— Чым магу быць карысны? — спытаў ён.
— Я шмат чула пра вас, — сказала я. Гэта было няпраўдай, але ж усе так кажуць, калі хочуць зрабіць прыемнае суразмоўцу. — Сэр Лемюэль, вы выдатна выглядаеце. Для вашых гадоў вы трымаецеся малайчынай!
Здзіўленне ў яго вачах узмацнілася.
— Не думаў, што ўсё так дрэнна, — і ён ізноў правёў рукой па шчоках. — Бяссонныя ночы за працай, зразумела, не вельмі карысныя для колеру твару…
— Так, так, — нібы кітайскі балванчык, заківала я. — Асабліва, калі гаворка ідзе пра такую тонкую і карпатлівую працу, як ваша!
Ён слухаў мяне моўчкі. А я марудзіла, не ведаючы, як прыступіць да галоўнага. Калі ён забыўся пра маю прабабулю, бестактоўна нагадваць, бо гэта намякне на яго дзіравую памяць. Дый ліст, выходзіць, я прачытала чужы ліст, хай і незнарок, але паспрабуй прызнайся ў падобным…
Мабыць, мае думкі адлюстраваліся на твары. Калі я нервуюся, заўсёды чырванею.
Сэр Лемюэль раптам падышоў да мяне зусім блізка і ўзяў маю руку ў свае далоні.
— Дэйсі, мілая, што з вамі здарылася?
Ад дабрыні ды спагады я заўсёды размякаю. Слёзы тут жа набеглі на вочы, і дрыготкім голасам, ледзь стрымліваючы рыданні, я прагаварыла:
— Сэр Лемюэль, вы адзіны можаце мне дапамагчы…
Да таго моманту я і не падазравала, як моцна абрыдла мне маё жыццё. Шматлікія людзі гадамі і дзесяцігоддзямі жывуць, прыкідваючыся перад іншымі і перад сабой, што ў іх усё добра, што гэта іх уласны выбар, што не так ужо і дрэнна быць адзінокім і нябачным ці тоўстым і непрыгожым, ці бедным і хворым. У кожнага свой праклён, але не ў кожнага ёсць свой чараўнік, таму цяпер, атрымаўшы шанс на выратаванне, я трэслася як асінавы лісток.
Сэр Лемюэль ахвотна кіўнуў.
— Вядома, я дапамагу вам і зраблю ўсё, што ў маіх сілах, толькі скажыце, нарэшце, у якой дапамозе вы маеце патрэбу?
— Мая прабабуля. яна пісала вам пра мяне.
— Ваша прабабуля? Пісала? Верагодна, ліст згубіўся па дарозе, я яго не атрымліваў, — развёў рукамі ён. Небарака, зусім памяць адбіла.
— Не-не, — ласкава сказала я, імкнучыся не закрануць яго пачуцці, — ліст быў атрыманы вамі… але не цяпер… а шмат гадоў таму. Прыкладна трыццаць… ці дваццаць пяць… і вы напісалі прабабулі адказ…
— Трыццаць? Ці дваццаць пяць? — ён наморшчыў лоб.
— Мая прабабуля памерла дваццаць пяць гадоў таму, — кіўнула я.
— Спачуваю вам ад шчырае душы. Але, верагодна, тут нейкая памылка. Я ніяк не мог перапісвацца з вашай прабабуляй дваццаць пяць гадоў таму. Справа ў тым.
— Не, вы проста забыліся! Так бывае ў старасці, — бестактоўна перабіла яго я, ліхаманкава намацваючы ў сакваяжы абрывак ліста, але натыкалася то на лаўравіш нёвую пляшачку, то на яблыкі. — Чакайце, адну хвіліначку.
— Справа ў тым, — паўтарыў ён тонам, якім дарослыя звычайна размаўляюць з дзецьмі, — што дваццаць пяць гадоў таму мне было два гады, і я яшчэ не ўмеў пісаць.
Вось калі б вам сказалі, што ўсё ваша астатняе жыццё на дварэ будзе ліць дождж і вы ніколі больш не ўбачыце сонца. Калі б вам сказалі, што ўсё астатняе жыццё вы не атрымаеце ніводнага кавалачка шакаладу, а сілкавацца будзеце выключна вараны мі цыбулінамі. Калі б паабяцалі вам тое, пра што вы марылі шмат гадоў, а потым паказалі б — і адразу аднялі. Напэўна, тады б вы таксама, як і я, без сіл апусціліся б на першае, што патрапілася (у маім выпадку гэта быў нейкі дэкаратыўны валун парослы мохам), ледзь стрымліваючы слёзы. Якое гора, якое няшчасце, я знайшла адрас, прыехала, заспела яго дома — а ён мала таго, што страціў памяць, дык яшчэ і зусім выжыў з розуму!
Але ўсё аказалася яшчэ горш.
Сэр Лемюэль Грымсвотн быў мёртвы.
— Мне здаецца, я здагадваюся, што ўвяло вас у зман, — сказаў ён разгублена. — Маё імя. Ведаеце, я не той, каго вы шукаеце. Я не сэр Лемюэль Грымсвотн. Дакладней, я сэр Лемюэль Грымсвотн, але не той. Я яго праўнук. Мяне і назвалі ў яго гонар гэтым недарэчным старадаўнім імем. А прадзед памёр вельмі даўно.
Я сядзела, агаломшаная гэтай весткай, а мой суразмоўца ўсё распавядаў і распавядаў пра тое, што прадзед адпісаў яму дом, што ён жыве тут адзін, імкнецца даглядаць за садам, а вось прыбіраць не хапае часу, і таму ён пакінуў сабе два пакоі, а астатнія замкнуў, і там ужо, напэўна, пылу па калена.
Сэр Лемюэль Грымсвотн-малодшы, дазвольце мне называць яго так, аказаўся вельмі прыязным і чулым маладым чалавекам. Ён не здолеў суцешыць мяне (ды і хто б здолеў?), але цярпліва дачакаўся, пакуль я апрытомнею, пасля чаго запрасіў у дом, напаіў гарбатай, забаўляў гутаркамі пра надвор’е ды садоўніцтва і старанна прыкідваўся, што не заўважае майго забітага выгляду. А мне так хацелася плакаць!
Читать дальше