Сяргей Чыгрын - Пакліканыя на родны парог

Упершыню з кнігі Генадзя Каханоўскага “Археалогія і гістарычнае краязнаўства Беларусі ў XVI-XIX стст.” я даведаўся пра археолага Сяргея Дубінскага (1884-1937), гісторыка і паэта Мацея Стрыйкоўскага (1547-1586), этнографа, асветніка, дыпламата Яна Ласіцкага (1534-1605), гісторыка і царкоўнага дзеяча Ігната Кульчынскага (1707-1747), гісторыка і паэта Адама Нарушэвіча (1733-1796), літаратара і царкоўнага дзеяча Станіслава Богуш-Сестранцэвіча (1731-1826) і многіх іншых. Сёння пра кожнага з іх нам, краязнаўцам, літаратарам і гісторыкам, трэба пісаць кнігі. Пошукі іх слядоў ужо зрабіў Генадзь Каханоўскі, а працягваць — тым, хто сёння жыве і працуе на ніве адраджэння Бацькаўшчыны.

Вынікам шматгадовых краязнаўчых пошукаў Генадзя Каханоўскага свет пабачылі яго гісторыка-эканамічныя нарысы “Маладзечна”, “Вілейка”, кніга гісторыка-літаратурных нарысаў “Адчыніся, таямніца часу”, кнігі пра Янку Купалу, Максіма Багдановіча і іншыя. Адны загалоўкі некатарых краязнаўчых артыкулаў нашага земляка інтрыгавалі, звярталі на сябе ўвагу: “Мастак Кастусь Харашэвіч” (Беларусь, № 7, 1977 г.), “Сем прыгод Богуш-Сестранцэвіча” (Голас Радзімы, 20.03.80 г.), “Памяць і падзяка: Я. Колас на Маладзечаншчыне” (Голас Радзімы, 18.11.82 г.), “Як выглядаў бацька Янкі Купалы”(ЛіМ, 6.07.84г.) і г. д.

У свой час Генадзь Каханоўскі ўзначальваў Беларускае таварыства краязнаўцаў. Праводзіліся з’езды, канферэнцыі, сустрэчы — адным словам вялася пэўная работа. Ці існуе сёння ў нашай дзержаве краязнаўчае таварыства? Хто яго ўзначальвае і што яно робіць? Я, шчыра кажучы, не ведаю. Тады быў Генадзь Каханоўскі, які добра ведаў усіх краязнаўцаў рэспублікі і які сур’ёзна адносіўся да сваёй справы. Мы бралі прыклад з яго, мы вучыліся ў яго руплівасці, тактоўнасці і цярпенню. Калі ішла размова пра Генадзя Каханоўскага ці гутарка з ім — там абавязкова прысутнічала размова пра нашу гісторыю, пра Беларусь. Ён быў і застаўся аксакалам беларускага краязнаўства.

Нядаўна яшчэ раз перачытаў кнігі Генадзя Каханоўскага з аўтографамі. На тытульнай старонцы манаграфіі “Археалогія і гістарычнае краязнаўства Беларусі ў XVI-XIX стст.” напісана: “Сяргею Чыгрыну — каб дапоўніў гэтую кнігу слонімскімі знаходкамі. Аўтар”.

Прабачце, Генадзь Аляксандравіч, але ў параўнанні з Вамі, мною яшчэ зроблена мала. Ці то я не ўмею працаваць так, як Вы, ці проста да Вас, як гісторыка і краязнаўцы, я ніколі не дасягну.

2000 г.