Məmməd Altunbay - Azadlığa uçan türk

Hərçənd anam din xadimlərindən çox şey öyrəndiyini söyləyir və bizə də çox şey öyrətməyə çalışırdı, lakin yaşımız az olduğundan bu qədər geniş məlumatı kiçik beynimizə yerləşdirə bilməyəcəyimizi də başa düşürdü. Buna baxmayaraq yenə də özünə çox əhəmiyyətli görünən sözləri bizə əzbərlətməyə çalışırdı. Hər cümə axşamı soyuq su ilə yuyunma işi bitdikdən və kiçik qardaşım Habili yatırdıqdan sonra anam:

– Haydı, əziz balalarım, hərə öz döşəyində otursun – deyərdi. Oturardıq və ən azı bir saat əziz anamızın böyük həyəcanla təkrarladığı sözləri sevə-sevə əzbərləməyə çalışardıq. Bu sözlər qısa müddətdə beynimizə elə girmişdi ki, məhəllə yoldaşlarımıza da fəxrlə öyrətməyə başlamışdıq.

Anam deyərdi ki…

1918-ci ilin 28 May tarixini yaxşı yadınızda saxlayın. Bu tarix vətənimiz Azərbaycanın hakimiyyəti orta əsr düşüncəsi ilə idarə edən çar Rusiyasının üsul-idarəsindən qurtuluşu və əslən türk soylu millətimizin yenidən yaranma günüdür.

1918-ci il 28 May günü yüz ildən artıq rus çarlarının zülmü altında yaşamış millətimizin əsarətdən qurtararaq öz azadlıq və istiqlaliyyətini dünyaya elan etdiyi gündür. 1918-ci ilin 28 May günü üç rəngli istiqlal bayrağımızın vətənimizin göylərində dalğalandığı gündür. Nəhayət, 28 may 1918-ci il tarixində, vəfalı və fədakar Anadolu igidləri ilə qardaş Azərbaycan igidlərinin əl-ələ, çiyin-çiyinə, könül-könülə verərək xain və alçaq düşmənin qarşısında ölümə meydan oxuyan qəhrəman şəhidlərimizin qanı ilə yüksələn Azərbaycan Respublikasının milli istiqlal bayrağı türk və islam dünyasının ilk abidəsidir.

Anamın əzbərlətdiyi bu sözlərin mənası neçə il sonra ağlım kəsndən beynimi, qəlbimi və bütün mənliyimi sardı. Bu gün kommunist chənnnəmində deyil, azad bir dünyada, daha doqrusu, ana vətən sandığım Türkiyənin qoynunda yaşamağımın da səbəbi budur.

Babamın vicdanı

Qapı qonşumuz olan Haykanuşun uşaqları ilə heç dolanmazdıq. Qardaşım fürsət düşən kimi onları döyərdi. Mən də ona kömək edərdim. On oğlan və üç qız anası olan haykanuşa qonşular “cins yorğun inək” dını qoymuşdular. Çünki hər il bir uşaq, hətta qonşu qadınların dediyinə görə üç il dalbadal əkiz, bir ildə üç uşaq doğmuşdu. Haykanuş əslində cavan olmasına baxmayaraq o qədər kök idi ki, oturduğu yerdə tərpənə bilmirdi. Əri Mkrtıç isə tamamilə onun əksinə arıq, cansız, bir dəri, bir də sümük idi. Buna görə də uşaqlar ona “skelet Mkrtıç” adını qoymuşdular. Cılızlığına baxmayaraq çox diribaş adam idi. Bəzən məhəllə uşalarının təşkil etdiyi qaçışma yarışlarına da qoşulardı.

Mkrtıçın böyük qardaşı Ambarsum babamın mehmanxanasında uzun müddət nökərçilik, xadimlik, sonra isə katiblik etmişdi. Can-başla işlədiyi üçün babam son vaxtlar hər iki mehmanxananın müdirliyini ona tapşırmışdı. Ancaq anamı dediyinə görə bu atamı bərk əsəbləşdirsə də babama çox hörmət etdiyindən ona heç bir söz deməmişdi.

Gəncənin ən böyük iki mehmanxanası babam məxsus idi, bundan başqa şəhərin bir neçə yüz min metr sahəsini əhatə edən “Sərdar bağı” adı ilə məşhur parkında da restoranı vardı. Parkı dolaşmaq üçün saat yarımdan çox vaxt lazım idi. hər tərəfi gül və çiçəklərlə bəzənmiş parkın içərisini ana təbiət çoxəsirlik çinar ağacları ilə bəzəmişdi. Gül və çiçək kollarının arasında isə azı min adamı qarşılayıb- yola sala bilən bir restoran vardı, – babamın restoranı. Fəncənin adlı-sanlı və varlı ailələri ilboyu bu restoranda əylənərdilər. şəhərimizin ən dəbdəbəli və xüsusilə də Qarabağın bülbül kimi cəh-cəh vuran xanəndələri ilboyu bu restoranda oxuyardılar.

Babam boyca çox alçaqdı. Elə buna görə də şəhərdə onu “Bala Seyid” – deyə çağırar və böyükdə-kiçiyə hamı tanıyıb, hörmət edərdi. Xızır peyğəmbər kimi bir adamdı. Milliyyətindən asılı olmayaraq maddi çətinlik çəkən hər kəsə təmənnasız kömək əlini uzadardı. Babam elə xeyirxah insan idi ki, hər həftənin cümə günü evimizin yaxınlığındakı “Zərrabi” məscidinin böyük həyətində qoyunlar kəsdirər, on-on dənə böyük qazanda xörək asdırar, öz nəzarəti altında bütün günü fağır-füqəraya payladardı. Bir əngəl, bir haqsızlıq olmasın deyə həmin gün babam səhərdən-axşamadək oradan ayrılmazdı.

“Kor taleye bir bax” – deyərdi anam, – kimin ağlına gələrdi ki, on minlərlə adamı doyduran, fağır, yoxsul və yetim-yesir atası olan, Gəncədə hamının sevib, hörmət etdiyi Bala Seyid bir gün gələcək ki, insanlığın düşməni Lenin rejiminin qurbanı olacaq. Hamı kimi onun da malı-mülkü talan olunacaq. Günlərlə ac qalacaq, evinə bir kilo çörək almaq üçün qaçaqların İrandan gətirdikləri çayı bazarda satarkən tutularaq yüz on yaşına kimi həbsxanalarda çürüyəcək. On doqquz il sonra beş yaşında qoyub getdiyi nəvəsini iyirmi dörd yaşında həbsxaa qapısında görəndə fiziki cəhətdən deyil, qəlbən möhtəşəm çinarı andıran “Bala Seyid” onun qarşısında hönkür-hönkür ağlayaraq:

– Məni bu cəhənnəmdən qurtar, ay bala. Həbsxanada ölmək istəmirəm – deyə yalvaracaq.

Текст предоставлен ООО «ЛитРес».

Прочитайте эту книгу целиком, на ЛитРес.

Безопасно оплатить книгу можно банковской картой Visa, MasterCard, Maestro, со счета мобильного телефона, с платежного терминала, в салоне МТС или Связной, через PayPal, WebMoney, Яндекс.Деньги, QIWI Кошелек, бонусными картами или другим удобным Вам способом.