Pomysł Szeremietiewa jest nowością w ówczesnych sprawach wojskowych. Głównym celem jest stworzenie łańcucha sześciu fortyfikacji znajdujących się w odległości strzału między lasami. Za tą linią budowane są kolejne dwie reduty. Atakujący musieliby albo zaatakować ich, albo udać się do głównej armii, wystawiając flanki na ostrzał. Pomysł nowatorski, choć wątpliwy, zastosowany z podrażnieniem zranionego króla, jest całkiem skuteczny.
Około godziny 3 w nocy kawaleria Karola XII prześliznęła się między redutami prawie bez strat. Bierze udział w bitwie z kawalerią rosyjską, która naraża wroga na ostrzał artyleryjski i uzbrojeniowy umocnień. Próbuje pomóc szwedzkiej piechocie ugrzęznąć w ataku redut i dostać się pod ostrzał z obozu. Piotr wydaje rozkaz wycofania kawalerii. Ona, odwracając się na oczach wroga, galopuje trzy kilometry, aby oderwać się od pościgu. Ten manewr sprawia wrażenie klęski Rosjan w obozie Szwedów.
Karol Dwunasty (1682—1718), przeciwnik Piotra Wielkiego
Obie strony poświęcają czas na przegrupowanie się i kontynuowanie bitwy. O dziewiątej Szwedzi ponownie atakują. Tym razem zdobyte lub zablokowane reduty nie dzielą armii. Siły przeciwników są. Rosjanie – 25 400 piechoty, 9—12 000 kawalerii szlacheckiej z 72 działami, Szwedzi – 8300 piechoty, 9 000 kawalerii, 4 armaty sygnalizacyjne. Potem następuje frontalna trzygodzinna bitwa. Karierowa piechota Karola Dwunastego widzi w bitwie wyższy cel. Przyzwyczajeni do przeciwności, purytanie maszerują do bitwy, śpiewając religijne hymny. Swego czasu protestanccy Szwedzi byli najlepszymi wojownikami w kontynentalnej Europie. Ważną rolę w bitwie odgrywa rosyjski rdzeń, łamiąc nosze króla szwedzkiego. Plotka o śmierci dowódcy zniechęca armię. Szwedzi wycofują się do wagonu, w którym znajduje się 7000 kawalerzystów i kilka tysięcy Kozaków, a następnie na przeprawę przez Dniepr. Przed wycofującym się Karlem z zaledwie kilkudziesięcioma świtami. Udaje mu się uciec do sojuszników osmańskich, obecnie ukraińskiego Bendery’ego. Tutaj król, nie wstając z łóżka, zaapeluje do szwedzkiego rządu o wysłanie nowych wojsk na rok. Pozostała armia, w tym 12575 żołnierzy i 3000 niewalczących, poddaje się.
Straty stron w bitwie. Szwedzi – 9300 zabitych, 15 000 więźniów. Armia rosyjska – 1400 zabitych. Schwytani Szwedzi maszerują pokonani ulicami Moskwy. Wrócą do domu, z uwagi na trwającą wojnę, dopiero po wielu latach.
W 1710 roku, nie czekając na zakończenie rozejmu, chcąc jak najszybciej wrócić Azow, aw odpowiedzi na zbyt gorliwe żądania Piotra, by wypędzić Karola z Bendery, Turcja wypowiada wojnę Rosji.
Piotrowi przychodzi do głowy, że ludy Wołoszczyzny i Mołdawii będą szczęśliwe, pozbywając się Osmanów, przyjmując jego protektorat, a nawet całkowite wchłonięcie. W marcu 1711 r., Oprócz 80-tysięcznej armii, zaprzyjaźnioną z jego sercem Jekaterinę Aleksiejewną, głęboko na pozycji, wyruszył na kampanię Pruta. Już w połowie lipca, od najazdów Tatarów, chorób, braku żywności i wody armia zostaje zredukowana do 56 tys. Jeszcze przed rozpoczęciem głównych bitew staje się jasne, że czas się wycofać. Prawie 170-tysięczna armia turecka i 20-tysięczny oddział Tatarów krymskich naciskają armię rosyjską na rzekę Prut. Obóz wojskowy jest pod ciągłym ostrzałem ze 160 dział. Wielki wezyr jest całkiem zadowolony. Za łapówkę zgadza się na warunki pokoju zaproponowane przez Piotra. Udaje mu się targować o więcej, niż spodziewa się król, już dość skłonny do utraty wszystkich północnych podbojów. To powrót Azowa do Turków, zniszczenie Taganrogu i innych rosyjskich osad nad Morzem Azowskim. Najlepsze statki floty południowej są sprzedawane do Sublime Port. Resztę trzeba podpalić.
…W 1712 roku Piotr poślubi swoją kochankę Marthę Skavronskaya, wdowę po szwedzkim smoku, obecnie Katarzynie.
W 1718 roku syn Piotra Wielkiego, Aleksiej, schronił się w jednym z zamków w Neapolu. Cesarz Świętego Cesarstwa Rzymskiego pozwala wysłannikowi rosyjskiego monarchy rozmawiać z carewiczem. Dyplomata przedstawia fałszywe dowody, że ekstradycja Aleksieja przez rząd austriacki została już podjęta. Książę zgadza się, nie wiedząc, że jego prośba o pomoc dla Karola XII spotkała się z aprobatą króla. Cała armia szwedzka mogła zostać przekazana prawowitemu spadkobiercy. W domu Aleksiej zostaje natychmiast aresztowany. Umiera w więzieniu z powodu tortur, udaru, zaostrzeń gruźlicy, nie wiadomo dokładnie. Trzech księży, z którymi rozmawiał, zostaje zabitych. Carewicz zrzeka się tronu na rzecz syna Piotra Wielkiego z małżeństwa z Katarzyną, a także Piotra, który umiera później w wieku czterech lat. Jego jedyny syn, urodzony w małżeństwie z niemiecką księżniczką Charlotte, znowu Piotrem, został później cesarzem rosyjskim.
W tym samym roku rozpoczyna się pierwszy pełnoprawny spis («rewizja») populacji. Niektóre listy obejmują chłopów i pozbawionych praw niewolników z dziedzińców. Chodzi o to, aby podnieść to drugie do poziomu pierwszego. Ale okazuje się inaczej. Właściciel musi zapłacić podatek od każdego pracownika. To jest jasne. Ale chłopi, którzy mają własne środki produkcji i umiejętności, które umożliwiają zarabianie pieniędzy, gdziekolwiek, muszą teraz płacić za pośrednictwem właściciela. Człowiek jest uwolniony od potrzeby osobistego wydawania półtora rubla dla siebie i swoich synów każdego roku, ale popada w prawdziwą niewolę szlachcica, szefa działu księgowości.
…Piotr Pierwszy z grubsza rozumie, co się stało. Wydaje się nawet, że nie podoba mu się ten obrót wydarzeń. Ale aby powstrzymać to, co się dzieje, w obliczu monolitycznego sprzeciwu szlachty, potężny władca nie jest już w stanie.
W 1721 r. Podpisano traktat pokojowy w Nystadt między Rosją a Szwecją. Rosja zwraca podbitą Finlandię, płaci rekompensatę za resztę północnych nabytków terytorialnych. W tym samym czasie Piotr przyjmuje tytuł cesarza.
W 1722 roku Piotr Wielki przeprowadził kampanię perską. Powodem były ataki na kupców i rosyjski oddział zwiadowczy. Globalnym celem jest przywrócenie szlaków handlowych do Azji Środkowej i Indii poprzez podbój Morza Kaspijskiego i sąsiednich terytoriów. Same Indie również są apetyczne. Siły armii rosyjskiej – 30 tysięcy ludzi, 200 dział, 270 statków transportowych. Derbent, Baku, terytoria współczesnego Dagestanu i Azerbejdżanu znajdują się pod panowaniem Piotra Wielkiego zaledwie od dziesięciu lat. W latach 1732—1735, aby uniknąć nowej wielkiej wojny z Imperium Osmańskim, tereny te zostały zwrócone Persji.
Katarzyna Pierwsza. To Marta Samuilovna Skavronskaya, po przyjęciu prawosławia – Ekaterina Alekseevna Michailova (1684—1727). Za kobiecą mądrość (można by rzec – nie za wygląd modelki) docenia ją feldmarszałek Szeremietiew, a następnie Aleksiej Mienszykow. W 1703 roku, podczas wizyty u przyjaciela, Piotr Wielki zauważa Martę i zabiera ją do siebie.
Piotr zaczyna myśleć o następcy. On i jego brat Iwan Piąty nie mają już synów. Nowy dekret, zezwalający monarchie na wyznaczenie na następcę tronu dowolnej osoby, w tym kobiety, wywołuje pewien ferment w społeczeństwie. W tym samym 1724 roku doszło do zaostrzenia choroby kamicy nerkowej cara. Catherine jest podejrzana o cudzołóstwo. Jej kandydatura na wysokie stanowisko jest kwestionowana.
Читать дальше