Таццяна Мушынская - Джульета і экстрасэнс (зборнік)

Ала яму надзвычай падабалася. Апошнія гады ён пачаў менш паглядаць на іншых паненак, міжволі, чыста прафесійна вылучаючы ў натоўпе гарманічны твар. Чаму яна сышла? Ён не мог зразумець. Умовы задачы не сыходзіліся з адказам. Можа, справа ва ўзросце або надта вялікай, у дваццаць гадоў, розніцы паміж імі? Яму сорак пяць, ёй – дваццаць пяць. Яшчэ праз дваццаць гадоў ён будзе амаль стары, а ёй будзе столькі, колькі яму цяпер. Будзе? Не! Для яго не будзе…

Яна гуляла не па правілах. Яны так не дамаўляліся! Карціны Алы правіселі на сценах пакоя некалькі гадоў, і пасля таго, як яна знікла разам з імі, на шпалерах засталіся больш цёмныя прамавугольнікі і квадраты, якія не паспелі выгараць ад сонца. Яны прыгняталі, і калі, перавесіўшы карціны, ён закрыў плямы, яны заставаліся ўжо не на яве, а ў памяці. Як напамінак пра маральнае паражэнне.

Пасля таго, як Ала знікла, прайшло з паўгода. Спачатку ім валодала моцнае жаданне знайсці яе. Сустрэцца, пагаварыць і зразумець, што здарылася. Але ў такой сітуацыі прасіць быў вымушаны ён. А прасіць ён не любіў і не хацеў. Мікола мог прымаць нейчае захапленне як шчодры дар. Але чаму ён, мэтр, павінен бегаць за дзяўчынай, былой студэнткай, тэлефанаваць, прасіць пра сустрэчу?.. У яго таксама гонар прысутнічае. А мо яна перадумае ды вернецца сама?

Месяц ішоў за месяцам, але Ала не вярталася і не нагадвала пра сябе. Мікола адчуваў: іх расстанне нібы пазначыла нейкую мяжу. Цяпер яму часцей хацелася цішыні і спакою. Хацелася, каб нарэшце спынілася мільгаценне жаночых твараў у ягоным жыцці. I застаўся адзін твар, у які можна ўзірацца бясконца і знаходзіць у ім усё новыя рысы і адценні.

У сяброўскай кампаніі жанчыны радзей кідалі на яго позіркі, паменела сустрэч. Ён адчуваў стомленасць і ўжо не меў таго маладога імпэту, з якім некалі кідаўся, як у бурлівую раку, у вір эмоцый.

Звычайна ва ўсіх складаных жыццёвых сітуацыях Міколу ратавала праца. Ён набіраў заказаў і працаваў як катаржнік, прыкуты ланцугамі да сцяны ў рудніку, або як раб на галерах. Працаваў днямі, пакуль вечарам стома не валіла з ног. Ехаць з майстэрні дахаты, а потым ранкам вяртацца назад не мела ніякага сэнсу, і Мікола амаль жыў у майстэрні. А сваю кватэру часова аддаў сябру, які разышоўся з жонкай, сышоў ад яе і не меў дзе прытуліцца.

Ніколі не вяртайся ў мясціны, дзе ты быў шчаслівы! Гэтая думка, недзе вычытаная ці пачутая, так уразіла яшчэ ў юнацтве, што запомнілася на ўсё жыццё. Мікола і сапраўды імкнуўся не вяртацца – баючыся расчараванняў, не жадаючы парушыць паэтычны, узвышаны вобраз, які жыў у душы, спеў у ёй, каб у рэшце рэшт перайсці на жывапіснае палатно ці графічны аркуш. Ён амаль ніколі не вяртаўся да жанчын, з якімі некалі перажыў хвіліны душэўнага ўздыму і шчасця, падазраючы, і не без падстаў, што самае цікавае ён зведаў. А далей усё будзе сапсавана – сваякамі, яе і яго, побытам, спрэчкамі, папрокамі, канфліктамі і непаразуменнямі…

Мікола падабаўся жанчынам. I ведаў пра гэта. Нельга сказаць, што ён карыстаўся такімі здольнасцямі свядома. Ён глядзеў на іх з задуменнай усмешкай, часам дарыў кветкі, часам маляваў іх партрэты. Шчыра захапляўся, моўчкі або ўголас, іх прыгажосцю і далікатнасцю натуры. Але жанчынамі так рэдка хтосьці захапляўся, што яго нячастыя кампліменты гучалі для іх як чароўная музыка, якую яны былі згодныя слухаць бясконца.

Ён цярпліва выслухоўваў іхнія споведзі. Часам яны гучалі ўперамежку са слязьмі, часам са смехам. Жыццёвыя гісторыі вар’іраваліся, але не надта моцна. У маладзенькіх дзяўчат звычайна былі бацькі, якія не разумелі іх, або жаніх ці малады чалавек, які іх кінуў. У трыццацігадовых жанчын меўся не надта прыгожы ці не надта любы муж, непаслухмяныя дзеці, злосная свякруха ці нядобразычлівая мужава радня. Ён выслухоўваў, таму што некаму яны павінны былі сказаць, каб аблегчыць сабе душу. А слухаць мала хто хацеў і ўмеў. Звычайна тыя горкія слёзы высыхалі потым падчас спаткання ад ягоных пацалункаў.

Яго стыль паводзін – усмешка, галантнасць, уменне слухаць і высока цаніць жаночае хараство – бездакорна дзейнічаў на лепшую палову чалавецтва. Звычайна стасункі Міколы з жанчынамі заканчваліся тым, што ў іх душах пачынала рабіцца штосьці незразумелае. Яны самі кідаліся яму на шыю і прызнаваліся ў каханні.

– Слухай, Мікола, дык ты – проста прафесійны спакуснік, – сказаў аднойчы сябра, які меў магчымасць з паўгадзіны назіраць, як Мікола размаўляў са сваёй знаёмай. – Дон-Жуан ці Казанова… Ты калі-небудзь супакоішся?