Герберт Уэллс - Чалавек-невідзімка

Спускаючыся ў першы раз па лесвіцы, я наткнуўся на нечаканую перашкоду: хадзіць, не бачачы сваіх ног, аказалася справай няпростай, разы два я нават спатыкнуўся. Акрамя гэтага, я адчуў нейкую нязвыклую нязграбнасць, калі ўзяўся за дзвярную засаўку. Аднак, калі я перастаў глядзець на зямлю, я хутка навучыўся нядрэнна хадзіць па роўным месцы.

Настрой у мяне, як я ўжо сказаў, быў захапляльны. Я адчуваў сябе так, як адчуваў бы сябе відушчы ў горадзе сляпых, які расхаджвае ў мяккіх туфлях і бясшумнай вопратцы. Я адчуваў дзікае жаданне жартаваць над людзьмі, палохаць іх, стукаць па плячы, збіваць з іх капелюшы і ўвогуле цешыцца незвычайнымі перавагамі свайго становішча.

Але ледзьве толькі я апынуўся на Портленд-стрыт (я жыў побач з вялікай крамай сукнаў), як пачуў звон і адчуў моцны штуршок у спіну. Азірнуўшыся, я ўбачыў чалавека, які нёс кошык сіфонаў з содавай вадой і са здзіўленнем глядзеў на сваю ношу.

Удар быў вельмі балючы, але чалавек гэты выглядаў так камічна, што я гучна рассмяўся. «У кошыку чорт сядзіць», — сказаў я і нечакана выхапіў кошык з ягоных рук. Ён спалохана выпусціў кошык, і я падняў яго ў паветра.

Але тут нейкі боўдзіла рамізнік, які стаяў каля дзвярэй піўной, падскочыў і хацеў схапіць кошык, і яго працягнутая рука трапіла мне пад вуха, што выклікала нясцерпны боль. Я выпусціў з рук кошык, які з трэскам і звонам упаў на рамізніка, і толькі сярод крыкаў і тупату ног, сярод людзей, якія выбеглі з крамаў і экіпажаў, што спыніліся, я ўцяміў, што нарабіў. Праклінаючы сваё вар'яцтва, я прыхінуўся да акна крамы і стаў чакаць моманту, каб непрыкметна выбрацца з штурханіны. Яшчэ хвіліна — і мяне зацягнула б у натоўп, і мая прысутнасць немінуча была б выяўлена. Я штурхануў хлопчыка з мясной крамы, які, на шчасце, не заўважыў, што яго штурханула пустата, і схаваўся за брычкай рамізніка. Як яны разблыталі гэтую гісторыю, не ведаю. Я перабег вуліцу, на якой, на шчасце, не аказалася экіпажаў, і, напалоханы скандалам, які разыграўся, шпарка ішоў, не заўважаючы дарогі, пакуль не трапіў на Оксфард-стрыт, дзе ў вячэрні час заўсёды шмат народу.

Я спрабаваў зліцца з людской плынню, але натоўп быў занадта густы, і праз хвіліну мне сталі наступаць на пяткі. Тады я пайшоў па вадасцёку, збіваючы босыя ногі, і праз хвіліну аглобля карэты, якая ехала міма, трапіла мне пад лапатку, па тым жа месцы, якое ўжо выцяў насільшчык сваім кошыкам. Я неяк ухіліўся ад карэты, сутаргавым рухам пазбегнуў сутыкнення з дзіцячай каляскай і апынуўся ззаду другой карэты. Шчаслівая думка выратавала мяне: я пайшоў за карэтай, якая павольна рухалася, не адстаючы ад яе ні на крок. Мая прыгода, што прыняла такі нечаканы кірунак, пачынала палохаць мяне, і я не толькі дрыжаў ад страху, але і калаціўся ад холаду. У гэты ясны студзеньскі дзень я быў зусім голы, а тонкі слой гразі на маставой амаль замерз. Як гэта ні недарэчна, але я не сцяміў, што — празрысты ці не — я ўсё ж быў не абаронены ад уздзеяння надвор'я і прастуды.

Тут мне прыйшла ў галаву цудоўная ідэя. Я забег наперад і сеў у карэту. Дрыжучы ад холаду, напалоханы, з насмаркам, які пачынаўся, з драпінамі і сінякамі на спіне, якія я адчуваў усё больш, я павольна ехаў па Оксфард-стрыт і далей, па Тотэнхэм-Корт-роўд. Настрой мой зусім не быў падобны на той, з якім дзесяць хвілін назад я выйшаў з дому. Вось яна, мая нябачнасць! Мяне трывожыла толькі адна думка: як выбрацца з дрэннага становішча, у якое я трапіў.

Мы цягнуліся міма кніжнай крамы М'юдзі; тут нейкая высокая жанчына, нагружаная пачкамі кніг у жоўтых вокладках, паклікала майго рамізніка, і я ледзьве паспеў выскачыць, амаль не трапіўшы пры гэтым пад вагон конкі. Я накіраваўся да Блумсберы-сквер, маючы намер звярнуць за музеем на поўнач, каб дабрацца да малалюдных кварталаў. Я скалеў ад холаду, і недарэчнасць майго становішча так прыгнятала мяне, што я бег і ўсхліпваў. На вуглу Блумсберы-сквер з канторы Фармацэўтычнага таварыства выскачыў белы сабачка і адразу ж пагнаўся за мной, абнюхваючы зямлю.

Раней я ніколі не задумваўся, што для сабакі нос тое ж, што для чалавека вочы. Сабакі чуюць носам рух чалавека таксама, як людзі бачаць яго вачамі. Агіднае стварэнне стала брахаць і скакаць вакол мяне, занадта дакладна паказваючы, што яно ведае пра маю прысутнасць. Я перасек Грэйт-Рэсел-стрыт, увесь час азіраючыся цераз плячо, і толькі паглыбіўшыся ў Мантэгю-стрыт, заўважыў, што рухаецца мне насустрач.

Да мяне даляцелі гучныя гукі музыкі, і я ўбачыў вялікі натоўп, які ішоў з боку Рэсел-сквер, — чырвоныя курткі, а наперадзе сцяг Арміі выратавання. Я не мог разлічваць прабрацца непрыкметна скрозь такі натоўп, які запоўніў усю вуліцу, а павярнуць назад, зноў адысці яшчэ далей ад дому я баяўся. Таму я тут жа прыняў рашэнне: хутка ўзбег на ганак белага дома насупраць агарожы музея і стаў чакаць, пакуль пройдзе натоўп. На шчасце, сабачка, пачуўшы музыку, перастаў брахаць, пастаяў крыху ў нерашучасці і затым, падціснуўшы хвост, пабег назад, да Блумсберы-сквер.