Isaac Asimov - Hoeksteen van de Foundation

‘Ten tijde van het Muildier?’

‘Ja. Een van de onzen.’ Dom keek grimmig. ‘Hij was een afvallige en hij verliet ons. Wij waren zo naïef te denken dat dat niet mogelijk was, daarom traden wij niet tijdig op om hem tegen te houden. Toen wij vervolgens onze aandacht richtten op de Buitenwerelden, ontdekten wij het bestaan van wat jullie de Tweede Foundation noemen, en wij lieten het aan hen over.’

Trevize keek een poosje uitdrukkingsloos voor zich uit en mompelde toen: ‘Daar gaan onze geschiedenisboeken!’ Hij schudde zijn hoofd en zei, nu weer met zijn normale stemvolume: ‘Dat was nogal laf van Gaia, niet? Hij was immers jullie verantwoordelijkheid?’

‘Je hebt gelijk. Maar toen wij onze ogen eindelijk op de Melkweg richtten, zagen wij iets waar wij tot dan toe blind voor waren geweest. Daardoor bleek de tragedie van het Muildier achteraf ons leven gered te hebben. Bij die gelegenheid hebben wij namelijk ontdekt dat een gevaarlijke crisis ons uiteindelijk zou overvallen. En dat is ook gebeurd zij het dat wij nu de gelegenheid hebben gehad om maatregelen te treffen, en wel dankzij het incident met het Muildier.’

‘Wat voor crisis?’

‘Een crisis die ons bedreigt met vernietiging.’

‘Dat kan ik niet geloven. Jullie hebben het Imperium, het Muildier en Sayshell buiten de deur weten te houden. Jullie hebben een groepsbewustzijn dat in staat is een schip op miljoenen kilometers afstand uit de ruimte te plukken. Wat hebben jullie te vrezen? Kijk eens naar Blits. Zij ziet er niet in het minst ongerust uit. Zij vindt vast niet dat er sprake is van een crisis.’

Blits had een van haar welgevormde benen over de stoelleuning gelegd en wenkte Trevize toe met haar tenen. ‘Natuurlijk ben ik niet bezorgd, Trev. Jij zult het opknappen.’

‘ Ik ?’ roep Trevize luidkeels.

‘Gaia heeft je hierheen gebracht door middel van honderd subtiele trucjes,’ zei Dom, ‘en jij bent degene die deze crisis het hoofd moet bieden.’

Trev staarde hem aan. De verbijstering op zijn gezicht maakte langzaam plaats voor toenemende woede. ‘ Ik ? Waarom, bij Alle Ruimte, uitgerekend ik ? Ik heb hier niets mee te maken.’

‘Desalniettemin, Trev,’ zei Dom met een haast hypnotiserende rust, ‘ jij . Alleen jij. In de gehele ruimte: enkel en alleen jij.’

Stor Gendibal naderde Gaia bijna even voorzichtig als Trevize had gedaan en toen haar ster een waarneembaar schijfje was geworden dat nog alleen door sterke filters bekeken kon worden, verminderde hij vaart om na te denken.

Sura Novi zat naast hem. Nu en dan keek zij bedeesd naar hem op.

‘Meester?’ vroeg zij zachtjes.

‘Wat is er, Novi?’ reageerde hij afwezig.

‘Bent u ongelukkig?’

Hij wierp haar een snelle blik toe. ‘Nee. Bezorgd. Dat woord ken je nog? Ik probeer te besluiten of we nu snel moeten verdergaan of dat ik nog langer zal wachten. Zal ik eens erg dapper zijn, Novi?’

‘Ik denk dat u altijd erg dapper bent, Meester.’

‘Erg dapper zijn is soms hetzelfde als erg dwaas zijn.’

Novi glimlachte. ‘Hoe kan een meesterklerk nu dwaas zijn? Dat is een zon, nietwaar, Meester?’ Zij wees naar het scherm.

Gendibal knikte. Na een korte aarzeling vroeg Novi: ‘Is dat de zon die op Trantor schijnt? Is dat de zon van Toes?’

‘Nee, Novi,’ zei Gendibal, ‘dit is een heel andere zon. Er zijn heel veel zonnen, miljarden zonnen.’

‘Ah! Met mijn hoofd heb ik dat geweten, maar ik kon het mezelf niet doen geloven. Hoe komt het, Meester, dat je kunt weten met je hoofd en toch niet geloven?’

Gendibal glimlachte vaag. ‘In je hoofd, Novi…’ begon hij en toen hij dat zei, bemerkte hij dat hij automatisch haar geest was binnengegaan. Hij streelde deze zachtjes, zoals steeds wanneer hij zichzelf daar aantrof niet meer dan een sussende aanraking van een paar uitlopers van haar geest om haar kalm en onbezorgd te houden — en zou zich daarna, zoals altijd, weer meteen hebben teruggetrokken, als er niet iets was geweest dat hem weerhield.

Wat hij gewaar werd kon alleen in geestvaardigheidstermen worden beschreven, maar in overdrachtelijke zin leek het alsof Novi’s geest gloeide.

Het was een uiterst zwakke, amper waarneembare gloed. Deze kon alleen het gevolg zijn van de aanwezigheid van een geestesveld dat van buiten afkomstig was, een geestveld van zodanige zwakke kracht dat de meest verfijnde opsporingszenuwen in Gendibals eigen, uitstekend getrainde brein het maar nauwelijks vermochten waar te nemen, zelfs tegen de achtergrond van Novi’s kristalheldere breinstructuur.

‘Novi, hoe voel je je?’ vroeg hij op scherpe toon.

Ze sperde haar ogen open. ‘Ik voel mij goed, Meester.’

‘Ben je duizelig, in de war? Doe je ogen dicht en blijf absoluut stil zitten tot ik roep: “Nu”.’

Gehoorzaam sloot zij haar ogen. Zorgvuldig verwijderde Gendibal alle irrelevante gevoelens uit haar denken, bracht haar gedachten tot rust, kalmeerde haar emoties, koesterde, streelde… Hij liet niets anders voortbestaan dan de gloed en deze was zo zwak dat hij zichzelf bijna kon wijsmaken dat hij niets zag.

‘Nu!’ zei hij, en Novi deed haar ogen open.

‘Hoe voel je je, Novi?’

‘Heel kalm, Meester. Uitgerust.’

Het was duidelijk dat de gloed veel te zwak was om op haar van invloed te kunnen zijn.

Hij wendde zich tot de computer en begon ermee te hannesen. Hij moest toegeven dat de computer en hij niet bijster goed bij elkaar bleken te passen. Misschien kwam dat doordat hij gewend was rechtstreeks met zijn geest te werken en niet via een intermediair. Maar nu was hij op zoek naar een schip, niet naar een geest, en de eerste verkenning kon veel doelmatiger worden gedaan met de hulp van de computer.

Al gauw vond hij het soort schip waarvan hij verwacht had dat het in de buurt zou zijn. Het was een half miljoen kilometer van hem vandaan en qua ontwerp leek het op de zijne, maar het was veel groter en vollediger uitgerust.

Toen hij het schip eenmaal met behulp van de computer had gelokaliseerd, kon Gendibal rechtstreeks gebruikmaken van zijn geestvaardigheid. Hij zond een intense, scherp gerichte geeststraal uit en betastte — althans volgens het geestvaardigheidsequivalent daarvan het schip van buiten en van binnen.

Vervolgens zond hij zijn geest naar Gaia, haar aldus vele miljoenen kilometers naderend — en trok hem weer terug. Geen van beide speurtochten had hem voldoende aanwijzingen opgeleverd om met zekerheid te stellen welk van de beide objecten — of wellicht geen van beide? — de bron was van het geestveld.

‘Novi,’ zei hij, ‘ik wil dat je heel dicht bij me komt zitten voor wat er nu gaat volgen.’

‘Meester, is er gevaar?’

‘Jij hoeft je helemaal niet bezorgd te maken, Novi. Ik zal erop toezien dat jou volstrekt niets kan overkomen.’

‘Meester, ik ben niet bezorgd omdat mij iets kan overkomen. Als er gevaar is, wil ik in staat zijn u te helpen.’

Gendibal voelde een zekere vertedering. ‘Novi,’ zei hij, ‘je hebt me al geholpen. Dankzij jou heb ik iets opgemerkt wat ik beslist niet over het hoofd had mogen zien. Zonder jou zou ik behoorlijk diep in de nesten zijn geraakt, waar ik alleen met de grootste moeite weer uit had kunnen komen.’

‘Heb ik dat met mijn geest gedaan, Meester, zoals u me ooit hebt uitgelegd?’ vroeg Novi stomverbaasd.

‘Precies, Novi. Geen enkel instrument heeft die gevoeligheid. Ook mijn eigen geest is niet zo gevoelig; die zit veel te ingewikkeld in elkaar.’

Novi’s gezicht kreeg een verrukte uitdrukking. ‘Ik ben zo dankbaar dat ik kan helpen.’

Gendibal glimlachte en knikte haar toe. En daarna drong de somber stemmende wetenschap tot hem door dat hij ook nog andere hulp nodig zou hebben. Een kinderachtig gevoel in zijn binnenste kwam daartegen in opstand. Dit was zijn taak, enkel en alleen die van hem .