John Tolkien - Hobbitinn

Hann var eins göfugur og bjartur yfirlitum og álfakonungur, voldugur sem herskörungur, spakur sem vitringur, virðulegur sem dvergakonungur og ljúfur eins og sjálft sumarið. Hans er getið í ótal sögnum en hlutur hans í þessu mikla ævintýri Bilbós er ekki stór, og þó mikilvægur, eins og koma mun í ljós, ef við nálgumst nokkurn tímann sögulokin. Allur aðbúnaður í húsi hans var hinn besti, hvort sem við kom mataræði eða svefni, eða vinnuaðstöðu eða sagnamennsku og söngva, eða einfaldlega hvað það var gott að mega sitja þar og hugsa, eða hæfilegt sambland af þessu öllu. Ekkert illt fékk eirt þar í dalnum.

Ég vildi óska að ég gæti sagt þér þó ekki væri nema fáeinar af öllum sögunum eða sungið einn eða tvo af öllum söngvunum sem ómuðu þar í höllinni. Allir sem þar dvöldust og þar með taldir hestarnir, hresstust og endurnýjuðust. Þar voru klæðin bætt, meiðslin grædd, skapið lyftist og vonirnar glæddust. Þar voru malpokarnir fylltir af matvælum og hverskyns birgðum, en klyfjarnar þó hafðar sem léttastar til að bera yfir fjallaskörðin. Áætlanir voru efldar með hollum ráðum og ábendingum. Og svo kom Jónsmessunótt og þeir hugðust halda förinni áfram með upprisusólinni á sjálfum miðsumarsmorgni.

Elrond virtist allt vita í fornum rúnafræðum. Þann daginn skoðaði hann sverðin sem þeir höfðu með sér úr tröllabælinu og mælti: „Víst er þetta engin Tröllasmíði. Gömul eru þau, já afar forn smíði Háálfanna í Vestri, frænda minna. Þau voru görv til forna í Gondólín í Dríslastríðunum miklu. Annaðhvort hljóta þau að hafa komið úr drekasjóði eða dríslaránsfeng, því það voru drekar og dríslar sem eyddu Gondólínsborg fyrir mörgum öldum. Á þessu sverði stendur, skal ég segja þér, Þorinn, að það heiti Orkristir, sem þýðir að það sé til þess ætlað að kljúfa dríslana í herðar niður, á hinni fornu tungu Gondólíns. Það var frægt sverð í þá daga. Og þetta, Gandalfur, er Glamdringur eða Fjandhöggur, sverðið sem sjálfur konungur Gondólíns eitt sinn bar. Varðveitið þau vel!“

„Hvernig skyldu tröllin þá hafa komist yfir þau, það hefði ég gaman af að vita,“ sagði Þorinn og horfði í eggina á sverði sínu af enn meiri áhuga en áður.

„Um það get ég ekkert vitað,“ svaraði Elrond, „en ætla mætti að tröllin ykkar hafi rænt aðra ræningja, eða fundið af tilviljun leifar annars ránsfengs í einhverri holu í fornum fjöllum. Heyrt hef ég því líka fleygt að enn leynist gleymdir fjársjóðir í yfirgefnum hellum Moríanámanna, frá því á dögum stríðsins milli dverga og drísla.“

Þorinn varð hugsi við þessi orð. „Vissulega mun ég varðveita þetta sverð af virðingu,“ sagði hann. „Megi ég brátt kljúfa drísla með því sem óðast aftur í herðar niður.“

„Eigi er ólíklegt að sú ósk þín rætist brátt, þegar þið komið upp í fjöllin!“ mælti Elrond. „En sýnið mér nú landabréfið!“

Hann tók við því og starði lengi á það, svo hristi hann höfuðið dapurlega. Því að þótt honum væri lítt um dverga gefið og fjálgleika þeirra í gull, þá hataði hann þó hálfu meira drekana og miskunnarlausa illsku þeirra. Og hann fylltist sorg í minningunni um eyðingu borgarinnar á Dal með öllum hennar skærgjallandi bjöllum og yfir sviðnum bökkum Hlaupár. Skarður silfurmáni var á lofti. Þá lyfti hann kortinu upp og hvítt tunglsljósið lýsti í gegnum það. „Hvað er nú þetta?“ sagði hann. „Hér er líka mánaletur við hliðina á hinum rúnunum, þeim sem segja: „Fimm fea háar dyrnar og þrír mega ganga hlið við hlið.“

„Hvað er mánaletur?“ spurði hobbitinn og var strax orðinn spenntur. Hann elskaði landabréf, eins og áður var á minnst, og eins þótti honum mikið varið í hverskyns rúnir og aðrar leturgerðir og snjalla handskrift, þó að hans eigin rithönd væri nókkuð grönn, í kóngulóarstíl.

„Mánaletur er í rauninni venjulegar rúnir, en sá er munurinn að það er ósýnilegt,“ sagði Elrond, „þó horft sé beint á það. Það sést aðeins ef tunglið er látið skína gegnum það, en oft þó meira en það, ef ritarinn er fær og beitir kænsku sinni verður það að vera samskonar tungl, af sömu lögun og á sömu árstíð og daginn sem það var ritað. Dvergarnir fundu þessa skrift upp og rituðu hana með silfurpennum, eins og vinir þínir ættu að geta sagt þér. Þetta letur hlýtur þá að hafa verið ritað á miðsumarnótt þegar skarður máni var á himni endur fyrir löngu.“

„Og hvað segir þar?“ spurðu þeir Gandalfur og Þorinn samtímis, hálf vandræðalegir yfir því að Elrond skyldi hafa orðið fyrstur til að uppgötva þetta, þótt enginn möguleiki hefði verið til þess áður og yrði ekki fyrr en einhvern tímann eftir ómunatíð.

„Standið við gráa steinhelluna þegar þrösturinn knýr dyra,“ las Elrond, „og hnígandi sól í hinsta ljósi Durinsdags mun skína á skráargatið.“

„Hvað segirðu, Durinn! Durinn!“ hrópaði Þorinn upp yfir sig. „Hann sem var elstur allra forfeðra elsta kynþáttar Dverganna, Langskeggjanna, og fyrsti forfaðir minn: Ég sem er réttborinn erfingi hans.“

„Veistu þá hvað er Durinsdagur?“ spurði Elrond.

„Hvort ég veit! Það er fyrsti dagur dverganna, okkar Nýársdagur,“ svaraði Þorinn, „og sá dagur er eins og allir dvergar ættu að vita, fyrsti dagur hinsta Hausttungls á mörkum Vetrarnátta. Við köllum það raunar enn Durinsdag þegar síðasta tungl haustsins og sólin eru á lofti á sama tíma. En hræddur er ég um að það komi okkur ekki að miklu liði, því að við erum ekki eins færir að spá í himintunglin og þeir gerðu í gamla daga og ráða í það, hvenær rétti tíminn er.“

„Við eigum nú eftir að sjá það,“ sagði Gandalfur. „Stendur nokkuð meira skrifað þar?“

„Ekkert sem séð verður í þennan mána,“ ansaði Elrond. Hann fékk Þorni aftur kortið og þeir gengu niður að vatninu til að horfa á Álfana stíga dans og hlýða á söng þeirra á Jónsmessunótt.

Aftur dagaði á miðsumarsmorgni, eins björtum og tærum og hugsast gat: — himinninn heiðblár og hvergi sást í skýhnoðra en sólin dansandi á vatninu. Og af stað riðu þeir undir ómandi kveðjusöngvum og árnaðaróskum um fararheill. Í brjóstinu voru þeir reiðubúnir að mæta hverjum þeim ævintýrum sem að höndum mundi bera en auk þess vissu þeir nú glöggt, hvaða veg best væri að taka yfir Þokufjöllin til hinna fjarlægu landa að baki þeim.

Fjölmargar leiðir lágu upp að fjöllunum og yfir mörg fjallaskörð. En flestir stígarnir voru aðeins villuvegir til ginningar og enduðu í vegleysu eða lentu út í algerum ófærum og flest fjallaskörðin voru full af ófreskjum og hræðilegum hættum. En dvergarnir og hobbitinn, sem þeim fylgdi, þurftu engu að kvíða eftir hollráð Elronds ásamt þekkingu og minni Gandalfs. Þeir áttu að geta hitt á rétta veginn upp að rétta fjallaskarðinu.

Langalengi eftir að þeir höfðu klifið upp úr dalnum og lagt Hinstuhöllina margar mílur að baki, áttu þeir enn stöðugt á brattann að sækja. Leiðin var erfið og hættuleg, öll í krákustígum, einmanaleg og óendanleg. Því hærra sem þeir komu því betra útsýni höfðu þeir yfir landið sem þeir voru að kveðja langt fyrir neðan. Lengst, lengst í fjarska í vestrinu, þar sem allt var í blámóðu, vissi Bilbó að leyndist hans eigið land með öllum sínum lífsþægindum og öryggi í litlu hobbitaholunni hans. Hrollur fór um hann. Það var að verða svo nístandi kalt eftir því sem þeir komu hærra upp í fjöllin og vindurinn tekinn að hvína við kletta. Stundum kom líka hnullungsgrjót skoppandi niður fjallshlíðina, sólin hafði losað um það með snjóbráðinni, stundum fór grjóthrunið framhjá þeim (sem þó var betra) eða beint yfir höfðum þeirra (sem var ískyggilegra). Næturvistin var ónotaleg og hrollköld og nú þorðu þeir hvorki að syngja né tala upphátt, því að bergmálið var svo uggvænlegt, engu líkara en þögninni væri meinilla við að láta rjúfa sig — þeir máttu ekki trufla nið lækjanna, gnauð vindanna eða skruðning steinanna.