Уладзімір Някляеў - Выбранае

Спружыніла змяя —
I ўдарыла ў яе маланка!
I ўпалі вобдым!
I ў клубок
Адзін, счапіўшыся, скруцілі
Жыццё і смерць,
Агонь і змрок,
Скруцілі ўсё — і атруцілі,
Змяшалі з цемрай,
Замуцілі
Дабра выток
I зла выток...

...Я падхапіўся.
Заліло
Святло пустое ўсю пячору,
Біў гром,
На сушы і на моры
Стагнала ўсё, гуло, раўло!..

Нідзе Маланкі не было.

— Маланка! — крыкнуў я...
Маланкі
Цапамі
білі па таку,—
I раптам торгнула руку,
Агнём скруціла пальцы...
«Ранка!»

Я высмактаў атруту сну,
Акрайкам ночы губы выцер...
«Вярніце мне яе! Вярніце!
Яе адну! Яе адну!»

Я з гэтым крыкам
са скалы
У мора рынуўся...
Валы
За мной сышліся з цёмным гулам,
I голас мой — слабы, малы —
Навек прадонне праглынула.

«Адна яна ў мяне, адна!..»

Ні следу не было, ні знаку!..
Я дакараскаўся да дна,
Да апраметнай Ай-Кайлаку —
I выплыў ледзь...
Ужо не плакаў
I не крычаў...
На злы пясок
Паклаў зубамі, як сабака,
Яе сукенкі паясок.

...Праз дзень пра ліст успомніў.
Не,
Нічога там... Пакуль насіла
Мяне віхура — мора змыла
Ўсё
Да слоў:
«...вялікай сіла —
У самай дробязнай мане.
ГІіхто з нас кары не міне...
Але каб гром у час вянчання
Нас не спаліў —
Будзь роўны мне
Сваім жыццём, сваім каханнем
Будзь роўны мне...»
I абарвала
Яна радок.
I ліст апалы
Сказаў не многа і не мала,
Але нічога, акрамя
Таго, што цалавалі хвалі
Сляды яе...
Пасля забралі...
I ў сховах вечнасці схавалі
Яе паганскае імя.

...Выпадак быў яшчэ, казалі.
Ён і яна
жылі, кахалі,
Кляліся ў вернасці... Калі ж —
Ад клятвы ледзь астылі губы —
З другою ён пайшоў да шлюбу,—
Ударыла
Маланка ў крыж.
А ў небе чыстым хоць бы хмарка...
Мана, дальбог...

На тым спыню
Аповесць, што пісаў маланкай
На скрутках змроку і агню.

КОСМАС

Аднойчы, прачнуўшыся ўночы,
Ты ўспомніш, што ўмееш лятаць,
I стане наіўныя вочы
Халодная бездань смактаць.

I зманлівай згадкай быцця
Цябе працягне аж да поту,—
I ўласнае станеш дзіця
Вучыць не хадзе, а палёту.

ХАДОК

Біклага, кульба, торба на плячах—
Па нашым часе
выгляд маскарадны.
Нікому і ні ў чым непадуладны
Хадок ідзе, таму што выбраў
Шлях.

З дубровы ў бор, з нізіны на грудок
Ідзе хадок,—
а бэйбусы, барыгі
Крычаць: "Гэй ты! Дзе крыж твой?
Дзе вярыгі?"
Хадок ідзе. Таму што ён
Хадок.

Ён выбраў шлях — і ўжо не зверне ўбок
Ад ісціны, вядомае спрадвеку:
Амаль усё, што трэба чалавеку —
Скарынка хлеба ды вады глыток,

Амаль усё. Амаль, амаль, амаль...
Але не ўсё — калі камяк у горле,
Не ўсе, не ўсё — калі душу агорне
Па незабыўным непазбыўны жаль.

Па кім? Па чым? Ці не па ўсіх і ўсім:
Па наласах тых, што на ўзмежку поля,
Па тым – што праўда, і па тым – што воля,
Па самым любым, самым дарагім,
Па ўсіх, па ўсім — да слёз, да слёз, да слёз,
Па самым крэўным у чужынным свеце,
Што княжым ветрам прашуміць у вецці
Заслаўскіх сосен, полацкіх бяроз
Ці паляўнічым рогам прагудзе
Ля Турава — і адгукнецца ў Крэве...
Хай шлях кружны, нібыта кольцы ў дрэве,
Бясконцы шлях. Але хадок
Ідзе.

Усё сваё з сабой нясе... Яму
Таго даволі — больш, чым неабходна,
Каб зратаваць сасмяглых і галодных,
Каго? — яму вядома аднаму,

Ідзе хадок.
Над ім дажджыць, сняжыць,
Яму не выйсці з гэтай кругаверці:
Ён ведае так мала, каб памерці.
І гэтак многа ведае, каб жыць.

ЛІНІЯ ЛЁСУ

Аэранаўтыкі законы
Найпростыя:
бяры
і клей...

I ўзвіўся над крутым адхонам
Размаляваны пад дракона
Паветраны
Лятучы
Змей!

Неспадзяваны
Шлях крылаты,
Зямны
непрадказальны шлях:
Да вышыні, струной напятай,
Уніз
па ямах,
камянях,
Дзядоўніку набіўшы ў пяты...
I захаплення крык! I страх!
О не ўпадзі, мой лёс,
узняты
Драконам аб шасці хвастах!

У вёскі ўсёй навідавоку
Лунае ён, вогненнабокі,
Рве суравую нітку з рук.
Рубцом
смыліць далонь пякуча,—
Вышэй,
Вышэй,
мой змей лятучы,
За кругам круг,
За кругам круг!