Леапольд Стаф - Высокія дрэвы

1

Бухматай, некранутай беллю,
Нібы дзявочаю пасцеллю,
Снег увабраў глухія гоні
Па самы бор блакітна-шары.
Пад покрывам зімы абшары
У ціхім бледным спяць палоне.

Блукаю зрокам па бязмежнай
Меланхалічнай пустцы снежнай,
I ранне дзён маіх паўстала
На папялішчах мёртвых, стылых,
Калі на лебядзіных крылах
Душы лілея красавала.

Плыву на хвалях успамінаў
У край, які даўно пакінуў,
I расплываюся ў прасторы...
...Сню, што душа свой белы вэлюм
Перада мною моўчкі сцеле
Бясконцым белапенным морам.

1901 [1] Датаванне вершаў у кнізе адпавядае часу іх надрукавання ў пажыццёвых зборніках вершаў паэта. (Заўв. пер.)

2

З імглістых даляў цёмна-сініх,
Дзе з полем зліўся небасхіл,
Па белай нерушы раўніны
Ідзе жабрак з апошніх сіл.

У зрэб’і, што ледзь крые цела,
Ідзе па цаліку сюды.
Пасля яго на снезе белым
Цямнеюць брудныя сляды.

I мне здаецца: прывід болю
Цераз душу маю ідзе,
Нібы па чыстым снежным полі...
I ў далеч я гляджу ў жудзе.

1901

Калі думка, як чайка над морам,
Крылы стуліўшы, падае ў зморы
У ціхмяныя шаты спакою,
Я акно засланяю ў пакоі,
Апускаюся ў цёмныя воды
Адвячорка і ружаў п’ю водар,
I ў свой прыцемак клічу ўсё тое,
Што мяне чаравала сабою.

Абуджаецца свет таямнічы,
Усплываюць чароды абліччаў,
Дзіўных, прывідных і мімалётных,
Быццам дзень, што мінуў незваротна.

Ўсё, што гіне ў святле, ажывае:
У сутонні тугу разлівае
I на вочы зняможанай явы
Рукі сноў ускладае ласкава.
Крочаць дзіўныя прывіды ночы,
Глыбінёй зеўраць іхнія вочы,
Ціха, мякка, нячутна ступаюць,
Моўчкі палец да губ прыціскаюць.

Абуджаецца свет таямнічы,
Усплываюць чароды абліччаў,
Дзіўных, прывідных і мімалётных,
Быццам дзень, што мінуў незваротна.

Ажывае ўсё зыбкае, быццам
Той пылок матыльковы на крылцах,
Усё тое, што сее няпэўнасць,
Усё лёгкае, быццам павеўнасць
Срэбратканых бязважкіх фіранак
Ці містычных эфіравых тканак:
Быццам крылцаў пчаліных трымценне
Або шкельцаў вады зіхаценне
Над ракой ў вочках сеткі рыбацкай,
Шкельцаў, што прападаюць знянацку;
Усё гэта няіснае вельмі,
Быццам снегу павеўнага вэлюм,
Які перш чым да сонца прывыкне,
У віры мглістай замеці нікне.

Абуджаецца свет таямнічы,
Усплываюць чароды абліччаў,
Дзіўных, прывідных і мімалётных,
Быццам дзень, што мінуў незваротна.

З-за дзвярэй чутны голас напеўны
Ціхай лютні. Ля ног каралеўны,
У тузе, грае паж закаханы.
I гравюры абрыс філігранны
Ў думках майстра ўстае без прынукі
Пад разцом залатым мерных гукаў,
Што сплятаюцца з тахтамі кроснаў,
Дзе прадзецца спеў лютні дзівосны.

Абуджаецца свет таямнічы,
Усплываюць чароды абліччаў,
Дзіўных, прывідных і мімалётных,
Быццам дзень, што мінуў незваротна.

Скарб каштоўнейшы, цуд вельмі рэдкі,
Чарадзейную папараць-кветку
Адшукала русаўка ў гушчэчы
Сонных дрэў і ляціць па сінечы
У сяйве павуты серабрыстай
На заручыны з месяцам чыстым.
Да грудзей белых зыркую кветку
Туліць, быццам тугі маёй сведку.

1901

Імжака з ранку і да ночы
Плюскоча мерна і хлюпоча,
Бесперапынна, манатонна,
Бы енк калікі перадсконны.
Наўколле абляпілі хмары
Вільготнай каламуццю шарай...
Імжыць, хлюпоча дождж санлівы,
Сцяжэлы, моташны, лянівы...

Над шэраю вадою бруднай,
Разлітай па зямлі бязлюднай,
Сядзіць рахіт-нячысцік брыдкі,
Прамоклы да астатняй ніткі.
Свой велізарны, зжоўклы голаў
На грудзі звесіў, невясёлы,
Блукае соннымі вачыма
Па каламутным дне лагчыны,
I, ад макрэчы асавелы,
Б’е па вадзе рукой схуднелай,
I пырскі ў лужыне ўзбівае,
А нудны дождж сваё спявае.

Шрот кропляў сыпецца няхоццю
У вочы багны на балоце,
Сцякае па счарнелым плоце...
Аб дах стукоча без сканчэння
І сее навакол стамленне
I непрытомнае здранцвенне...

Няспынны дождж без перабою
Шуміць, дудніць над галавою,
Дзесь вобліз хлюпае па слоце...
Пра штосьці мрою я ў дрымоце...
На беразе раўніны воднай,
Здранцвелай ад імжы нязводнай,
Думка ўсё кволей, непрытомней...
Ляцяць дажджынкі на чало мне...
Нячысцік ўсеўся нада мною,
У твар мне тыча мазгаўнёю,
На дне вачэй нечалавечых
Зласлівы свеціцца агеньчык.
Набраклы тхлінай багны, ў вочы
Глядзіць з усмешкай патарочы,
I з бессэнсоўнасцю вар’ята
У хворы голаў мне зацята
Б'е зжоўклай, высахлай далонню
У тахт дажджу, што мерна звоніць
У лужынах краплістым шротам
Мелодыю апрыкрай слоты.