Мөршидә.
Саҗидә.
Әсма.
Шәмси әби.
Мөәззин.
Кызларыңа әйт хәзер,
Киенеп-ясансыннар,
Кершән һәм иннекләрен
Буянсыннар, тидия!..
Шиңгән каен мәхдүме
Кода булып килгән, ди,
Күзе безгә төшкән, ди.
Күзеңне ач, ябалак!
Шиңгән каен мулласын
Кем икәнен беләмсең?
Тирә-якта берүзе
Җир кендеге, тидия!
Шиңгән каен мәхдүме
Үзе Коръән-Хафиз, ди…
Казанда бер шәкерт, ди.
Йоклап ятма, тидия!
Ул чагында эшләр шәп,
Син кодагый, мин кода,
Беләсеңме, и хәшәп!
Хәзрәткә,
Байларга туйга барам!
Мәхдүм булса бигаять,
Туй да итәрбез, шаять.
Кая соң минем таяк?
Эшеңне бел, ябалак!
Чыга.
Шәмси әби.
Ярый, Әсма, миңа да
Китә башларга вакыт.
Утыра-утыра онытып
Җибәргәнмен, тидия.
Саҗидә.
Мөршидә.
Шәмси әби, Шәмси әби, утыр әле!
Шәмси әби. Бик озак утырдым инде. Икенче бер тагын килеп «Мөхәммәдия» укытып китәрмен.
Мөршидә. Шәмси әби, яшь килен ничек, матурмы?
Саҗидә. Аягына ни кигән, калфагы ничек, зурмы?
Әсма. Бирнәләрен күрдеңме? Күпме?
Шәмси әби. Казан кызы булсын да – бирнәсе булмасын. Казан кызы булсын да – матур булмасын, Казан кызы булсын да – читек-кәвеш кимәсен, ул аннары нигә ярый. Указлы мәхдүмебезгә сорасак, төрек солтаны да кызын бирер иде, сорамадык кына.
Мөршидә. Буе-сыны ничек?
Шәмси әби. Бик матур, бик килешле. Менә болай гына. Баш, күз, аяк, кул әйтерлек тә түгел инде. Кара җимеш төсле майланып торган кечкенә генә кап-кара күз дисеңме, җеп калынлыгы гына кап-кара каш дисеңме! Аяклары кәкре…
Мөршидә. Кәкре?
Шәмси әби. Әйе, балакаем, кәкре. Бик матур, бик кәкре. Казан кызы булсын да – аяклары кәкре булмасын. Ул аннары нигә ярый.
Мөршидә. Кәкре булгач, ничек матур була инде ул?
Шәмси әби. Шулай, кызым, кәкренең дә матурлары була икән. Хак мөселман хатын-кызларының аяклары кәкре булыр, дигән китап. Остабикә үзе шулай ди. Хәзрәте Хәдичәнең дә кәкре булган, ди. Китап кушканча, балакайлар, китап кушканча. Кәкре аяк арасыннан фәрештәләргә очып йөрергә уңай була икән, ди. Туры аяклы кешеләрнең тезләренә бәрелеп фәрештәләрнең канатлары сынар, дигән китап. Аяклары дисәгез бик матур, бик кәкре. Саваплы аяклар. Араларыннан берьюлы өч фәрештә очып үтәрлек.
Әсма. Соң ничек, бирнәләрен күрдеңме? Нәрсәләре бар?
Шәмси әби. Күрмәгән кая, аның нәрсәләрен күреп бетерер өчен, гомерең дә җитмәс.
Мөршидә.
Саҗидә. } Нәрсәләре бар соң? Нәрсәләре бар?
Шәмси әби. Биш сандык тулы асыл күлмәкләре, дүрт сандык ефәк күлмәкләре, өч сандык йон күлмәкләре, бер сандык энҗеле калфак, беләзек, алка, йөзек.
Мөршидә. Ситсы күлмәкләре юкмыни?
Шәмси әби. Юк.
Саҗидә. Тагын, тагын нәрсәләре бар?
Шәмси әби. Бер сандык аяк чолгаулары, ике сандык тәһарәт чүпрәкләре, дүрт сандык сөлгесе…
Мөршидә. Сөлгеләре ниндиләр? Бездәге төслеме?
Шәмси әби. Юк, балакайларым, бездәгеләргә бер дә охшамый. Казан сөлгеләре инде.
Әсма. Казан сөлгесе, дисең?
Мөршидә. Тизрәк, тизрәк күрәсе иде Казан сөлгесен. Күчереп алыр идек өлгесен.
Саҗидә. Нинди була икән Казан сөлгесе?
Шәмси әби. Караганда күзне чагылдырырлык була икән ул Казан сөлгесе. Бик кадерле кодаларга гына бирнә итеп биреләсе, ди. Кая, Әсма, мин китим инде. Килен күрендерергә чакыра килгән җирдән, сүзгә мавыкланып озаграк утырдым шул.
Әсма. Шәмси әби, булмаса булган икән инде, бераз сабыр ит. Мин дә синең белән бергә барырмын.
Шәмси әби. Ә-ә шул. Хатын-кыз җыелганчы бирнә карый торырбыз.
Әсма. Әйе шул. Хәзер өс-башымны гына алыштырыйм да, китәрбез.
Шәмси әби. Ярый, ярый. (Әсма чыга.) Кызлар, ай, кызлар! Саграк булыгыз. Безнең илләргә тилгәннәр килгән, урлап китмәсеннәр үзегезне.
Мөршидә. Әй, аның ише җебегәннәрдән алдырмабыз әле.
Шәмси әби. Алай димәгез. Ул тилгәннәр арасында Казан шәкертләре дә бар, диләр.
Мөршидә. Булса ни!
Шәмси әби. И бәбкәләрем, Казан шәкертләрен сез әле белмисез икән. Алар сезнең генә түгел, Казан кызларының да башларын тубал итеп ташлыйлар, ди. Мәхдүмнәр алар «Бәдәвам» китабын укыганны гына тыңлап тормаслар, «Йосыф» китабына да керешерләр. Белеп торыгыз аны.
Саҗидә. Алар белгән «Йосыф» китабын без белеп оныткан инде.
Шәмси әби. Аларның «Йосыф» китаплары башкачарак, ди.
Мөршидә. Кызыл тышлы булмас инде.
Шәмси әби. Бәлки, кызылдыр да, каян беләсең аны. (Пауза.) Кызлар, Шиңгән каен хәзрәтенең улы Хәниф мәхдүм монда хәзрәтләргә кыз ягыннан кода булып килгән, ди. Авызына иблис төкергән, ди, Казан шәкерте, ди.
Читать дальше