Рәмис Аймәт - Бозлы җилкәннәр / Ледяные паруса

Син киткәннән бирле, бу татарым
Ничә тапкыр йоклап уянды.
Офыгында сихри мираж күреп,
Бер сабыйдай шашып куанды.

Һәм… офыклар «көлеп» чигенгәндә,
«Тотам!» диеп, күпме абынды.
Якты хыялларын иңнәренә
Иске чикмән итеп ябынды.

Күкләрендә Ае сүнеп, халкым
Кереп барган чакта шом-төнгә,
Кар өстеннән яланаяк килеш
Йөгермәде чыгып беркем дә.

Йөгермәде… Тук елмаеп, бар да
Үз юрганын тартты үзенә.
Аларга ни? Тукай түгел, хәтта
Ак төшсә дә дөнья күзенә.

Ә син булсаң, йөгерәчәк идең,
Эчкә йотып рәнҗү, үпкәңне.
Күкрәк читлегеңә кыса-кыса,
Серәгәгә 1 1 Серәгә (диал.) – ятьмә. калган үпкәңне.

Үрел дә бер гасыр аръягыннан,
Күзәт әле безнең хәятны.
Аңлый алсаң, бары син аңларсың
Күтәрәмгә калган халәтне.

…Гасыр буе әнә Кисекбаштай
Тәгәри дә татар, тәгәри.
Яши шулай… Кылган гамәлләре
Бары хәлдән килгән кадәри.

Ишетәсеңме, тагын оран сала,
Нишләтәләр Туган телеңне?!
Газиз телең Рәсәй түмәрендә
Телем-телем күпме теленде?!
(Өмет өзеп, гүя ятагында
Көтеп ята кара үлемне.)

Татарыма ясин чыкмакчылар,
Газиз сөттән – телдән аерып.
Бу мәскәүләр якадан гынамы,
Бугазлардан алды каерып.

Әнә тагын шомлы җилләр исә,
Еллар түгел, бәгырь үтәли.
Сискәндереп уята күк безне,
Уята күк Тукай ютәле.

Аунап ята җирдә мүкләнгән таш,
Җуйган җырын, җуйган төсен дә.
Аунап ята… Чиксез галәмнәрдә,
Очкан чагын күреп төшендә.

Нинди галәмнәрдән атылган ул?
Нинди язмыш монда ташлаган?
Беркем белми, җирдә күпме җәйләр,
Күпме кышлар инде кышлаган?..

Татар галәменнән ташлар булып,
Күпме башлар җиргә атылды.
Изге кавемнәрне кыйган җаннар
Мәңгелеккә җирдә ат алды.

…И татарым! Син дә, шул таш кебек,
Ничә гасыр аунап ятасың?!
Алга юллар ябык булгангамы,
Син бармыйсың, һаман кайтасың.
Нәсел үләненә башың салып,
Үткәннәрең белән яшисең.
Юлда сине таптап узсалар да,
Син һаман да берни дәшмисең.

Урап ага вакыт елгалары,
Хәтер җиле исә читләтеп.
Булса иде үткән тарихыңны
Иске йорттай кабат сипләтеп…

Аунап ята җирдә йолдыз ташы,
Сыңар чаткы бармы эчендә?
Аунап ята… Чиксез галәмнәрдә
Очкан чагын күреп төшендә…

Дөнья инде башка…
Булмый танып.
Башка инде хәтта җире, күге.
Дөнья белән без дә үзгәрәбез,
Мин дә инде түгел элеккеге.

Шәрәләнеп калган буш дөньяда,
Кисәң дә син катлы-катлы күлмәк,
Син барыбер шәрә – рухи фәкыйрь,
Бу заманның бер корбаны, димәк.

…Кайчан гына әле балкый-балкый
Чәчәк аткан иде өметкәйләр.
Өмет гөлем инде коя таҗын,
Үтте инде, сизәм, безнең «җәйләр».

Дөнья базарында халкымның тик
Ялтырыйдыр алтын-көмешләре.
Ә мин йөрим милләт бакчасында
Татып аның ачы җимешләрен.

Берьялгызым атлыйм ера-ера
Ташкыннарын югалтуларымның.
Җан әрнүем басып ябындым мин
Өметләрен килер елларымның.

Ымсындыра күкләр… Ялгыз коштай
Талпынсам да булмый барыбер очып.
Ниләр көтә алда? – Тоташ бушлык.
Күксел томан яткан җирне кочып…

Сөрелдем мин нәсел шәҗәрәмнән
(Ата-бабам сүзе бер булыр!),
Кемнәр генә тагын бу дөньяда
Ялгыш язмышларга юлыгыр?!

Сөрелдем мин дуслар, туганнардан
Һәм… сүрелдем сагыш илендә.
Мең сурәтле төскә әверелеп
Бөреләндем ятлар телендә.

Чакматаштан качкан чаткы кебек
Сөрелдем мин якты Көнемнән.
Сәбәбе ни? Ходай каргышымы?
Сөрелмәсәм иде денемнән.

Кулларымда каләм булган килеш
Сөрелдем мин илаһи Сүздән.
Җан бирәме шигырь учларымда,
Яшәүдәнме өмет ул өзгән?

Сөрелдем мин изге Мәхәббәттән,
Ирекнеме артык сөйгәнгә?
Әллә инде язмыш учларында
Иртәрәкме мине чөйгәнгә?

Мәгърур бөркет кебек канат җәеп
Очкан идем чиксез күкләрдә…
Офыклармы әллә көнләштеләр,
Сүз куешып беркөн: «Чикләргә!»

Сөрелдем мин Күктән. Хуш, чиксезлек!
Тугры калалмадым антларга.
Үзем тагын ялгыз күке кебек
Юрап ятам гомер ятларга.

Вакытыннан алда дөньялыктан
Сөрә генә күрмә син, Ходай.
Асылыма кайтар, чакматашын
Эзләп кайткан соңгы чаткыдай.