Анатоль Вярцінскі - Жыцьмем

Прымроілася мне ў сне
(мозг сонны на што ні здольны),
што сталі гадзіннікі ўсе —
наручны, насценны, настольны…
Спыніўся, бачу, і той,
што – на галоўнай вежы,
што з музыкай залатой
біць пачынаў першы.
Не йдуць,
$$$$не звоняць,
$$$$$$$$не б’юць…
Трывожуся: «Колькі ж часу?»
Яны не даюць адказу, —
не звоняць,
$$$$не б’юць,
$$$$не йдуць.
Замерлі ўсе як адзін,
I я ўсклікаю спрасоння:
«Дык колькі ж усё-ткі гадзін?
Якая дата сёння?
Год які на двары?
Ці новы ўжо, ці стары?
Пара надыходзіць якая?
Што нас заўтра чакае?..»
I чуецца мне адказ —
насмешлівая інтанацыя:
«Сказаць, што чакае вас? —
Інтэграцыя… Інтэграцыя…»

Прагучаў тройчы вокліч,
што Радзіма жыве.
Прагучала малітва
«Магутны Божа».
Пайшло рэха і сціхла.
А ў маёй галаве
усё тое ж пытанне
б’ецца трывожна…
Ты жывеш, Беларусь?
Беларусь, ты жывеш?
Беларусь, я не маю на ўвазе,
канешне,
што не сееш, не жнеш,
хлеб зусім не жуеш.
Беларусь, я пытаю
пра іншае нешта.
Што ў цябе на душы?
Што ў цябе за душой?
Што наогул з тваёю душою?
Ці ты, можа, ужо за тою мяжой,
дзе сама сабе стала чужою?
Што з душою тваёй?
Знежывела зусім?
Ці яе яшчэ нешта жывіць і грэе?
Я гляджу ў твае вочы —
дзе вачэй тваіх сінь?
Твае вера, любоў і надзея?
Я гляджу ў твае вочы —
мала радасці ў іх.
У вачах тваіх —
скруха, страх ды пакора.
Ды яшчэ, як сказаў
хтось з прарокаў тваіх,
«Беларусі мужыцкай
адвечнае гора».
Я гляджу ў твае вочы:
што ў іх – тло ці святло?
Над табой зноў пануе
сіла чужая.
Ты жывеш, Беларусь?
Ці табе ўсё адно,
як твой шлях вызначаюць,
хто твой лёс вырашае?
Ты жывеш, Беларусь?
Мы, твая кроў і плоць,
траякроць зноў
на плошчы пракрычалі,
што жыве Беларусь,
пракрычалі шматкроць —
$$$$хто ў надзеі,
$$$$$$$$хто ў гневе,
хто у адчаі.
І ў тым хоры звінеў,
як вясновы капеж,
голас чысты, празрысты, юначы.
Значыць, ты, Беларусь,
не змярцвела, жывеш?
Не гучаў бы той голас іначай?..

Вось гэта голас!
Вось гэта і слова, і дзея!
Нізкі паклон Вам, цётка Надзея.
Нізкі паклон Вам,
спадарыня Дземідовіч.
Нагледзеліся Вы
столькі жахлівых відовішч.
Наслухаліся Вы
столькі слоў паганых.
Зведалі столькі пакут…
Душа Ваша ўся у ранах.
Душа Ваша ў ранах уся,
але яна ўсё ж жывая.
Бывае, нясцерпна баліць,
баліць, але годна трывае.
Вынесла ўсё яна —
здзекі, этапы, краты.
Не дасягнулі свайго
шматлікія Вашы каты.
Не вынішчылі ніяк
яны беларускасці Вашай.
Яна, як Божы знак,
давала Вам моц і бясстрашша.
Не змусілі каты Вас
скарыцца, стаць на калені.
Вышэйшыя суддзі для Вас —
Радзіма і сумленне.
Ды яшчэ матчын наказ
крыху грэў Вашы грудзі:
«Надзейка, не плач.
Век так не будзе!»

…Перачытаў я ўспаміны Цёткі.
Мела рацыю яна ўсё-ткі?
А што ўяўляе сёння Суомі?
Народ ветлы, хоць і суровы —
гэтыя колішнія «сумаляйны» * * «Балотныя людзі» (фін.). *?
Цябе прынялі, як і Цётку прымалі?
Частуюць духмянаю кавай ласкава?
Не дэфіцыт там – добрая кава?
Не стаіш у чарзе
$$$$$$$$то на адной,
$$$$$$$$то на другой назе,
з позіркам згаслым,
$$$$$$$$то за войтай-маслам,
то за майтай-млекам,
свежым ці квасным?..
Пачуваеш сябе чалавекам?
Ну, а ў нас тут такія навіны,
якія наўрад ці ўявяць фіны.
Загадана нейкім кіраўніком,
каб, ідучы насустрач масам,
адгон лічылі малаком,
малако – смятанкаю, вяршком,
вяршкі – смятанай,
смятану маслам,
а тварожную масу – тваражком.
Яшчэ ёсць пункт у тым дэкрэце
(назва яго: «Аб здаровай дыэце»),
каб не штодзень той завозілі харч,
а, ідучы зноў насустрач масам,
яго «выкідвалі» толькі часам —
каб бегалі масы па чэргах наўскач.
Дэкрэт набывае сілу ГОСТа.
Ім дзве праблемы рашаюцца проста —
атлусцення і вялікага поста.
(Адзін знаёмы мне выдаў сакрэт:
у епархіі хваляць той дэкрэт.)
Ёсць і яшчэ адна навіна:
не страшная нам любая вайна,
бо так мы ўзмацнілі сваю ПВО,
што ПВО наша сёння – во!
Калі хто пасягне на наш статус-кво,
біць будзем у вока, а не ў брыво!..
Пра Нямігу пісаць не бяруся.
Проста баюся… Ты, пэўна, у курсе?
Нешта ідуць адна за адной
беды на нашай Беларусі.
Прызнайся, сумуеш часам па ёй?
Не-не ды сасніцца родны кут?
А нам дык цябе не хапае тут.
Учора набраў машынальна твой нумар.
Але ў адказ усё той жа зумер,
той жа усё сігнал кароткі.
Мабыць, таму і звярнуўся да Цёткі…