Кәрим Тинчурин - Пьесалар / Пьесы

Саҗидә. Ничек төкергән?

Шәмси әби. Шулай, тоткан да төкергән… Өс-башларыгызны үзгәртебрәк, хушбуйларны сибебрәк, калфакларны киебрәк, иннекләрне сөртебрәк, читекләрне киебрәк, күкрәкләрне киеребрәк, чапаннарыгызны ачыбрак, башларыгызны күтәребрәк, вак-вак итеп атлабрак, урамга да чыгыбрак, су буена төшебрәк, йөзләрне дә ачыбрак, бил-сыннарны чайкабрак йөрү кирәк.

Мөршидә. Шәмси әби, үзең күрдеңме?

Шәмси әби. Кара, кара, күзләре нинди яна… Гыйшык чебене йөрәгеңнән тешләп алдымы әллә?.. Юк, балакай, аны уйлау сиңа иртә әле. Менә апаң әйтсә, бер хәл. Аның нәүбәте. Сиңа, Алла боерса, башкасы да булыр әле.

Саҗидә. И, Шәмси әбинең шул булыр инде. Атам өендә торуыма күпсенә.

Шәмси әби. Юк, балакай, бер дә күпсенмим. Сыерчыкның оясы булмаса сайрамый, ди. Сезнең яшь чакларыгыз, сайрар-сайрашыр чакларыгыз.

Мөршидә. Их, күрәсе иде үзен.

Шәмси әби. Кемне?

Мөршидә. Казан шәкертен.

Шәмси әби. Кара, кара… сине бу узып китмәсә ярар иде, балакай…

Мөршидә. Шәмси әби, мин болай гына. Син инде тагын әнигә әйтә күрмә.

Шәмси әби. Чынлап булса да әйтмәс идем әле. Җанлы тәндә була ул. Гаеп түгел.

Әсма керә.

Әүвәлгеләр һәм Әсма.

Әсма. Әйдә, киттек, Шәмси әби.

Шәмси әби. Әйдүк, әйдүк.

Әсма. Балалар, каралышып, буялышып йөрмәгез. Илдә ят кешеләр бар, өс-башыгызны рәтләгез!

Шәмси әби. Әйттем инде, әйттем, барысын да әйттем.

Мөршидә. Әнкәй, тиз кайт. Без куркабыз. Төнгә калма.

Шәмси әби. Курыксагыз, әнә кызларның киндер тукмаклаган җирләренә барыгыз. Анда бик күңелле.

Әсма. Ай, аталары белсә үтерер. Әйдә, Шәмси әби!

Шәмси әби. Әйдә, Әсма. Сау булыгыз, балалар. Киндер тукмаклаган җиргә, дим, сиздермичә генә.

Мөршидә.

Саҗидә. } Сау бул, Шәмси әби. Тагын кереп утыр!

Әсма, Шәмси әби чыгалар.

Мөршидә, Саҗидә.

Мөршидә. Апа җаным! Апа җаным! Апа җаным! (Кочаклап әйләндерә.)

Саҗидә. Нәрсә? Нәрсә? Чү, җибәр!..

Мөршидә. Бер нәрсә сорар идем дә, ачуланырсың шул.

Саҗидә. Ачуланырлык булса ачуланырмын да шул.

Мөршидә. Юк, апа, ачуланырлык түгел.

Саҗидә. Алайса, ачуланмам.

Мөршидә. Юк, ачуланырсың.

Саҗидә. Ачуланырмын шул.

Мөршидә. Юк ла, нәрсәсенә ачуланасың аның.

Саҗидә. Алайса, ачуланмам.

Мөршидә. Әем, ачуланырсың.

Саҗидә. Әле син шулаймыни? Мине ачуландырмакчы буласыңмыни?

Мөршидә. Бик кирәгең бар!

Саҗидә. Кирәгем булмаса, нәрсәгә такылдыйсың соң?

Мөршидә. Апа, әллә әйтимме?

Саҗидә. Әйт.

Мөршидә. Әллә әйтмимме?

Саҗидә. Әйтмә.

Мөршидә. Әйттерәсең килми шул. Әнә, әнә күзләреңә хәзердән үк зәһәрең чыкты.

Саҗидә. И, үз күзләрең бик шәп инде. Песи күз.

Мөршидә. Минем күзләрем бер дә песи күзләренә охшамаган әле. Ә менә синең күзләрең, нәкъ тавык күзе, кып-кызыл.

Саҗидә. Ә синең бәбәкләрең аю күргән этнеке шикелле акаеп тора.

Мөршидә. Синең акаер иде дә, акаерлык хәле юк шул.

Саҗидә. И бозау бәбәк, салам сыйрак, тавык баш! Сөйләшкән була бит тагын.

Мөршидә. Ә синең, ә синең борыныңа чуан чыга. Күркә борын, үрдәк баш, сары марҗа, каләм каш!

Саҗидә. Ә синең ашагач, эчең богырдый. И лыгырдый, быгырдый, Мөршидәнең эчләре арба кебек шыгырдый, лыгырдый, шыгырдый, быгырдый…

Мөршидә. Ә синең, йоклаганда, борының сызгыра. Көтүченең курае Саҗидәнең борынында. Төннәр буе сызгыра йоклап торган урынында. Әлли, бәлли, сызгыра… сызгыра… сызгыра!..

Саҗидә. Ә синең… Ә синең… Менә сиңа! (Бәрә.)

Мөршидә. Әлли, бәлли, сыбызгы борын! Әлли, бәлли, сыбызгы борын! Бәрмә, дим. Кая бәрәсең? Менә үзеңә! Менә, менә!..

Сөлгеләр белән сугышалар. Ильяс керә.

Әүвәлгеләр һәм Ильяс.

Ильяс. Мөэззин бабай өйдәме?

Мөршидә.

Саҗидә. } Әбәү, пәрәмәч! Кеше ич бу!

Мөршидә. Чуваш калдыгы, сиңа ни кирәк?

Саҗидә. И син, чепи күз, трубкаңны пыскытма әле монда. Бу сыер абзары түгел.

Мөршидә. Нигә дөмегеп катып торасың? Ни кирәк сиңа?

Ильяс. Мин урман арты боярының көтүчесе булам. Тәкәбез югалган иде. Монда юкмы икән дип кергән идем.

Саҗидә. И җүләр, кәҗәләр өйдә буламыни?

Ильяс. Мөэззин бабайның кәҗәләре бар дигәч, килгән идем.

Мөршидә. Юк, юк. Безнең тәкәбез дә, кәҗәләребез дә үзебезнеке. Олак, тфиит!..

Саҗидә. Бу нәрсә бу?

Ильяс. Кая?

Саҗидә. Менә монда.

Ильяс. Курай.

Мөршидә. Уйный беләсеңме?

Ильяс. Белмәгәч, курай тотып йөрмәс идем.

Мөршидә. Оста уйныйсыңмы?

Ильяс. Тыңлаучылар яраталар иде.

Мөршидә. Безгә аз гына уйнап алмыйсыңмы?

Ильяс. Рөхсәт итсәгез, мөмкин.