Jacek Dukaj - Czarne Oceany

– Bzdury. Myślnia myślnia, ale materia rządzi się własnymi prawami. Nie przeskoczy pan obiektywnych warunków, dziedzictwa ewolucyjnego, fizyki ekosfery. A fizjologia rzutuje, i to jeszcze jak!

– Doprawdy? Niech pan nie nie docenia świata idei. My przecież znajdujemy się zaledwie na początku tej drogi, nasze umysły pozostają jeszcze prawie całkowicie odizolowane. Ciągła powszechna anamneza… Biologia na przykład – już jest w pewnym stopniu funkcją myśli. Zmienią się mody fenotypiczne, zmieni tryb życia, upodobania… Czy jest pan w stanie przewidzieć, jakie ciała będą modne za dwa, trzy pokolenia? Estetyka pada pierwsza. Że przytoczę fragment „Chaosu Genowego" profesora Krasnowa: „Nic zatem, dosłownie nic nie przechodzi z matki i ojca na „ich" dziecko, nawet kody mitochondrialne. Ewolucja gatunku została ucięta niczym lancetem, dalej już tylko ewolucja mód". A mody, wszyscy wiemy, skąd się biorą.

Schatzu wyraźnie się rozgrzał, nie dawał słuchaczom zebrać myśli.

– Co pójdzie w drugiej kolejności: ekonomia. Gdy zmienią się preferencje konsumentów, skręci i ona. Nawet nie zauważymy zmiany kierunku długofalowych trendów, takich rzeczy nigdy się nie zauważa współcześnie. A już zwłaszcza w Wojnach Ekonomicznych. Przecież nikt nie planuje, wszyscy walczą. – Akcentując poszczególne słowa, jeszcze mocniej pochylał się nad mównicą. – W konsekwencji w nieuchronny sposób zmieni się prawo. Tak jak zwykle: trochę tu, trochę tam; ale skuteczniejsze rozwiązania kopiują się same. A cóż nam wyznacza normy prócz prawa właśnie? Nie obyczaj przecież, nie wiara, nie przyzwoitość; nie ma czegoś takiego. Zmienią się zatem i normy, standardy zwyczajności, kryteria moralności. Odetchnął, wyprostował się.

– Proszę przeprowadzić w wyobraźni kilkanaście takich iteracji – rzekł, już ciszej. – Bądźmy uczciwi. Jakim sposobem myślnia mogłaby nie zwyciężyć?

– Co pan właściwie przez to rozumie? – poderwał się wysoki rzeźbieniec z pierwszych rzędów. – „Zwyciężyć"! Zakłada pan inteligencję, plan…?

– No nie, to oczywiście była przenośnia. Jak mówiłem, trzymam się hipotez najuboższych – i wyciągam logiczne wnioski. Skoro się buduje model, należy być konsekwentnym i po puszczeniu go w ruch przyjrzeć mu się w każdym momencie procesu: wczoraj, dzisiaj, jutro, w nieskończoności. Mamy myślnię, Nefele, mamy pewne przesłanki co do charakteru wpływów… Przeprowadzamy prosty eksperyment myślowy i co widzimy?

– No co?

– Że tak naprawdę w całym wszechświecie, na wszystkich planetach, we wszystkich niszach życiowych – istnieje tylko jedna cywilizacja, jedna kultura. Jeden gatunek. W najdosłowniejszym znaczeniu!

Szum na sali.

– Powtarzam: jeden gatunek! Myślnia uśrednia ostatecznie. W końcu bowiem każda cywilizacja, prędzej czy później, osiąga ten próg technologii, który umożliwia jej autorzeźbienie. A jeśli nawet nie, to idea, wiedza o autoewolucji – one są w myślni. Na dłuższą metę nikt się nie uchroni. I zaczyna się profilowanie. Podług czego? Podług płynących przez nią trendów.

– Co pan przez to rozumie? Że zamiast Homo sapiens za iks pokoleń będziemy tu mieli… kogo? Psychosoic universi?

– Dokładnie.

– I co to za bestie? Robaki krzemowe? Gorące plazmowce? Humanoidy białkowe?

– A skąd ja to mogę wiedzieć? Zresztą mówię: gatunków wypadkowa. Ostatecznie przekonamy się sami. To znaczy już nie my. Potomkowie. Czy pana prawnuk nadal będzie oddychał tlenem. Bo może tlen będzie już niemodny.

Schatzu uspokoił się, wyrównał oddech. W polemicznej gorączce zapominał nawet o NEti.

– Zresztą – wzruszył ramionami – można pospekulować. Z pewnością w kształcie będą miały przewagę cechy preferowane przez ekosfery wszechświata młodego. Puścić równanie Drake'a w czasie i posadzić nad tym astrofizyków i biologów… Cięższe pierwiastki ruszyły stosunkowo niedawno, więc niższy procentowo udział form od nich zależnych… I tak dalej.

– Zatem co pan właściwie proponuje? – żachnął się rzeźbiony z identyfikatorem EDC. – Bo jak na razie brzmi to wszystko okropnie fatalistycznie. Skoro i tak nie możemy nic poradzić, bo takie są naturalne prawa…

– Musimy się bronić, póki jeszcze jesteśmy w stanie! -zaoponował Schatzu. – Opracować jakiś długofalowy program ochrony naszej psychosfery. Zagwarantować zachowanie odrębności człowieka jako gatunku i cywilizacji. Przede wszystkim nie można pozwolić na swobodne rozprzestrzenianie się genów telepatii. Odsyłam państwa do „Chaosu Genowego" profesora Krasnowa i polemicznych prac doktor Vassone. Przecież, do licha, wszyscy wiemy, że kiedyś Słońce jako czerwony olbrzym spopieli Ziemię, że już nie wspomnę o nieuchronnej śmierci wszechświata – ale to nie jest powód, żeby się z miejsca poddawać!

– Jakieś konkretne propozycje?

– Nie wiem, czy państwo słyszeli o futuroskopie Krasnowa, który był prezentowany w innej grupie przez doktora Jugrina. Gdybyśmy uzyskali środek o odpowiednio dużej mocy lub znaleźli genom kodujący wysoką podatność… żeby udało się przekroczyć próg autokatalizacyjny efesu…

– To co?

– To bylibyśmy w stanie tak pokierować zdarzeniami by uniknąć tej przyszłości! Choćby była nie wiadomo jak wysoce prawdopodobna!

– Nie jestem pewien, czy dobrze rozumuję – zmarszczył brwi rzeźbieniec z EDC – ale ja także byłem na tym wykładzie doktora Jugrina i w świetle pańskiej interpretacji myślni wcale nie wygląda to tak różowo. Skoro w Hacjendzie wpadli na ten efes zupełnie przypadkiem… mój Boże, ze snu!… a potem tak szybko, łatwo i bezbłędnie go rozwinęli, to musi się jego idea odbijać w myślni silnymi i licznymi strukturami psychomemicznymi. Rzekłbym, że stanowi nawet jedną z cech konstytutywnych Psychosoic unwersi. Zatem proponowana przez pana strategia tylko wzmocniłaby zgubny dla naszej tożsamości trend.

– Ależ w ten sposób rozumując, z góry stawiamy się na przegranej pozycji – zaperzył się Schatzu – bo czegokolwiek nie wymyślimy, ex definitione pochodzić to będzie z myślni! Toż to jakiś pieprzony metafizyczny Paragraf 22!

– Cieszę się, że pan również to zauważył – skwitował wojskowy sarkastycznie.

Ocknął się, gdy mijali zjazd do jednej z enklaw Bezpiecznej Starości. Świtało. Para zwierznic gnała na czworakach poboczem – tylko mu mignęła.

Sto czterdzieści na godzinę. Obejrzał się za siebie. Nowy Jork spowijały chmury tłustego dymu, obłoki szarańczy – Hunt widział co innego: ciężką kołdrę myślni. Promienie wschodzącego słońca z trudem się przebijały. W oczach Nicholasa już nawet nie wyglądało to na ludzkie miasto. Psychosoic unwersi; tak.

Także bez Grudnia byłoby to nieuniknione. Nowe idee, nowe wynalazki, skojarzenia coraz oczywistsze… Czemuż się dziwią takiemu przyspieszeniu postępu od XIX wieku-Zaczęliśmy tracić odporność, spadała sprawność immunologii umysłów, schematy myślowe przebijały się coraz łatwiej. Na tym przecież polega rezonans formy: cokolwiek raz wymyślone/zrobione, znacznie łatwiej wymyśleć/zrobić po raz drugi, chociaż niby od nowa. Więc przeciekają coraz mocniej: teorie, idee, mody, kulty; nauka i religia; uśrednionia psychomemiczna pulpa wszechświata.

Żadnych decyzji, żadnych planów, żadnych wyborów -bo czy ktokolwiek dokonuje tu jakichkolwiek wyborów? Jeśli pojawią się takie technologie i moda obróci się ku nim, automatycznie poprze je ekonomia i zaroi się na granicach tego fraktala od zawsze wygłodniałych Krasnowów. Politycy nie sprzeciwią się, nie pójdą przecież wbrew społecznym trendom. Zgodnie z regułami metaksokracji, gospodarki i prawa kolejnych państw czym prędzej się zaadaptują, by nie pozostawać w tyle – nie ma wszak nikogo, kto „panowałby" nad Wojnami Ekonomicznymi, kto kontrolowałby bieg zdarzeń, choćby w najmniejszym stopniu. To Wojny panują nad nami. To nieuchronne, ów spływ po liniach najmniejszego oporu, tak konwergują gatunki i tak konwergują cywilizacje. Któż nakaże rzekom płynąć pod górę?