Андрусь Горват - Радзіва «Прудок»

У майго бацькі таксама ёсць вусы. Ён, палкоўнік, калі мне было пятнаццаць і я ганарыўся сваймі дасягненнямі ў раённай газеце, казаў мне:

– Будзь прасцейшым, і да цябе пацягнуцца людзі.

Самае складанае ў дворнікавым жыцці – прачынацца тады, калі вельмі зручна класціся спаць.

Калі выпадае першы снег, у дворнікаў выпростваюцца спіны. Гэтыя ўвесь год незаўважныя людзі цяпер глядзяць не долу, як учора, а ў самыя вочы кожнаму стрэчнаму.

Акрамя сваёй патрэбнасці, у гэты дзень я адчуў мышцы недзе паміж плячыма і грудзьмі. Яны так балелі, што я ледзьве змог зняць куртку з вешалкі ў сваёй каморы.

Дадому вяртаўся знявечаны. У метро на пытанне міліцыянта:

– Дзе працуеш?

Адказаў:

– У Купалаўскім тэатры.

І ён адчапіўся.

Напэўна, да смерці будзе думаць, што купалаўцы выглядаюць так.

Сёння электрык ізноў папрасіў паказаць яму рукі.

– Во, гэта ўжо рукі дворніка! Віншую!

А я гляджу на іх і не ведаю, ці то радавацца, ці то плакаць. Такімі рукамі ўжо непрыстойна дакранацца да жанчыны – толькі да рыдлёўкі.

Толькі да рыдлёўкі.

Маці па тэлефоне расказала чарговую сямейную сенсацыю: быццам вобраз Ганны Чарнушкі з «Людзей на балоце» Мележ спісаў са Сцепы – сястры маёй прабабкі Ёўгі.

От табе, прабабка, і Юр’еў дзень! А я цалаваўся з ёю ў сне. Гэта ж псіхалагічная траўма! Трэба схадзіць да Леры. Лера любіць слухаць мае эратычныя сны.

Учора прачытаў у Адама Багдановіча: «Если несущій воду встрѣчаетъ кого нибудь идущаго по дѣлу, то высказываетъ нѣчто въ родѣ привѣтствія: «съ поунымъ цябе!» и ему отвѣчаютъ: «дзякуй», т. е. благодарю».

А сёння (праз сто дваццаць гадоў!) іду сабе па тэатры з вядром солі, а насустрач шпацыруюць дзве прыбіральшчыцы.

Адна другой:

– З поўным цябе!

– Дзякуй.

На батарэі сохнуць мае шкарпэткі, якія я памыў пасля працы. Я ўяўляю сабе ўвесь такі акадэмічны тэатр, дзе ставяць «Паўлінку» і «Пінскую шляхту». Тэатр, які назвалі ў гонар не кагосьці там, а самога Янкі Купалы. І шкарпэткі, купленыя ў ЦУМе за дванаццаць тысяч рублёў. Тэатр Купалы – мае шкарпэткі. Тэатр – шкарпэткі. Гэтая думка мяне непакоіць.

Ідуць такія кітайскія турысты. А экскурсавод кажа:

– А цяпер у тэатры ў сто чатырнаццатым пакоі на батарэі сохнуць шкарпэткі дворніка Горвата.

А яны такія (па-кітайску, вядома):

– Нічога сабе!

Атрымаў першы заробак – 773 200 рублёў!

Гэта сапраўднае багацце, бо кожны рубель зароблены мазалямі і сваркамі з прэзідэнцкімі дворнічыхамі.

Пасля працы звычайна заходжу ў букіністычны аддзел «Белкнігі», палюю на «Караля Стаха». Сёння таго «Стаха» ізноў не было, затое патрымаў у руках часопіс «Вясёлка» за 1990 год.

Уявіце, у 1990 годзе наклад «Вясёлкі» быў 180 000 асобнікаў. 180 000 асобнікаў часопіса для дзяцей на беларускай мове! Як усё змянілася ўсяго за дваццаць тры гады!

Я памятаю іншы часопіс – студзеньскі нумар «Вожыка» за 1988 год. Мне тады толькі споўнілася пяць гадоў. На вуліцы вельмі сцюдзёна, мама хварэе. Я на падлозе гартаю часопіс. Ведаю ўсе літары, але чытаць не ўмею: не магу зразумець прынцып чытання. І раптам бачу два словы: «каляндар вожыка». Не літары, а словы цалкам!

Гэта першыя два словы, якія я прачытаў сам!

А сёння амаль пяць гадоў маёй дачцэ.

– Тата, дзе мой асёл?

– Які асёл?

– Ну асёл. Такая фея.

– Фея-асёл?

– Ага. Дзе мая фея-асёл?

Паказваю асла: «Іа-іа».

– Такі асёл?

– Не, не такі.

Варвара адводзіць рукі за спіну і лётае па пакоі.

– Вось які.

Гляджу і чашу патыліцу. Ага – анёл!

Сёння быў вельмі прыемны вечар: галерэя «Ў», кнігарня «Логвінаў», прэзентацыя пятага нумара часопіса «Макулатура», дзе адзінае, што я пабачыў, – правае вуха Марціновіча, бо людзей, ахвотных чытаць беларускую прозу, было занадта многа, каб пабачыць два Марціновічавы вухі.

Потым шпацыраваў па Мінску і глядзеў, як у цемры цалуюцца неадзінокія людзі.

Цікава, а ў маім узросце яшчэ рэальна закахацца, ці гэта ўсё – фініта ля камедыя? Хто-небудзь ведае дакладна?

Мой калега Пятро вучыў мяне спакушаць жанчын. Усё проста – запісвайце: трэба пры сустрэчы здымаць капялюш.

– У вас, мабыць, увесь тэатр – палюбоўніцы? – цікаўлюся.

– А то! Калі нада ксеракопію зрабіць, ніхто не адмаўляе. Мне не цяжка зняць шляпу, а жанчыне прыемна. Разумееш?