George Martin - Het stervende licht

Gwen Delvano wachtte op iets heel anders, dacht Dirk. Terwijl Ruark bezorgd de horizon afzocht, was Gwen gespannen van verwachting. Hij dacht aan wat ze had gezegd toen ze in de schaduw van het brandende Kryne Lamiya met elkaar hadden gepraat. ‘Het wordt tijd dat wij de jagers worden,’ had ze gezegd. En dat meende ze nog steeds. Als zij en Dirk de wacht deelden, deed Gwen al het werk. Ze zat met schier eindeloos geduld bij het hoge smalle raam, haar verrekijker tussen haar borsten, haar armen op de vensterbank, jade-en-zilver naast leeg ijzer. Ze sprak met Dirk zonder hem ooit aan te kijken; al haar aandacht was naar buiten gericht. Ze weigerde het raam te verlaten, behalve om naar de wc te gaan. Zo nu en dan keek ze door de verrekijker om een gebouw in de verte te bestuderen waar ze iets had zien bewegen; soms vroeg ze Dirk om een borstel en begon ze haar lange zwarte haar te borstelen, dat voortdurend door de wind in de war werd gebracht.

‘Ik hoop dat Jaan ongelijk heeft,’ zei ze een keer terwijl ze haar haren zat te borstelen. ‘Ik zou liever Lorimaar en zijn teyn zien terugkomen dan Bretan.’ Dirk had min of meer instemmend gemompeld, op grond van het feit dat Lorimaar — veel ouder en bovendien gewond — een stuk minder gevaarlijk zou zijn dan de eenogige duellist die jacht op hen maakte. Maar toen hij dat zei, legde Gwen haar borstel alleen maar neer en keek hem bevreemd aan. ‘Nee,’ zei ze, ‘nee, dat is helemaal de reden niet.’

Wat Jaantony Riv Wolf hoog-IJzerjade Vikary betrof, hij leek het meeste onder het wachten te lijden. Zolang hij actief was, zolang er dingen van hem gevraagd werden, was hij de oude Jaan Vikary geweest — sterk, besluitvaardig, een leider. Werkeloos was hij een heel ander mens. Hij had nu geen rol te vervullen; in plaats daarvan had hij onbeperkt de tijd om te piekeren. Dat was niet goed. Hoewel Garse Janacek in die laatste dagen zelden werd genoemd, was het duidelijk dat Jaan gekweld werd door het spookbeeld van zijn roodbehaarde teyn. Vikary was te grimmig en verviel steeds vaker in een gemelijk stilzwijgen dat soms uren aanhield.

Eerder had hij erop aangedrongen dat ze allemaal voortdurend binnen moesten blijven, maar nu begon hij zelf ’s morgens vroeg en ’s avonds lange wandelingen te maken als hij niet de wacht hield. Tijdens zijn uren in de wachttoren stond zijn conversatie meestal bol van de wijdlopige herinneringen aan zijn jongensjaren in de vestiging van IJzerjade en de historische verhalen over gemartelde helden zoals Vikor hoog-Roodstaal en Aryn hoog-Gloeisteen. Hij sprak nooit over de toekomst en slechts zelden over hun tegenwoordige omstandigheden. Als Dirk naar hem keek, kon hij de innerlijke beroering van de man haast zien. Binnen een paar dagen had Vikary alles verloren: zijn teyn, zijn thuis-wereld en zijn volk, zelfs de code waarnaar hij had geleefd. Hij vocht ertegen — hij had Gwen al als teyn genomen, haar geaccepteerd met een volledigheid en een totale afhankelijkheid die hij tevoren nooit had getoond, noch tegenover haar, noch tegenover Garse. En Dirk had de indruk dat Jaan tevens probeerde zich aan zijn code te houden en zich stevig vastklampte aan de nog resterende scherven van zijn Kavalaanse eer. Het was Gwen, niet Jaan, die sprak over het jacht maken op de jagers, over dieren die elkaar afmaakten nu alle codes teniet waren gedaan. Ze verwoordde die dingen alsof ze niet alleen voor zichzelf, maar ook voor haar teyn, sprak, maar Dirk dacht niet dat dat zo was. Als Vikary sprak over hun dreigende moeilijkheden, leek dat altijd in te houden dat hij met Bretan Braith zou duelleren. Op zijn lange tochten door de stad exerceerde hij met geweer en pistool. ‘Als ik tegenover Bretan kom te staan, moet ik in vorm zijn,’ zei hij dan, en als een automaat werkte hij zijn dagelijkse oefeningen af, meestal in het zicht van de toren, waarbij hij zich beurtelings op alle Kavalaanse duelleervormen voorbereidde. De ene dag legde hij de tien passen door het doodsvierkant af en schoot hij zijn denkbeeldige tegenstanders neer, de volgende dag was het de vrije stijl en het lopen langs de lijn; daarna het enkele schot en nogmaals het doodsvierkant. Degenen die boven de wacht hielden gaven hem dekking en hoopten van harte dat de vijand de aanhoudende lichtstoten niet zou zien. Dirk was bang. Jaan was hun kracht, maar hij zat verstrikt in zijn krijgshaftige zelfbedrog, zijn half uitgesproken veronderstelling dat Bretan Braith hem bij zijn terugkeer ondanks alles de eer van de code zou gunnen. Jaans veelgeprezen duelleerkunst en zijn dagelijkse exercitieritueel ten spijt kwam het Dirk steeds onwaarschijnlijker voor dat de IJzerjade in een tweegevecht over Bretan kon triomferen.

Dirks eigen nachtrust werd verstoord door telkens terugkerende nachtmerries over de Braith met het halve gezicht: Bretan met zijn vreemde stem, zijn gloeiende oog en zijn groteske zenuwtrek; Bretan, slank, met gladde wangen en onschuldig; Bretan, die steden vernietigde. Dirk schrok zwetend en uitgeput uit die dromen wakker, verstrikt in zijn beddengoed, en dacht aan Gwens kreten (hoge, schrille jammerkreten zoals die van de torens van Kryne Lamiya) en de manier waarop Bretan naar hem had gekeken. Om die visioenen uit te bannen had hij alleen Jaan en Jaan had nu een vermoeid fatalisme over zich, al hield hij zich dan nog steeds groot.

Het kwam door Janaceks dood, zei Dirk tegen zichzelf. En meer nog, door de omstandigheden waaronder hij gestorven was. Als Garse op een normalere manier was omgekomen, zou Vikary als wreker bozer, hartstochtelijker en onoverwinnelijker zijn geweest dan Myrik en Bretan bij elkaar. Maar zoals het nu stond, was Jaan ervan overtuigd dat zijn teyn hem had verraden, op hem had gejaagd alsof hij een beest of een drogman was, en die overtuiging vrat aan hem. Als hij met de IJzerjade in het kleine wacht-vertrek zat, voelde Dirk meer dan eens de aandrang bij zich opkomen om hem de waarheid te vertellen, om op hem af te springen en te schreeuwen: Nee, nee! Garse was onschuldig, Garse hield van je, Garse zou voor je gestorven zijn! Toch zei hij niets. Als Vikary er nu al aan onderdoor ging, verteerd door zijn melancholie, zijn gevoel dat hij verraden was, het verlies van alles waarin hij had geloofd, hoeveel sneller zou de waarheid hem dan niet noodlottig worden?

Zo gingen de dagen voorbij en de barsten werden groter. Dirk sloeg zijn drie lotgenoten met toenemende bezorgdheid gade. Ondertussen wachtte Ruark op een kans om te ontsnappen, zon Gwen op wraak en wachtte Jaan Vikary op de dood.

De eerste dag dat ze de wacht hielden, regende het bijna de hele middag. De wolken hadden zich ’s ochtends in het oosten opgestapeld en werden steeds groter en dikker. Ze verduisterden de Dikke Duivel en zijn kinderen, zodat de dag nog somberder was dan gewoonlijk. Tegen de middag brak de storm los. De wind huilde. Hij floot buiten zo hard dat de wachttoren leek te schudden en rivieren van bruin water wild door de straten en de gloei-stenen goten stroomden. Toen de zonnen ten slotte doorbraken -ze gingen al bijna onder — glinsterde Larteyn. De muren en gebouwen glansden vochtig en zagen er schoner uit dan Dirk ze ooit had gezien. Het Vuurfort zag er bijna hoopvol uit. Maar dat was de eerste dag van de wacht.

Op de tweede dag waren de dingen weer normaal. Het Helleoog legde langzaam zijn rode baan langs de hemel af; daaronder glansde Larteyn gedempt en zwart en de wind bracht het stof van de Meent weer terug dat door de regens van de vorige dag was weggespoeld. Rond het vallen van de avond ontdekte Dirk een luchtwagen. Hij dook hoog boven de bergen op als een zwart stipje en scheerde over de Meent, waarna hij keerde om naar hen af te dalen. Dirk sloeg hem door de verrekijker nauwlettend gade, zijn ellebogen op de vensterbank voor het smalle raam geleund. Het was geen wagen die hij kende — een doods, zwart geval, een kleine gestileerde vleermuis met brede vleugels en enorme koplampogen. Vikary hield samen met hem de wacht. Dirk riep hem naar het raam. Jaan keek ongeïnteresseerd toe. ‘Ja, ik ken dat voertuig,’ zei Jaan. ‘Het is voor ons van geen belang, t’Larien, het zijn de jagers van de Shanagate-maatschappij maar. Gwen heeft vanmorgen al gerapporteerd dat ze die had zien vertrekken.’ Intussen was de luchtwagen achter de gebouwen van Larteyn verdwenen. Vikary liep terug naar zijn plaats en liet Dirk aan zijn eigen gedachten over.