Герберт Уэллс - Чалавек-невідзімка

Толькі адно бачыў я тады выразна перад сабою: холад, беспрытульнасць і пакуты блізкай ночы сярод снежнай завірухі.

І раптам мяне натхніла бліскучая думка. Я звярнуў на вуліцу, якая вяла ад Гаўэр-стрыт да Тотэнхэм-Кортроўд, і апынуўся перад вялізным магазінам «Omnium»- вы ведаеце яго, там гандлююць абсалютна ўсім — мясам, бакалеяй, бялізнай, мэбляй, вопраткай, нават карцінамі. Гэта хутчэй гіганцкі лабірынт разнастайных крамаў, чым адзін магазін. Я спадзяваўся заспець дзверы магазіна адчыненымі, але яны былі закрыты. Пакуль я стаяў перад шырокім уваходам, пад'ехала карэта, і швейцар у ліўрэі, з надпісам «Omnium» на фуражцы расчыніў дзверы. Мне ўдалося прабрацца ўсярэдзіну, і, прайшоўшы першы пакой — гэта быў аддзел стужак, пальчатак, панчох і да таго падобнага, — я трапіў у больш прасторнае памяшканне, дзе прадаваліся кошыкі і плеценая мэбля.

Аднак я не адчуваў сябе ў поўнай бяспецы, таму што тут увесь час таўкліся пакупнікі. Я стаў бадзяцца па магазіне, пакуль не трапіў у вялізнае аддзяленне на верхнім паверсе, які быў увесь застаўлены ложкамі. Тут я нарэшце знайшоў сабе прытулак сярод велізарнай кучы складзеных матрацаў. У магазіне запалілі ўжо святло, было вельмі цёпла; я вырашыў застацца ў сваім сховішчы і, уважліва сочачы за групамі прыказчыкаў і пакупнікоў, якія сноўдаліся па мэблевым аддзяленні, стаў чакаць час, калі магазін зачыняць. «Тады ўсе пойдуць, — думаў я, — і я здабуду сабе ежу і вопратку, абыду ўвесь магазін, абследую яго запасы і, напэўна, нават пасплю на адным з ложкаў». Гэты план здаваўся мне рэальным. Я хацеў узяць вопратку, каб ператварыцца ў захутаную фігуру, якая ўсё ж не выклікае падазрэнняў, расстарацца грошай, затым атрымаць свае кнігі і прэпараты з паштовай канторы, наняць дзе-небудзь пакой і распрацаваць план поўнага выкарыстання той перавагі над маімі блізкімі, што — як я ўсё яшчэ ўяўляў — давала мне мая нябачнасць.

Час закрыцця магазіна наступіў даволі хутка. Прайшло не больш гадзіны, як я забраўся на кучу матрацаў, і вось я заўважыў, што шторы на вокнах апушчаны, а апошніх пакупнікоў выправаджваюць. Потым некалькі жвавых маладых людзей узяліся з незвычайнай хуткасцю збіраць тавары, якія ляжалі на прылаўках. Калі натоўп парадзеў, я пакінуў сваё логава і асцярожна прабраўся бліжэй да цэнтральных аддзяленняў магазіна. Мяне ўразіла хуткасць, з якой цэлая армія юнакоў і дзяўчат прымалі тавары, што былі выстаўлены на працягу дня для продажу. Усе картонкі, развешаныя тканіны, гірлянды карункаў, скрынкі з ласункамі ў бакалейным аддзяленні, самыя розныя прадметы, выстаўленыя на прылаўках, — усё гэта ўбіралася, згортвалася і складвалася ў спецыяльныя сховішчы, а ўсё, чаго нельга было прыняць і схаваць, прыкрывалася чахламі з якога-небудзь грубага матэрыялу накшталт парусіны. Нарэшце ўсё было састаўлена на прылаўкі, на падлозе не засталося нічога. Закончыўшы сваю справу, кожны з маладых людзей спяшаўся пайсці з выразам такога натхнення на твары, якога я ніколі яшчэ не бачыў у прыказчыкаў. Потым з'явілася плойма падлеткаў з апілкамі, вёдрамі і шчоткамі. Мне даводзілася раз-пораз ухіляцца ад іх, але ўсё ж апілкі траплялі мне на ногі. Разгульваючы па цёмных апусцелых памяшканнях, я яшчэ даволі доўга чуў шастанне шчотак. Нарэшце, праз гадзіну з лішнім пасля закрыцця магазіна, я пачуў, што замыкаюць дзверы. Усталявалася цішыня, і я застаўся адзін у вялізным лабірынце аддзяленняў і калідораў. Было вельмі ціха — помню, як, праходзячы міма аднаго з выхадаў на Тотэнхэм-Корт-роўд, я прыслухоўваўся да стуку абцасаў прахожых.

Спачатку я накіраваўся ў памяшканне, у якім я бачыў панчохі і пальчаткі. Было цёмна, і я ледзьве адшукаў запалкі ў скрынцы невялікай канторкі. Але яшчэ трэба было здабыць свечку. Давялося сцягваць чахлы і шнарыць па скрынках і каробках, але ў рэшце рэшт я ўсё ж знайшоў тое, што шукаў. Свечкі ляжалі ў скрынцы, на якой быў надпіс: «Шарсцяныя панталоны і фуфайкі». Потым я ўзяў шкарпэткі і тоўсты шалік, пасля чаго накіраваўся ў аддзяленне гатовай вопраткі, дзе ўзяў штаны, мяккую куртку, паліто і капялюш з загнутымі ўніз палямі, накшталт тых, што носяць святары. Я зноў адчуў сябе чалавекам і найперш усяго падумаў пра ежу.

На верхнім паверсе аказалася закусачная, і там я знайшоў халоднае мяса. У кафейніку засталося крыху кавы, я запаліў газ і падагрэў яе. Увогуле, я ўладкаваўся зусім няблага. Затым я накіраваўся на пошукі коўдры — мне давялося задаволіцца пуховымі пярынамі, - і натрапіў на бакалейнае аддзяленне, дзе знайшоў цэлую кучу шакалада і зацукраваных фруктаў, якімі я ледзьве не аб'еўся, і некалькі бутэлек бургундскага. А побач знаходзіўся аддзел цацак, які навёў мяне на бліскучую думку: я знайшоў некалькі штучных насоў, - ведаеце, з пап'е-машэ, — і тут жа падумаў аб цёмных акулярах. На жаль, у «Omnium» не знайшлося аптычнага аддзела. Але ж нос быў для мяне сапраўды важнай справай. Спачатку я падумаў нават аб грыме. Адшукаўшы сабе картонны нос, я пачаў марыць аб парыках, масках і так далей. Нарэшце я заснуў на пярынах, дзе было вельмі цёпла і зручна.