John Tolkien - Hobbitinn

„Ó, hví í ósköpunum fór ég að yfirgefa þægilegu hobbitaholuna mína!“ sagði vesalings herra Baggi, þar sem hann hossaðist á hrygglengju Vamba.

„Ó, hversvegna í ósköpunum vorum við að taka þennan galómögulega hobbitaræfil með okkur í fjársjóðaleitina!“ svaraði aumingja Vambi sem var svo feitur, að hann rétt rambaði áfram og svitinn bogaði af honum og rann niður nefið á honum í svækju og skelfingu.

Þegar hér var komið sögu lét Gandalfur sig dragast aftur úr og Þorinn með honum. Þeir komu að skarpri beygju á göngunum. „Snú!“ hrópaði Gandalfur. „Sverð úr slíðrum, Þorinn!“

Ekki var um neitt annað að ræða og dríslunum varð heldur ekki um sel. Þeir komu askvaðandi fyrir beygjuna með öskrum og látum en mættu engum öðrum en Drísilkljúf og Fjandhöggvi, skínandi köldum og björtum. Þeir sem fremstir fóru fleygðu blysunum frá sér og ráku upp ógurlegt vein áður en þeir voru drepnir. Þeir sem aftar komu æptu enn hærra og hörfuðu undan og við það skullu þeir saman við þá sem á eftir þeim komu. Bíturinn og Höggvarinn! æptu þeir og brátt varð alger ringulreið meðal þeirra, þar sem hver flýði sem best hann gat aftur þangað sem þeir komu.

Lengi dirfðist enginn þeirra að fara fyrir beygjuhornið. Og þá voru dvergarnir hlaupnir og komnir langar, langar leiðir eftir dimmum ganginum í ríki dríslanna. Þegar dríslarnir loksins tóku sig á, slökktu þeir á blysunum og settu upp skó með mjúkum sólum og þeir völdu úr mestu hlaupagikkina og þá sem skarpasta heyrn og sjón höfðu. Síðan var þeim hleypt á undan, snöggum sem hreysiköttum á nóttu og hljóðlátum sem leðurblökum.

Það var skýringin á því að hvorki Bilbó, né dvergarnir, né jafnvel Gandalfur heyrðu til þeirra. Og ekki gátu þeir heldur séð til þeirra ljóslausra í myrkrinu. En dríslarnir sem komu hlaupandi hljóðlaust á eftir þeim sáu þá hinsvegar greinilega bera í bjarmann af daufu ljósinu á staf Gandalfs sem fór fremstur fyrir dvergunum.

Skyndilega var þrifið í Dóra sem aftastur hljóp með Bilbó á bakinu, aftan frá úr myrkrinu. Hann rak upp óp og féll um koll en hobbitinn valt af öxlum hans niður í sortann, rak höfuðið í harðan klett og vissi ekki meira af sér.

Þegar Bilbó opnaÐi augun vissi hann ekki, hvort hann hefði nokkuð opnað þau. Því að allt var jafn dimmt eins og hann hefði ekki opnað þau. Og enginn var þarna, hvergi nálægt honum. Ímyndið ykkur bara hvað hann var hræddur. Hann heyrði ekkert, sá ekkert og fann ekki fyrir neinu nema grjótgólfinu sem hann lá á.

Hann velti sér silalega við, þreifaði fyrir sér á fjórum fótum, þangað til hann rakst á vegginn. Hvorki upp né niður fann hann fyrir neinu — engin merki um drísla, engin merki um dverga. Hann snarsvimaði eins og höfuðið væri á floti og gat ekki einu sinni gert sér grein fyrir í hvaða átt þeir höfðu stefnt, þegar hann féll niður. Hann reyndi þó að geta í það eftir því sem hann ímyndaði sér, og þannig skreið hann áfram góða stund, þangað til skyndilega að hönd hans snart eitthvað sem virtist vera hringur úr köldum málmi og lá þar á gólfi ganganna. Þetta átti eftir að marka tímamót í lífi hans, en þá hafði hann ekki hugmynd um það. Hann stakk hringnum einfaldlega í vasa sinn án þess að velta því nokkuð fyrir sér. Það varð heldur ekki séð að hann kæmi honum að nokkrum notum á þessari stundu. En eftir það hélt hann ekki lengi áfram, heldur settist á kalt gólfið og gafst upp, gjörsamlega á valdi vesældarinnar. Þar húkti hann langalengi og sá sjálfan sig fyrir sér að steikja fleskjur og egg í eldhúsinu heima — því að hann þóttist einhvern veginn finna það innan í sér að kominn væri einhver matmálstími eða bita, en það gerði hann aðeins ennþá leiðari.

Hann var gjörsamlega ráðalaus hvað hann ætti að gera, gat ekki einu sinni ímyndað sér hvað hefði gerst eða hvers vegna hann hefði verið skilinn eftir, eða hvers vegna, úr því að hann hafði verið skilinn eftir — að dríslarnir skyldu þá ekki hirða hann. Hann gerði sér ekki einu sinni grein fyrir hvers vegna honum var svo illt í höfðinu. Svarið við þessu öllu var, að hann hafði lengi legið alveg hreyfingarlaus, ósýnilegur og ómeðvitaður í dimmu skoti.

Eftir nokkra stund gáði hann að pípunni sinni. Hún var þá óbrotin sem var þó altént nokkuð. Þá þreifaði hann eftir tóbakspungnum sínum og viti menn! Það var meira að segja tóbak í honum og það var jafnvel enn betra. En þá leitaði hann að eldspýtunum og fann engar og þar með hrundi sú von gjörsamlega. En við nánari umhugsun sá hann, að það væri sér fyrir bestu. Guð mátti vita hvað gæti ruðst út úr dimmum holum þessa hryllingsstaðar ef tóbakslyktin bærist um. Samt fékk það mjög á hann að geta ekki fengið sér neinn reyk. En í því að hann var að fálma niður í alla vasa og leita allsstaðar að eldspýtunum snerti hönd hans litla sverðið – eða rýtinginn sem hann náði frá tröllunum en var alveg búinn að gleyma. Sem betur fer höfðu dríslarnir heldur ekki fundið það, þar sem hann faldi það innan undir buxnastrengnum.

Nú dró hann það út. Það blikaði af því dauft og þó eins og dimmt fyrir augum hans. „Svo það er þá álfablað líka,“ hugsaði hann, „og það sýnir mér, að dríslarnir eru ekki mjög nálægt, en þó ekki nógu langt í burtu.“

Það var eins og þetta herti hann upp. Það var eitthvað svo glæsilegt við það að bera sverð sem smíðað var til forna í Gondólín í Dríslastríðunum miklu sem eru svo fræg af söngvum og sögnum. Hann hafði einnig veitt því athygli hve dríslunum brá í brún þegar þeir skyndilega sáu slík vopn.

„Á ég þá að snúa við?“ hugsaði hann. „Nei, það er ómögulegt! Til hliðanna! Ófært! Áfram? Það er víst eina leiðin! Áfram skal halda!“ Svo hann reis á fætur og trítlaði af stað, bar litla sverðið fyrir sér en þreifaði með hinni hendinni á veggnum meðan hjartað hamaðist í brjósti hans.

Nú mátti með sanni segja að Bilbó væri í ógöngum. En höfum samt í huga, að þrengingarnar voru ekki alveg eins miklar fyrir hann og þær hefðu verið fyrir mig eða þig. Hobbitar eru nefnilega ekki alveg eins og venjulegt fólk. Þótt hobbitaholur séu ágætar og upplífgandi og vel loftræstar og þannig gjörólíkar neðanjarðargöngum dríslanna, þá eru þeir þó alla daga vanari gangagreftri en við, og þeir tapa ekki svo auðveldlega áttum neðanjarðar — enda þótt þeir séu að ná sér eftir að hafa fengið högg í hausinn. Auk þess eru þeir frægir fyrir það hvað þeir eru snöggir í hreyfingum, eiga auðvelt með að fela sig og fljótir að ná sér eftir fall og skrámur. Þeir eiga sér auk þess mikinn sjóð spakmæla og heilræða sem mennirnir ýmist hafa aldrei heyrt eða eru búnir að gleyma endur fyrir löngu.

Allt að einu hefði mig ekki langað til að vera í sporum herra Bagga. Þessi göng virtust endalaus. Hann hafði ekki hugmynd um hvert þau lágu nema þau virtust stefna stöðugt niður á við og nokkurnveginn í sömu áttina þrátt fyrir einstaka sveigjur og beygjur. Við og við kom hann að gangaopum sem lágu til hliðanna, ýmist sá hann þau við glitið frá sverðinu eða þreifaði fyrir þeim á veggjunum. En hann hirti ekkert um neinar hliðarálmur, hraðaði sér framhjá þeim af ótta við að einhverjir drísilskrattar eða ímyndaðar myrkraverur gætu skotist út úr þeim. Hann hélt áfram og áfram, neðar og neðar og heyrði ekkert hljóð nema einstaka sinnum vængjagust í leðurblöku sem fór framhjá eyrum hans. Fyrst í stað brá honum við það, en svo vandist hann því og hirti ekkert um það. Ég veit ekki hve lengi hann hélt þannig áfram, en nógu lengi til þess að honum varð um og ó en þorði samt ekki að nema staðar. Áfram hélt hann þangað til hann var orðinn útþreyttari en allt útþreytt. Honum fannst að það hlyti að vera kominn morgundagurinn eða þar næsti dagur.