
Там журчаць струмені вод і буяюць круглы год
Кветкі, травы, невядомыя ў Віргініі.

Збіты злосным прыганятым, з ланцугом сваім праклятым
Прападаю, нібы муха ў павуціне, я.
Радасць дзён сваіх юначых прыгадаеш — і заплачаш
Тут, у пекле ненавіснае Віргініі.

Агарнула сэрца чорная туга
Па табе, мой родны, мілы Сенегал.

Радзіўся хлопчык на зары
I ўраз зайшоўся з плачу.
Радзін яго ў календары
Гісторык не адзначыў.

Першы фермеру слуга —
Жвавы Робін, крыкса Робін,
Абвясціў сваім «ку-га!»
З’яву ў хаце Робін.

Але адзначыў каляндар,
Што ў Йорку быў той дзень базар,
I ўвесь адкормлены «тавар»
Скупіў якісьці туз-гандляр,
Калі радзіўся Робін.

Зірнуўшы ў лапку-кулачок,
Цыганка мацеры ў куток
Шапнула: — Вундэркінд-сынок!
Няхай завецца Робін.

Хоць крыўды ўдоўж і ўпапярок
Яго спаўюць, а ён, юрок,—
Ім дулю ў нос на добры ўрок,
Разумнік будзе Робін.

Спагадлівы чужой бядзе,
Ён заваюе ў грамадзе
Пашану і любоў людзей,
Ваш род праславіць Робін.

З гадамі хлопец пойдзе ў рост,
Не аднаму задзіру нос
Расквасіць гэты шалахвост,
Ваш здаравяка Робін.

Ох, да дзяўчат ён будзе хват —
I на здароўе, тут іх шмат.
Такому хлопцу хто не рад?
Расці вялікі, Робін!

Рос гарэзлівы хлапчук,
Шустры Робін, спрытны Робін,
Непакорлівы хлапчук,
Сын сялянскі, Робін.

Як помню, летам і зімой
На купчых і арэндзе
Сумленны фермер — бацька мой
Жыў пастаянна ў нэндзе.
Бывала, вучыць нас: — Сыны,—
I гуртам мы — на лавы,—
Лягчэй насіць нам рызманы,
Чым ганьбу ад няславы.

Я ў свет зляцеў і ў свет глядзеў
Нявіннымі вачыма.
Багатым стаць я не хацеў,
Вялікім стаць — магчыма!
Не быўшы ў школе між бамбіз,
А ў хаце — большы ў хлудзе,
Я слепа верыў у дэвіз:
Усё ж праб’юся ў людзі.

I так і сяк стараўся я
Фартуне спадабацца,
Але дарэмнаю мая
Была цяжкая праца.
То нос праціўнікам утру,
То па сябрах — ляйчынай,
I, ледзь узлезшы на гару,
Я зноў лячу ў лагчыну.

У рэшце рэшт па горла сыт
Падкусамі і здрадай,
Я ў мудрацоў пазычыў шчыт —
Разжыўся іх парадай:
Дабро — у чортавых зубах,
Чакаць не асалода,
А ён, дзень сённяшні, ў руках,
Дык ім, брат, і валодай!

З бядой, што з поснай лебядой,
Як ты ні сёрбай — горасць.
Пакуль жывеш, нішчымна еш,
Рабі — і к чорту хворасць!
Араць, хадзіць за бараной,
Касіць, карміць скаціну —
Вось той мой скарб, што бацька мой
Мне ў спадчыну пакінуў.

Так і цягну — ні тпру ні ну —
Аб рэпе, аб капусце,
А адпачну, калі труну
Са мной у дол апусцяць.
На заўтра планы у мяне
Тандэтнай ніткай шыты,
Бо дзень у дарагой цане
Адзіны — не пражыты!

Вучуся жыць і не тужыць,
Цар між цароў убогіх,
Хоць лёс мой займішчам ляжыць
Мне ўпоперак дарогі.
Ён, жмінда, лішні каравай
На заўтра не падкіне.
Што зарабіў, то й спажывай.
Ну, што ж, і з тым не згінем.