Язэп Найдзюк - БЕЛАРУСЬ УЧОРА І СЯНЬНЯ

o 1588— Трэцяе выданьне Літоўскага Статуту (друкам) у беларускай мове.

o 1589— Прамова Мялешкі на Варшаўскім сойме.

o 1595 — Берасьцейская царкоўная вунія.

o 1595 — Паўстаньні казакаў і сялян пад кіраўніцтвам Налівайкі.

o 1597 — Атрыманьне Віцебскам Майдэборскага права.

o 1606—1610 — Паўстаньні рамесьнікаў у Магілеве.

o 1610 — Плач Мялета Сматрыцкага па беларускіх магнатах, што адыходзілі ў польскі бок.

o 1609—1618 — Паход палякоў, беларусаў і жмудзінаў на Маскву.

o 1620 — Адведзіны Канстантынопальскага патрыярха Тэафіля ў Беларусі.

o 1623 — Паўстаньне гараджан Віцебску і забойства вуніяцкага арцыбіскупа Кунцэвіча.

o 1632—1648— Княжаньне Уладыслава IV Вазы.

o 1634 — Сьмерць канцлера Лявона Сапегі.

o 1648—1654 — Вызвольная барацьба беларускага і ўкраінскага народаў супроць польскіх паноў. Паўстаньні на чале з Небабам, Непалічам, Хвеськам, Крывашапкам і Гаркушом.

o 1655 — Пачатак вайны Швэдыі з Польшчай.

o 1655 — Спроба Януша Радзівіла ўнезалежніць Вялікае Княства.

o 1661 — Паўстаньне мяшчан гораду Магілева супроць Расеі.

o 1648—1668 — Княжаньне Яна Казіміра.

o 1669—1673 — Княжаньне Міхала Вісьнявецкага.

o 1654—1667 — Вайна Расеі з Вялікім Княствам і Польшчай.

o 1667 — Андрусаўскі мір.

o 1674—1696 — Княжаньне Яна Сабескага.

o 1697—1733 — Княжаньне Аўгуста II Саса.

o 1697 — Скасаваньне беларускай мовы ў урадах і судох і ўвядзеньне польскай мовы ў ВКЛ.

o 1700—1701 —Хваляваньне сялян у Слонімшчыне. 1700—1721 — Вайна з Швэдыяй.

o 1733—1764 — Княжаньне Аўгуста III Саса.

o 1740—1744 — Крычаўскае паўстаньне

o 1761 — Мазырскае паўстаньне

o 1764—1795 — Княжаньне Аўгуста IV (Станіслава Панятоўскага).

o 1767 — Слуцкая канфэдэрацыя

o 1773 — Першы разьдзел Беларусі і Польшчы

o 1776 — Адняцьце Майдэборскага права ад гарадоў Беларусі Кацярынаю II

o 1793 — Другі разьдзел Беларусі і Польшчы

o 1795 — Трэці разьдзел Беларусі і Польшчы

o 1797 — Сялянскія паўстаньні супроць Расеі

o 1805 — Радзіўся першы беларускі сялянскі паэт Паўлюк Бахрым.

o 1811-Спроба расейскага цара Аляксандра I узнавіць Вялікае Княства Літоўскае

o 1812 — Паход Напалеона на Маскву і баі ў Беларусі.

o 1812—VII.—1 — Напалеон абвесьціў узнаўленьне Вялікага Княства Літоўскага

o 1831— Першае польскае паўстаньне супроць Расеі

o 1832— Зачыненьне Віленскага Унівэрсытэту

o 1839— Скасаваньне вуніі на Беларусі

o 1839— Забарона казаньняў у беларускай мове ў сьвятынях

o 1840— Скасаваньне важнасьці Статуту Вялікага Княства

o 1861— Скасаваньне прыгону

o 1862— Пачала выходзіць першая нелегальная беларуская газэта«Мужыцкая Праўда».

o 1863— Другое паўстаньне супроць Расеі ў Польшчы і на Беларусі Паўстаньнем гэтым на Беларусі кіраваў Кастусь Каліноўскі.

o 1864— 10 сакавіка па загадзе Мураўёва ў Вільні быў павешаны змагар за волю беларускага народу Кастусь Каліноўскі.

o 1864 — Стварэньне першае беларускае опэры.

o 1867 — Забарона беларускага друку.

o 1870 — Выхад у сьвет у Жэнэве беларускага часапісу «Зговар»

o 1881 — Ігнат Грынявіцкі забіў расейскага цара Аляксандра II і сам пры гэтым зьгінуў.

o 1884 — Выйшаў у сьвет часапіс беларускіх народавольцаў «Гоман».

o 1886 — Беларускае згуртаваньне каля газэты «Мінскі Лісток».

o 1889 — Выхад у сьвет беларускага часапісу «Свабода».

o 1891 — Выхад першага зборніка вершаў Францішка Багушэвіча «Беларуская Дудка» з слаўнай прадмовай да яго.

o 1891 — Паўстала першая беларуская студэнцкая арганізацыя

o 1900 — Сьмерць Францішка Багушэвіча.

o 1902 — Заснаваньне Беларускай Рэвалюцыйнай Грамады

o 1905 — Рэвалюцыя супроць царскага самадзяржаўя.

o 1905 — 30 ліпеня выданы быў маніфэст аб рэлігійнай вольнасьці і грамадзкіх свабодах у Расеі.

o 1906— 1 (14 па н. ст.) верасьня выйшла першая легальная беларуская газэта «Наша Доля».

o 1906—10 лістапада пачала выходзіць газэта «Наша Ніва», якая найбольш прычынілася да адраджэньня беларускага народу.

o 1906 — У Пецярбургу сарганізавалася першая беларуская выдавецкая суполка «Загляне сонца і ў наша ваконца».

o 1910— 12 лютага ў Вільні адбылося першае беларускае тэатральнае прадстаўленьне.

o 1914— Выбух першае сусьветнае вайны.

o 1915— У заходняй частцы Беларусі пачалі адкрывацца першыя беларускія школы.

o 1915— Паўстала канфэдэрацыя Вялікага Княства Літоўскага.

o 1916— 16 студзеня нямецкі фэльдмаршал Гіндэнбург выдаў загад аб прызнаньні беларускай мове роўназначных правоў з іншымі краёвымі мовамі.

o 1916—Паўстала першая настаўніцкая сэмінарыя ў Сьвіслачы.