Леапольд Стаф - Высокія дрэвы

1901

Поўны творчых пакутаў, у полымі дзікім
Невыцерпнага болю, з паглядам вар’яцкім,
Я хацеў у калос адзін скласці дзівацкі
Маёй бессані вобразы, фарбы і зыкі.

I на поце маім збудаваў небывалы
Храм, які прыгнятаў сваёй веліччу хмурай,
А знутры цыклапічныя высек скульптуры
З мармуровых адломкаў разца майго шалам.

Справы ўсе напісаў пэндзлем сноў на сцяне я.
Там мой боль у агоніі барваў яснее,
А з арганаў мой спеў цёмны льецца журліва.

Ды не можа ніхто зразумець гэтых дзіваў,
Я ж раскрыць іхні сэнс таямнічы не ўмею:
Творца, мовы душы сваёй не разумею!

1901

Сярод золата, кветак і бляску глазуры,
У раскошнай і тонкай усходняй саеце,
Я — паганец — уладца магутнейшы ў свеце
Спачываю ў палацы на тыгравай шкуры.

П’ю з гранёнага кубка ў аздобе з агатаў,
П’ю за моц сваю — хай яна вечна трывае!
Адзін рух мой лянівы — і свет замірае!
Мае дні — бесклапотнае, вечнае свята!

Няма ў свеце той рэчы, якой бы я прагнуў.
Маю ўсё... Ёсць, гавораць, дзесь людзі, што ў багне
Смутку тонуць... Склікайце ў палац іх, рабы!

Стаць шчаслівым павінен галетнік любы!
Дам ім золата, лепшыя віны, каберцы
I маё неабсяжнае, добрае сэрца!

1901

Аб шыбы дождж звоніць, дождж звоніць маркотны,
Кастрычніцкі дождж, аднастайны, нязводны,
Б’юць кроплі няспынна ў аслеплыя вокны...
Шкло плача і енчыць... а шыбы ў мгле мокнуць,
I сочыцца прыцемак шары дрымотна...
Аб шыбы дождж звоніць, дождж звоніць маркотны...

Цямравым змярканнем дарэмна я марыў,
Што сонца на момант прагляне праз хмары...
Сплылі мае мроі ў абсяг папялісты,
Пустынны, бязмежны, халодны, імглісты...
Адзетыя ў чорнае зрэб’е журботы,
Шукаюць сваім дамавінам самоты,
Іх твары пакрыты, бы ценем, нудою...
Праз дождж яны сумнай паўзуць чарадою
У далеч, дзе лёс іх чакае жабрачы,
А ў вочы ім слёзы б’юць... Роспач там плача.

Аб шыбы дождж звоніць, дождж звоніць маркотны,
Кастрычніцкі дождж, аднастайны, нязводны,
Б’юць кроплі няспынна ў аслеплыя вокны...
Шкло плача і енчыць... а шыбы ў мгле мокнуць,
I сочыцца прыцемак шары дрымотна...
Аб шыбы дождж звоніць, дождж звоніць маркотны...

Хтось кінуў мяне сёння ў дзень гэты слотны...
Хто? Не зразумець... Хтось сыходзіць, самотны...
Памёр хтось... Хто? Не адказаць на пытанне...
Хтось блізкі... Быў я на якімсь пахаванні...
Так... Шчасце ішло, ды злякалася змроку.
Хацеў хтось мяне пакахаць — за паўкрока
Сканаў, калі ўбачыў, што марна імкнецца
У сэрцы ачахлым раскласці цяпельца...
Жабрак прасіў міласць — памёр ад нястачы...
Дзесь дом разам з дзецьмі згарэў... Людзі плачуць...

Аб шыбы дождж звоніць, дождж звоніць маркотны,
Кастрычніцкі дождж, аднастайны, нязводны,
Б’юць кроплі няспынна ў аслеплыя вокны...
Шкло плача і енчыць, а шыбы ў мгле мокнуць,
I сочыцца прыцемак шары дрымотна...
Аб шыбы дождж звоніць, дождж звоніць маркотны...

Праз сад ішоў д’ябал у смутку пякельным
I сад мой зрабіў камяністай пустэльняй...
Ішоў ён, панура унурыўшы голаў,
I попелам кветкі прысыпаў наўкола,
Кілімы травы пазакідваў каменнем,
Трывогі і жаху пасеяў насенне...
Аж, спуджаны справай сваёй, лёг цяжарам,
Свінцовым, на тых скамянелых абшарах,
I тварам у дол, каб не чуў і не бачыў
Ніхто, ён слязьмі вогняпырскімі плача.

Аб шыбы дождж звоніць, дождж звоніць маркотны,
Кастрычніцкі дождж, аднастайны, нязводны,
Б’юць кроплі няспынна ў аслеплыя вокны...
Шкло плача і енчыць... а шыбы ў мгле мокнуць,
I сочыцца прыцемак шары дрымотна...
Аб шыбы дождж звоніць, дождж звоніць маркотны...

1903

Усе суздром
Мне адкрыты апоўначы спраты...
Блакітным сном
Майго парку яснеюць прысады...

За цёмны ствол
Стала ціша і там застыла,
I вочы ў дол
Апусціла, і слых навастрыла...

Вунь напрасцяк
Смерць спяшае, каб не спазніцца...
Пахне мярцвяк...
Каса з кузні, новая, льсніцца...

У шатах дрэў
Грае хтосьці аслеплы ад плачу...
Сёння памрэ...
Бо ўжо лепшае спеў даастачы...

Птах у траве
Сваю матку ніяк не знойдзе...
Дарма заве...
Больш ні слова аб той прыгодзе...