Павел Севярынец - Беларусалім. Кніга першая. Золак

Воля дыхала ціха-ціха, абы не абудзіць моцнага болю, глядзела ў пусты, азораны і такі цёмны навагодні горад, і перабірала вачыма свой шлях з дому на вучобу, шлях тысячы крокаў, пройдзены тысячу разоў.

Выходзіла яна звычайна безь дзесяці: каралева не спазьняецца, каралева затрымліваецца. Штурхала цяжкія дзьверы, удыхала вуліцу, прыпынялася на ганку; падцяўшы вусны, ацірала пальцы падрыхтаванай вільготнай сурвэткай – ці мала хто і чым тут бярэцца за тую ручку – кідала ў сьметніцу і мільгом засякала свае ўлюбёныя паўгадзіны.

Проста перад ёй штодня ўзмывала ў неба бліскучая трыццацітрохпавярховая “Раял Плаза”. Далей – гіганцкая чорная вежа “Непагаснага”, былы гатэль “Хілтан, дабл тры”. Шыкоўныя спаруды, менскія вяршыні. Якія арлы гняздуюць на гэтых скалах, яна хутка даведаецца – але пакуль ёй не сюды.

Цок, цок, цок, за рог, і быка за рогі – на прасьпект Пераможцаў. Можна прайсьці праваруч, уброд праз вуліцу Нямігу ды шыкоўную лесьвіцу, але яна заўжды кіруе налева, на пераход да метро. Там зорнае мора вачэй, здольных ацаніць подыюмны крок, пераліў клубоў, россып залатога праменьня вакол яе горда ўзьнятае галавы. Прыгажосьць уратуе сьвет – і таму сёньня каралева павінная быць сярод свайго народа.

Шлях тысячы люстраў. Сьпярша, у алеі каштанаў, мы паглядзімся ў шкляныя бігборды. У поўны рост у рэкламнай глыбіні – сьветлая постаць, сама стройнасьць, падкрэсьленая паяском у таліі, плыве, і не дрогнуць разгорнутыя плечыкі. Вялізная квяцістая вітрына, павядзем вокам направа, і падбароддзе крыху вышэй – профіль. Хочаш ведаць, чаго варты чалавек – ацані ягоны профіль. Вось, сама прыгажосьць скразіць праз кветкі: высокі лоб, прамы нос зь ледзь заўважнай ганарлівай гарбінкай і лёгкімі крыламі, злом броваў, аксамітна-мядовых, гусьцейшых да пераносься і ўзмахам пёрышка – да скроняў; чуйны, падцяты пацалунак вуснаў з уладарна прыпухлай ніжняй і крутое падбароддзе, балкон слановае косьці па-над стромай, плыўнай лініі, шыяй, па якой уніз да грудзей спускаецца, дрыжучы, чарада бурштынавых караляў.

Нарэшце, насупраць прыпынку, дзе звычайна паркуецца на ходніку варанёны джып, косіць люстэркам – мы на імгненьне акунёмся ў гэтую чыстую крынічку, каб бліснуць сваім чорным позіркам – строга, але ня хмурымся – і пранесьці, абдаць яго хваляю парфумы і залатых валасоў.

Гэты прасьпект нездарма Пераможцаў. Восеньню перад ёй падала ніц мядзянае каштанавае лісьце; узімку, ахнуўшы, цалавалі мысок боціка бязгучныя сьняжынкі; увесну распляскваліся, каб памерці у яе пад нагамі, дыяментавыя кроплі; улетку сонечныя цені бязважкімі пажамі агладжвалі блузку, локан прычоскі, лінію лыткі – ішла Яе Высокасьць!

Вуліцу яна пераходзіла ў найшырэйшым месцы, ды так, што ўвесь вулічны рух сунімаўся, і прыціхлыя машыны перад чорна-белымі палосамі вытрэшчваліся фарамі да самага бардзюра, доўга не маглі ачомацца перад тым, каб дружна і захоплена зараўці.

Так, так, так.

Спуск у Нямігу, міма буйных бронзавых ружаў, вольна, па прыступачках, на якіх калісьці душыліся ў ціскатні менскія дзяўчаты на высокіх шпільках. Цьмяная галерэя з шоргатамі й шэптамі. Бледныя цені ў мармуровых сьценах схіляюцца перад ёю; паўабароты, кіўкі адзін аднаму і скругленыя вочы насустрач: ціхая плынь чалавечага жаданьня і зайздрасьці мімаходзь цёпла амывае цела, і пад цік абцасікаў, як у дзяцінстве ў “класікі”, так цудоўна напяваць класіку ці цытаваць класікаў ды цокаць, чаканіць з рэхам: чаго хоча жанчына, таго хоча Бог.

Лесьвіца ўгару, перад храмамі. З кожным крокам ты ўсё вышэй і вышэй. І Сабор, і Катэдра не варухнуцца, стаяць на “зважай”, і глядзяць ва ўсе шыбы: так, так, так. Яна Ідзе!

Яна знарок выходзіла насустрач галоўным у Беларусі цэрквам, яе суперніцам – стройным, строгім, ва ўсім белым. Вольна, царственна, штокрок падымалася па гранітах на прыступку вышэй, толькі галубы разьляталіся з-пад ног і жабракі працягвалі да яе далоні. За гэтымі непадступнымі ледзі у бальных барокавых сукенках мінулае; за ёй, каралевай Воляй – будучыня.

Шэраг блішчастых аўтамабіляў, прыпаркаваных наверсе ля амбасадаў, пераліваюцца хваляю адлюстраваньняў. Ах, як яна любіла гэты фартэпіянны перабор у карпусах, радыятарах і лабавых шклінах, суцэльны паланэз Агінскага: мі-рэ-мі-фа-мі-до-до-сі-ля!

Амбасада Грузіі. Белы сьцяг з чырвоным крыжам. Амбасада Францыі. Лібертэ, эгалітэ, фратэрнітэ. Дыяменты Свароўскі – штокрок налыгваеш на пальцы, на рукі, на шыю пярсьцёнкі, бранзалеты, калье. Швейцарскія гадзіньнікі. Цік. Цік. Цік.