Мікалай Улашчык - Лісты

У Навагрудку не быў. У нядзелю ездзіў у Самахвалавічы: некалі мы з Нінай там вучыліся. 3 Гродна таксама не мог дабрацца ў ня­дзелю, бо далёка, а на таксі дорага, да таго ж і грошы канчаліся.

У Мінск едзе Бялькевіч — той, што жыў з Янкам, пляменнік. Ён вайсковы інжынер і нашымі справамі не цікавіцца. 1 ліпеня едзем усёю хатаю у Палангу на 17 дзён.

Улашчык.

КАНСТАНЦІНУ ШАБУНЕ

8 сакавіка 1964 г.

Канстанцін Іванавіч!

3.ІІІ.64 г. з мяне зрабілі доктара. Прайшоў я аднагалосна. Апанентамі былі М.В.Нечкіна, Ю.І.Жугжда і А.Л.Шапіра. Найбольш важныя заўвагі зрабіла Нечкіна, якая лічыць, што я павінен быў сфармуляваць значна больш тэарэтычных вывадаў… Я сказаў, што такі раздзел у мяне быў напісаны, але я ня мог абгрунтаваць свае вывады статыстычнымі матэрыяламі, і таму выключыў іх са свае працы. Калі дасць Бог буду жыць, то паеду ў Вільню, вазьму фонды Тышкевіча і напішу манаграфію пра ўзнаўленне сялянскай гаспадаркі. Між іншым, калі хто хоча напісаць добрую манаграфію на гэтую тэму ці наогул пра магнацкую гаспадарку, няхай бярэ гэты матэрыял, бо пэўна ў СССР падобнага няма.

Пасля абароны быў, ведама, банкет, а пасля банкету я, ведама, хварэў, а зараз ніяк не магу выспацца, тым больш, што тэрмінова рыхтую кнігу для выдавецтва.

Вялікі дзякуй Вам і ўсяму калектыву, і ўсім асабіста, хто чытаў рукапіс і хто адзначыў яго добрым словам.

Скора пэўна буду ў Мінску.

Улашчык

СТАНІСЛАВУ ШУШКЕВІЧУ

22 сакавіка 1965г.

Станіслаў Пятровіч.

Дзякуй Вам, што памаглі надрукаваць "Хроніку". Калі тро­ха стане свабадней, прышлю Вам артыкулы пра апісанне Мінскай губерні, зробленае ў 1800 г. Гэта вялізны рукапіс, адзін экз. якога знаходзіцца ў Вайсковым архіве ў Маскве, а другі — у Ленінградзе. У Ленінскай бібліятэцы ляжыць архіў вёскі (ці маёнтка) Дастоева пад Пінскам, адкуль паходзяць Дастаеўскія. Некрануты ляжыць архіў Кубліцкіх, у якім ёсць лісты ўсіх імянітых паноў Беларусі і г. д.

Кнігагандаль адмовіўся даваць заказ на маю кнігу, бо яна "дапатопная" (літаральна сказана так намеснікам дырэктара кнігагандлю Казлоўскім). Калі яны не дадуць заказу, то кніга на Беларусь наогул не трапіць, бо тыраж (1100 экз.) вызначаецца па заказах. Праз месяц, пэўна, будзе сігнал.

М. Улашчык.

ЮЛІІ БІБІЛА

22 мая 1965 г.

Юлія Восіпаўна!

Дзякуй за кнігу. Шкада, што бібліяграфія толькі руская. Колькі яшчэ чакаць на загранічных мовах.

Паслаў у Мінск нешта з дзесяць сваіх кніг (у тым ліку і Вам), але дагэтуль няма ніводнага паведамлення аб атрыманні. Ці дайшла яна да Вас? Пасля моцнага націску беларускі Кнігагандаль згадзіўся даць заказ на 400 экз. маёй кнігі. Ці ня будзеце Вы ласкавы зайсці ў кніжную краму паглядзець, ёсць яна там ці не, а калі ёсць, то ці купляе хто. Сам я ўжо купіў цэлы стос.

Скора выходзіць з друку 29 том Поўнага збору рускіх летапісаў. Сярод усяго іншага там апісаны паход Івана IV на Полацак і выкладзеныя матывы, чаму неабходна было яго заваяваць: у Літве пашырылася лютарская ерась, якую неабходна было знішчыць, а разам, ведама, спаліць гарады і знішчыць насельніцтва. Нават ня ведаю, якім чынам паведаміць чытачам Беларусі пра гэтыя матэрыялы. Мне самому пісаць не выходзіць, бо я рэдактар значнай часткі гэтага тому.

Неяк пісаў Вам, прасіў пахадайнічаць, каб Бібліятэка прыслала мне нумары 10,11 "Летапісу" за мінулы год, але Вы не адказалі. За гэты год покуль прыйшоў толькі першы нумар (ужо па падпісцы). Пэўна ўжо выйшаў і другі, але вестак пра гэта няма.

Бывайце здаровы. Грамыка надта ўзрушаны, што ізноў надрукаваны яго вершы.

СТАНІСЛАВУ ШУШКЕВІЧУ

16 ліпеня 1965 г.

Станіслаў Пятровіч.

Канчаю пісаць артыкул пра пісьменнасць у дарэвалюцыйнай Беларусі. У "Гісторыі Беларусі" (выд. Акадэміі навук БССР) напісана, што пісьменных было 23 % ці нават крыху менш. Па маіх жа падліках, іх было больш паловы насельніцтва.

Магу надрукаваць артыкул тут, але было б лепш — у якім-небудзь беларускім выданні. Памер артыкула — каля 20 машынапісных старонак.

Пішу пра гэта Вам, бо з Мінска надта не любяць адказваць на лісты, іначай кажучы, звычайна не адказваюць зусім. Калі Вы можаце пагаварыць пра гэта ў "Полымі" ці дзе ў другім месцы, буду Вам удзячны. У артыкуле шмат табліц.

Кнігу маю 22 чэрвеня адаслалі ў Белкнігагандаль, пэўна, скора будуць прадаваць.

М Улашчык.

НІНЕ БЯЛЬКЕВІЧ

9 кастрычніка 1965 г.

Ніна.

Трыццаць год таму ў Суславе сустрэўся з князем Галіцыным, а ўчора былі са Славай у графа Талстога. Сустрэча атрымалася вельмі добрай. Мы перадалі яму аўтабіяграфію Янкі, твае запісы, складзеную намі са Славай біяграфію і артыкул у "ЛіМе". Ён абяцаў даць афіцыйны водзыў аддзела філалогіі Інстытута славяназнаўства, затым перагаварыць з акадэмікам Вінаградавым, каб той даў водзыў ад Інстытута мовы Акадэміі Навук СССР, і затым напісаць артыкул для "ЛіМа" з запытам, чаму няма да гэтага часу адказу на артыкул Лапава і Германовіча. 3 другога боку, яшчэ раз сказаў, што будзе вельмі карысна, калі з такой жа просьбай выступіць Саюз пісьменнікаў, і таму, калі спатрэбіцца маё ўмяшальніцтва ў гэту спра­ву, то прышлі тэлефон Глебкі. А ўвогуле, даведайся, як гэта зрабіць, як прайсці да Броўкі, каб атрымаць водзыў (для гэта­га найлепш напісаць усё самой, каб Броўка толькі падпісаў, ці падпісаў, унёсшы самыя неістотныя папраўкі; пагавары пра гэта з Ю. О.).