Язэп Найдзюк - БЕЛАРУСЬ УЧОРА І СЯНЬНЯ

o 1282—1295 — Княжаньне Лютавара.

o 1295—1316 — Княжаньне князя Віценя.

o 1316—1341 — Княжаньне Вялікага князя Гэдыміна.

o 1317, 1327, 1329 — Прадстаўнікі беларускае праваслаўнае царквы бралі ўдзел у Канстантынопальскіх сынодах.

o 1317—Заснаваньне Беларускае Праваслаўнае Аўтакефальнае Мітраполіі.

o 1341 —1377 — Княжаньне Вялікага князя Альгерда.

o 1368—1372 — Перамогі Вялікага князя Альгерда над Масквой і ўпакарэньне яе.

o 1377—1379 — Княжаньне Вялікага князя Кейстута.

o 1377 — Выбары Андрэя, сына Альгердавага, за князя Пскова.

o 1379—1392 — Княжаньне Вялікага князя Ягайлы.

o 1380 — Князь Андрэй Полацкі бярэ ўдзел у біцьве з татарскай ардой Мамая на Кулікавым полі, здабываючы перамогу.

o 1385— Падпісаньне ўмовы Ягайла з палякамі аб саюзе Вялікага Княства з Польшчай.

o 1386— Жаніцьба Ягайлы з Польскай каралевай Ядвігай.

o 1386— Бунт полацкага князя Андрэя супроць вуніі Беларусі з Польшчай.

o 1387— Хрост жмудзінаў (летувісаў).

o 1387 — Атрыманьне Майдэборскага права мяшчанамі гораду Вільні.

o 1390— Атрыманьне Майдэборскага права жыхарамі гораду Берасьця.

o 1391— Атрыманьне Майдэборскага права мяшчанамі Горадні.1392—1430 —Княжаньне Вялікага князя Вітаўта.

o 1392— Вітаўт абвесьціў Вялікае Княства незалежным гаспадарствам.

o 1399 — Бітва Вялікага князя Вітаўта з татарамі на р. Ворксьле. 1401 — Другая ўмова з палякамі аб дружбе.

o 1410 — Бітва беларускага і польскага войскаў з немцамі пад Грунвальдам.

o 1413 — Гарадэльская ўмова з Польшчай, якая надала беларуска-летувіскай шляхце палітычныя правы.

o 1429 — Каранацыйны Вітаўтаўскі зьезд у Луцку.

o 1430—X.—24 — Сьмерць Вялікага князя Вітаўта.

o 1430—1432 — Княжаньне Вялікага князя Сьвідрыгайлы і ягоная барацьба ў абароне незалежнасьці Вялікага Княства.

o 1432—1440 — Княжаньне Вялікага князя Жыгімонта.

o 1432—1434 — Жыгімонт I даў тыя прывілеі беларускім баярам, якія атрымалі жмудзкія баяры, калі прыймалі ў 1387 годзе каталіцтва.

o 1440—1492 — Княжаньне Вялікага князя Казіміра.

o 1445 — Беларускі князь Казімір зыбіраецца за караля Польшчы.

o 1447 — Прывілеі для беларускіх і ўкраінскіх праваслаўных магнатаў, якія аканчальна зраўнялі іх з жмудзкімі магнатамі каталікамі.

o 1457 — Земскія прывілеі Казіміра забараняюць людзям чужых народнасьцяў займаць урадавыя пасады і купляць зямлю ў Беларускім гаспадарсьцьве.

o 1468 — Выданьне судзебніка Казіміра Ягайлавіча — першага агульнага кодэксу для судоў у Вялікім Княсьцьве Літоўскім.

o 1468 — У Полацку ўстаноўлены былі тры двохтыднёвыя кірмашы.

o 1492—1506— Княжаньне Вялікага князя Аляксандра Казіміравіча.

o 1494—1500—Вайна з Масквой і захапленьне ёю часткі земляў ВкЛ.

o 1498— Атрыманьне Майдэборскага права жыхарамі гораду Полацку.

o 1499— Атрыманьне Майдэборскага права гараджанамі Менску.

o 1499 — Новая ўмова з палякамі аб злучэньні, вуніі Вялікага Княства з Польшчай.

o 1501 — Выбары князя Аляксандра за караля Польшчы.

o 1506 — Выбары за Вялікага князя Жыгімонта II і разрыў вуніі з Польшчай.

o 1506—1522 — Княжаньне Жыгімонта II.

o 1507—1537 — Войны з Масквой.

o 1514 — Вялікая перамога беларускага войска пад камандаваньнем гэтмана К- Астроскага над расейцамі пад Воршай.

o 1517 — У Празе Чэскай выйшла першая друкаваная ў беларускай мове Біблія др. Францішкам Скарынам.

o 1522 — Паміж Беларускім гаспадарствам і Масквой падпісана часовае перамірра.

o 1522—1572 — Княжаньне Жыгімонта III Аўгуста.

o 1525 — Др. Францішак Скарына залажыў першую беларускую друкарню ў Вільні.

o 1529 — Выданьне соймам першага рукапіснага Статуту Вялікага Княства ў беларускай мове.

o 1538 — Арганізацыя першай пратэстанцкай школы ў Вільні.

o 1554 — Далучэньне Лівоніі да Вялікага Княства Літоўскага.

o 1556— Заснаваньне школы права ў Вільні.

o 1557— Жыгімонт Аўгуст выдаў закон аб «Валочнай памеры», які рэфармаваў сельскую гаспадарку ў Беларусь

o 1558— Пачатак Лівонскай вайны.

o 1562 — Сымон Будны выдаў у Нясьвіжы пабеларуску Катэхізіс, а Васіль Цяпінскі Сьв. Эвангельле.

o 1565— Арганізацыя земскіх судоў.

o 1566— Другое выданьне Літоўскага Статуту.

o 1569—Падпісана Люблінская вунія.

o 1574 — У Вільні паўстала беларуская друкарня братоў Мамонічаў.

o 1576—1586 — Княжаньне Сьцяпана Баторага.

o 1578 — Заснаваньне ў Вільні езуіцкай калегіі.

o 1579—Выдана лясная устава, паводле якое лясы, вазёры, рэкі, лугі ўважаліся за собскасьць гаспадарства і з гэтага часу паўсталі на Беларусі сэрвітуты.

o 1587—1632 — Княжаньне Жыгімонта IV Вазы.