Мөхәммәт Мәһдиев - Әсәрләр. 4 томда / Собрание сочинений. Том 4

– Тук-та-а-а-т!

Кыз кычкырып елый башлады. Урман кайтаваз белән җавап бирде:

– А-а-а-т!

Егет туктатты. Кызның өстеннән кулын алды. Инде торырга, йөгерергә мөмкин иде. Өчиле урманы авылдан нәкъ ике чакрымда. Ләкин аякларының хәле юк иде. Ул арада егет телгә килде:

– Мин, – диде, – Тавис. Гәр Хутордан. Абдул абзыйны беләсеңме? Мин күршеләре. Беркөнне сездә булдым ич мин! Инде белдеңме? Белдең ич инде!

– Жулик син, белдеңме шуны? Надан тәре! Сволочь син! Адәм актыгы син! Мин – югары белемле укытучыга, комсомолкага, син наданның ничек кыюлыгы җитте? Бор атыңны хәзер! Бор, дим, бо-о-о-о-р!

Кайтаваз яңгырады:

– О-о-о-р!

Егетнең надан булып күренәсе килмәде. Тәмәкесен кабызды да сөйләп китте:

– Ни бит, Люция, халык бар бит. Хәзер инде сине кайтарып куйсаң да, үзең кайтсаң да – даның чыкты. Кияүгә барып кайткан, дигән данны күтәрәсең киләмени синең? Аннан соң атны ул якка боручы да түгел инде без. Без атны бер генә якка таба куабыз. Барыбер даның чыкты инде синең…

Төн караңгы, урман эче куркыныч, егет таза куллы, Люция ябык кына, кош сөякле генә җыйнак бер кыз иде. Нишләргә? Нишләргә? Кыз ялына башлады:

– Тавис! Зинһар, дим, зинһар!

Нәрсә сорый иде ул егеттән, моны үзе дә белмәде.

– Зинһа-а-а-р! – Кыз котырынып елый иде.

Урман җавап бирде:

– А-а-а-р…

Тагын боҗра тавышы, тагын тоңкылдап ат эче селкенүе, тагын укшыткыч чана шыгырдавы.

Ике каенана янына шулай килен төште. Алар кайтканда, ишекнең кадагы алынган иде. Өлкәннәр моңа шатланмадылар. Ут яктысында күрделәр: бу – тирә-юньгә матурлыгы белән дан тоткан Өчиле Люция, Чулак Абдулларга нәсел тиешле кыз иде. Болар, әлбәттә, пар килмәгәннәр, монда нәрсә дә булса булган, бу – ризалык белән эшләнмәгән, шуңа күрә әнә кызның күзләре шешенеп беткән иде. Кыз берни әйтмәде, чәйгә утырмады, аны йокларга каенсеңелләре янына салдылар. Йортта ул көнне каенсеңелләрдән башка берәү дә йокламады. Люция, бичара, төне буе үксеп яшь түкте…

Кемдер урта бүлмәгә утырып, заочно гына никах укыды. Ахрысы, Шәмсениса түти кемгәдер кунакка килгән очраклы бер хатынны өстерәп алып кайткан иде. Теге хатын гарәпчә-татарчаны бергә кушып урды гына. Моңа, әлбәттә, беренче чиратта Шәмсениса түтинең эче пошты. Халтураны яратмый иде. Тумыштан. Ә «узгынчы абыстай» ура бирде. Әти-әнисеннән намаз, дога рәтен ишетеп үскән Кәшфи дә сизде: бу – чи калдырып сөрүче иде.

– Әлхәмделиллаһи колһуаллаһы самадэл-лэм яли-де я эр-хәмэр рахимин. Әшһәде әллә иләһә илләллаһе…

Моның буш сүзләр икәнен Кәшфи белә иде, ләкин нихәл итәсең? Теге биссәвесни хатын тезә бирде.

Габделбарый абзый исә өенә бер керде – биш чыкты. Гомере буе эшне ип белән, җай, план белән алып барырга яраткан карт бераз гына югалып калган иде. Керә-чыга йөргәндә, ул ике-өч тапкыр кабатлап:

– Хәерле булсын Хәмидәнең никахы, – диде. Аның эче поша, йөрәге сикерә иде.

Никах төненнән соң, Тавис урам буйлап киләп сарып йөрде. Ике-өч тапкыр өенә кереп почмак якта шалтыр-шолтыр килеп йөрде, шешә эзләде, тапты, эчте – тагын урамга чыкты. Урам кечкенә, кар баскан, анда кеше юк иде. Бердәнбер күзгә күренгән нәрсә – урам уртасындагы кое. Тавис шуның янына килде, дөбер-шатыр китереп су алды, ул суны урамга түкте, тагын алды. Нәрсәдер эшлисе килә, әмма тамашачы юк. Аңа карап, урамга барыбер берәү дә чыкмады…

Матур, акыллы, эшчән кыз баланың кайчан гаилә бәхете тапканы бар соң? Люция шулай торып калды, Колан Кырдагы сигезьеллык мәктәптә тегеннән җыештырып, моннан җыештырып, аңа сәгатьләр таптылар. Шунда квартира алып, ял көнгә Гәр Хуторга кайтып йөрде. Күпмедер вакыттан соң, яратмаган иреннән яратмаячак баланы табарга җыена башлады. Кәшфи ашыгыч рәвештә йорт өлгертте. Агач мәсьәләсендә тоткарлык булмады, районның иң алдынгы механизаторы буларак, аңа райпланнан сораганча агач бирделәр, трактор белән ул агачларны үзе тарттырды. Агач белән генә өй салып булмый: шифер, калай, пакля, буяу, пыяла, тимер-томыр, кадак, тагын әллә ниләр кирәк булды. Боларның барысын райпода председатель булып эшләүче, Шәмсениса түти ягыннан туган тиешле Нәбиев хәл итте. Тавис ике көннең берендә, ат җигеп, районда, склад тирәсендә йөрде. Нәбиев ни сорасаң, шуны юнәтеште, бер дә аралашмыйча яшәгән туганнар булсалар да, искиткеч зур игътибар күрсәтте.

– Ну, абый җаным, – диде Тавис, – өйне салып бетерсәм, иң түрендә иң кадерле кунак син булачаксың. Иң түрендә, иң кадерлесе…

Килен төшкәнгә сигез ай дигәндә, авыл читендә верандалы, урыс капкалы мәһабәт йорт өлгерде. Тавис, авызына тәмәке кыстырган хәлдә, йорт тирәсендә йөгереп йөрде, кибеттән эчемлек ташыды, морҗачыга балчык изде, өй тирәсеннән йомычка җыйды.