Кир Булычев - Выкраданне Чарадзея

Ганна не паспела адказаць, як вароты прачыніліся, выпусціўшы з крэпасці двух коннікаў. Паперадзе ехаў князь у сінім плашчы з залатым шлякам. За ім — яцвяг у чорнай вопратцы і чырвоным каўпаку. У варотах былі відаць стражнікі. Вітаючы князя, Фрыдрых падняў руку ў кальчужнай пальчатцы. Князь тузануў каня за аброць, і той матнуў галавою, дробна перабіраючы нагамі.

Шар быў накіраваны ўніз — Кін хацеў пачуць, пра што пойдзе гаворка.

— Ландмайстар Фрыдрых фон Какентаўзен вітае цябе, — сказаў рыцар.

— На якой мове яны размаўляюць? — ціха спыталася Ганна.

Жуль зірнуў на табло, на якім беглі іскры.

— Латынь, — сказаў ён.

— Добры дзень, рыцар, — адказаў князь. Чорны яцвяг лёгенька крануў каня нагайкай між вушэй, і той закруціўся на месцы, узрываючы капытамі зялёную траву. Рука маладога трубача апусцілася на роўнае дзяржальна мяча.

— Яго праасвяшчэнства епіскап рыжскі і лівонскі Альберт шле бацькоўскае блаславенне князю Замошша і выказвае смутак з тае прычыны, што нядобрыя саветнікі парушылі мір між ім і яго сюзерэнам. Епіскап сам зрабіў ласку прыбыць сюды, каб перадаць сваё бацькоўскае пасланне. Будзьце ласкавыя прыняць, — сказаў рыцар.

Малады рыцар Тэадор падаў скручаную ў трубку грамату, да якой на стужцы была прымацаваная вялікая пячатка. Фрыдрых фон Какентаўзен прыняў грамату і падаў русіну.

— Я перадам, — сказаў русінскі пасол. — Што яшчэ?

— Усё ў пісьме.

Яцвяг круціўся на сваім кані, нібы дражніў рыцараў, але тыя стаялі нерухома, ігнаруючы лёгкага сярдзітага конніка.

Ганна зразумела, што чалавек у сінім плашчы — не князь горада. Інакш каму ён перадасць грамату?

— Я чуў, што ты жывеш тут, — сказаў ландмайстар.

— Трэці год.

— Мне шкада, што абставіны зрабілі нас ворагамі.

— Разумнага ў вайне няма, — сказаў русін.

— Мне не стае гутарак з вамі, мой сябра, — сказаў рыцар.

— Дзякуй, — адказаў русін. — Гэта было даўно. Мне няма калі цяпер думаць пра гэта. Я павінен абараняць горад. Князь — мой брат. Як рука?

— Дзякую, ты чарадзей, мой сябар.

Маленькі гурт людзей раздзяліўся — русіны павярнулі да варотаў, якія расчыніліся насустрач, немцы паскакалі ўніз, да ручая.

Шар пераляцеў за крапасную сцяну, і Ганна ўпершыню ўбачыла горад Замошша з сярэдзіны.

За варотамі быў невялікі запылены пляц. Платы і слепаватыя сцены шчыльна пабудаваных дамоў сціскалі яго, і, ператвараючыся ў вузкую вуліцу, ён цягнуўся да белага мураванага сабора. На пляцы сабралася шмат народу, і ў першае імгненне Ганна вырашыла, што людзі чакаюць паслоў, аднак на самай справе вяртанне коннікаў прайшло незаўважана. Вартавыя яшчэ замыкалі вароты на вялізарныя засаўкі, а яцвяг, махнуўшы нагайкаю, пагнаў каня наперад, да сабора, за ім у задуменні рухаўся следам чалавек у сінім плашчы. Каля сцен дамоў і ў вузкім прамежку між гарадскім валам і будынкамі было ўціснута часовае жытло бежанцаў, якія хаваліся ў горадзе на час асады з суседніх вёсак і пасадаў. Рагожкі — прымітыўныя павеці — звісалі з палак. Там поўзалі дзеці, варылася ежа, спалі, елі, гаманілі людзі. І ад гэтага занадта лішняга зборышча людзей вуліца, па якой ехалі конна паслы, здавалася даўжэйшай, чым на самай справе. Яна завяршалася другім пляцам, аддаленым ад тыльнай сцяны крэпасці вялікім двухпавярховым церамам, які злучаўся з саборам галерэяй. Сабор не паспелі дабудаваць — побач у пыле і трыпутніку валяліся белыя пліты, дальняя сцяна сабора была яшчэ ў рыштаваннях, а на купале, трымаючыся за вяроўку, барабаніў малатком страхар, прымацоўваючы свінцовы ліст. І як бы яму аніякай справы не было да баёў, штурмаў, асад. Каля конавязі быў калодзеж, з якога два мужчыны цягалі ваду цэбрам і пералівалі яе ў бочкі побач.

Паслы пакінулі коней ля конавязі.

На высокім ганку церама стаялі два яцвягі, драмаў пад павеццю хлапчук у шэрай, да каленяў, кашулі. Змяркалася, і доўгія бэзавыя цені засцілалі амаль увесь пляц. Паслы хутка падняліся па лесвіцы на высокі ганак і зніклі ў дзвярах церама. Шар праляцеў за імі вузкім калідорам. Ганна паспела заўважыць, што ў цемнаце, якая зрэдку разрывалася мігценнем лучыны або вячэрнім святлом з адчыненых дзвярэй, перад залай, куды ўвайшлі паслы, сядзелі ў рад манахі ў высокіх кукелях, з белымі крыжамі, у чорных расах. Толькі твары жаўцелі ад лампады — над імі была бажніца са смуглымі абліччамі візантыйскіх абразоў.

Рыжы прыгажун у белай кашулі, вышытай па каўняры чырвоным узорам, сядзеў за сталом, абапёршыся локцямі на старую вышчарбленую стальніцу. У кутку, на лаве, звесіўшы кароткія крывыя ногі, якія не даставалі да падлогі, уладкаваўся блазан.