Isaac Asimov: Fundacja i Imperium

Jego głos dobiega! do Bayty i Torana jak z oddali. Błazen, czy Muł, przechadzał się przed nimi, mówiąc do swych założonych na piersiach rąk.

— Świadomość moich niezwykłych zdolności zdawała się docierać do mnie powoli, małymi krokami. Nawet pod koniec trudno mi było w to uwierzyć. Dla mnie umysł ludzki jest skalą ze strzałką wskazującą na dominujące uczucie. To słabe porównanie, ale jak inaczej mogę to wyjaśnić? Powoli przekonywałem się, że mogę sięgnąć w głąb ludzkiego umysłu i wychylić wskazówkę do dowolnego punktu tej skali, że mogę ją w tej pozycji ustawić na zawsze. A jeszcze więcej czasu potrzebowałem, żeby się przekonać, że inni tego nie potrafią.

Ale w końcu dotarła do mnie świadomość, że posiadam niezwykłą moc, a wraz z tym obudziło się we mnie pragnienie, żeby sobie wynagrodzić lata poniewierki. Może zdołacie mnie zrozumieć. Nie lekko jest być odmieńcem — być istotą rozumną, myślącą i odmieńcem. Wszędzie tylko śmiech i szykany! Odmieniec! Obcy!

Nigdy tego nie doświadczyliście.

Magnifico spojrzał w niebo, zakołysał się na piętach i ciągnął dalej kamiennym głosem:

— No, ale w końcu poznałem swoje możliwości i postanowiłem, że ja i Galaktyka zamienimy się rolami. Dotąd oni byli górą, a ja długo znosiłem to cierpliwie — przez dwadzieścia dwa lata. Nadeszła moja kolej! Od was, od całej reszty, zależało, czy mi się uda. Nikt nie powie, że Galaktyka miała słabe szansę. Ja jeden, a ich biliony.

Przerwał na chwilę i szybko zerknął na Baytę.

— Ale miałem słaby punkt. Sam w sobie byłem niczym. Władzę mogłem zdobyć tylko za pośrednictwem innych. Sukcesy odnosiłem przez pośredników. Zawsze! Było tak, jak mówił Pritcher. Przy pomocy pewnego pirata uzyskałem swoją pierwszą bazę wypadową na asteroidzie. Przy pomocy pewnego przemysłowca zdobyłem pierwszą planetę. Przy pomocy mnóstwa innych osób, kończąc na władcy Kalgana, zdobyłem sam Kalgan i flotę wojenną. Następnym celem była Fundacja — i tu wy się pojawiacie w tej historii.

Fundacja — mówił cicho — była najtrudniejszym zadaniem. Aby ją pokonać, musiałem pozyskać, zniszczyć lub unieszkodliwić znaczną część jej klasy rządzącej. Mogłem to zrobić, zaczynając z punktu zerowego, ale możliwa też była krótsza droga, więc szukałem jej. W końcu jeśli ktoś jest na tyle silny, żeby podnieść pięćset funtów, to nie znaczy, że chce to stale robić. Kontrola emocji nie jest wcale łatwym zadaniem i tam, gdzie to nie jest naprawdę konieczne, wolę jej nie stosować. A więc przed swoim pierwszym atakiem na Fundację postanowiłem poszukać sojuszników.

Podając się za swojego własnego błazna, szukałem agenta lub agentów, których Fundacja musiała przysłać na Kalgan w celu zdobycia informacji o mojej skromnej osobie. Teraz wiem, że osobą, której szukałem, był Hań Pritcher. Dziwnym zrządzeniem losu, zamiast niego, znalazłem was. Jestem co prawda telepatą, ale nie doskonałym, a ty, pani, byłaś z Fundacji. To mnie wprowadziło w błąd. Nie był to błąd fatalny, bo później przyłączył się do nas Pritcher, ale było to początkiem błędu, który okazał się fatalny.

Siedzący dotąd spokojnie Toran obruszył się. Rzekł z oburzeniem:

— Chwileczkę. Chcesz powiedzieć, że kiedy postawiłem się temu porucznikowi na Kalganie, mając w ręku jedynie pistolet oszałamiający i uratowałem cię… to zmusiłeś mnie do tego wpływając na moje uczucia? — Pienił się wprost z oburzenia. — Chcesz powiedzieć, że manipulowałeś mną cały czas?

Na twarzy Magnifico pojawił się lekki uśmiech.

— A dlaczego nie? Myślisz, że to niemożliwe? Zastanów się sam… Myślę, że kiedy później zastanowiłeś się nad tym na zimno, sam byłeś zaskoczony swoim zachowaniem.

Tak — rzekła Bayta sztywno. — Był zaskoczony. To zupełnie jasne.

— W rzeczywistości — podjął Muł — Toranowi nie groziło żadne niebezpieczeństwo. Porucznik otrzymał surowe polecenie, żeby nas puścić wolno. Tak więc my troje i Pritcher polecieliśmy na Fundację — i popatrzcie tylko, jak od razu zaczęły się urzeczywistniać moje plany. Kiedy Pritcher stanął przed sądem wojennym i byliśmy obecni ha rozprawie, nie próżnowałem. Wojskowi, którzy byli sędziami w tym procesie, później, w czasie wojny, byli dowódcami eskadr. Poddali się raczej łatwo i moja flota wygrała bitwę o Horleggor i inne, mniejsze bitwy.

Przez Pritchera poznałem doktora Misa, który wpadł na pomysł, żeby przynieść mi wizjofon, i w ten sposób niesłychanie uprościł mi całą sprawę. Tylko że nie był to całkowicie jego własny pomysł.

Te koncerty! — przerwała mu Bayta. — Usiłowałam je dopasować do całości. Teraz rozumiem.

Tak — rzekł Magnifico — wizjofon działa jako urządzenie skupiające. W pewnym sensie wizjofon jest sam w sobie prymitywnym przyrządem służącym do kontrolowania emocji. Za jego pomocą mogę manipulować pojedynczymi ludźmi i ich zbiorowiskami bardziej intensywnie. Koncerty, które dawałem na Terminusie przed jego upadkiem i na Haven przed jego upadkiem, przyczyniły się do powstania atmosfery defetyzmu. Bez wizjofonu mogłem wywołać u następcy tronu na Neotrantorze bardzo złe samopoczucie, ale nie mógłbym był go zabić. Rozumiecie?

Jednak moim największym sukcesem było odkrycie Eblinga Misa. Mógł on być… — Magnifico rzekł to ze smutkiem, a potem pośpiesznie podjął na nowo swoją opowieść.

— Jest pewien aspekt kontroli uczuć, o którym nic nie wiecie. Intuicję, przeczucie, olśnienie, czy jak tam chcecie to nazwać, można traktować jako emocję. Przynajmniej ja tak to mogę traktować. Nie rozumiecie mnie, co?

Nie czekał na odpowiedź.

— Umysł ludzki pracuje mało wydajnie. Zazwyczaj szacuje się, że wykorzystuje dwadzieścia procent swoich możliwości. Kiedy w jakimś momencie zadziała na pełnych obrotach, to określa się to jako przeczucie, olśnienie czy intuicję. Już dawno odkryłem, że jestem w stanie pobudzić mózg do stałej wysoko wydajnej pracy. Jest to proces zabójczy dla osoby, którą się zmusza do takiego wysiłku, ale za to bardzo użyteczny… Depresor pola jądrowego, którego użyłem w wojnie przeciw Fundacji, był efektem pracy poddanego takiej presji technika kalgańskiego. I znowu działałem przez innych.

Ebling Mis to był strzał w dziesiątkę. Jego możliwości były wielkie i potrzebowałem go. Jeszcze przed rozpoczęciem wojny z Fundacją wysłałem delegatów na negocjacje z Imperium. Właśnie wtedy rozpocząłem poszukiwania Drugiej Fundacji. Naturalnie, nie znalazłem jej. Naturalnie, wiedziałem, że muszę ją znaleźć — i Ebling Mis był kluczem do tej zagadki. Korzystając w pełni z możliwości swego mózgu, mógł być może powtórzyć pracę Hariego Seldona.

Częściowo zrobił to. Eksploatowałem go do granic możliwości. Było to bezlitosne, ale zadanie musiało być wykonane. Pod koniec był już umierający, ale jeszcze żył… — znowu zamyślił się posępnie. — I żyłby wystarczająco długo. Polecielibyśmy w trójkę do Drugiej Fundacji. Byłaby to ostatnia bitwa… gdyby nie mój błąd.

Toran przerwał mu brutalnie:

— Dlaczego to tak przeciągasz? Powiedz, na czym polegał twój błąd i… i skończ tę przemowę.

— No jakże, przecież to twoja żona była tym błędem. Twoja żona jest niezwykłą osobą. W całym swoim życiu nie spotkałem drugiej takiej. Ja… ja… — zupełnie niespodziewanie załamał mu się głos. Z trudem opanował się. Podjął z dziwną zawziętością. — Lubiła mnie, mimo że nie wpływałem na jej uczucia. Nigdy nie czuła do mnie odrazy ani nie bawił jej mój widok. Żałowała mnie. Lubiła mnie!