Автор Неизвестен - Беларускiя народныя казкi

Выслухаў мядзьведзь казку i адарваў сабе хвост.

Так з таго часу i жыве з куртатым хвастом.

Жылi дзед i баба. Дзед у лес хадзiў дровы сячы, а баба дома была, пiрагi пякла.

Аднаго разу злавiў дзед у лесе дзiкага парсючка i прынёс яго дахаты. Харошы быў парсючок — стракаценькi ды паласаценькi.

Пачала баба парсючка кармiць — i цестам, i мукою, i сьвежаю травою.

Але, вядома, дзiк — яму жалудоў давай. Цягне яго ў лес па жалуды.

Нiчога ня зробiш, пачала яго баба ў лес пускаць, жалуды зьбiраць. Цэлы дзень ён у лесе гуляе, а нанач дахаты бяжыць. Такi добры парсючок быў!

Аднойчы бяжыць ён у лес, а насустрач яму галодны воўк.

— Парсюк-парсючок, дзiк-дзiчок, — кажа воўк, — я цябе зьем.

Парсючок хiтры быў, падумаў i адказвае:

— Ня еж мяне шэры воўк, лепш iдзi iз мною на жалудовую палянку: там чарада гусей ходзiць.

А воўк да гусей вельмi ахвочы. Паверыў ён дзiчку-парсючку i пайшоў за iм на жалудовую палянку.

На дарозе была вялiкая воўчая яма. Парсючок яе ведаў ды абыйшоў, а воўк бух у яму! I сядзiць там.

Назаўтра парсюк зноў пайшоў на жалудовую палянку.

Iдзе ды iдзе, сустракае яго лiсiца.

— Куды iдзеш, парсючок?

— Па жалуды.

— Вазьмi i мяне з сабою.

— Хадзем.

Iдуць яны, iдуць, падыйшлi да ямы. Парсючок абыйшоў яму, а лiсiца — бух! ваўку на галаву.

На трэйцi дзень сустракае парсюка заяц.

— Куды iдзеш, парсючок?

— Па жалуды.

— Вазьмi i мяне з сабою.

— Хадзем.

Дайшлi да ямы — i заяц туды паляцеў. Стала iх цяпер у яме трое: воўк, лiсiца i заяц.

Сядзяць яны ў яме, захацелi есьцi. Лiсiца кажа:

— Давайце крычаць: хто слабей крыкне, таго зьядзём.

Крыкнуў воўк — моцна.

Крыкнула лiсiца — таксама ня надта слаба.

Крыкнуў заяц — зусiм слаба: толькi пiскнуў.

Ну, яго i зьелi. Воўк усе косьцi паеў, а лiсiца кiшкi сабе ўзяла i ў пясок закапала.

Назаўтра ўзноў прагаладалiся. Лiсiца дастала кiшкi ды есьць патроху.

— Што гэта ты, кумка, ясi? — пытаецца воўк.

— Кiшкi.

— Дзе ты iх узяла?

— Лапаю сабе жывот распарола i дастала.

Воўк паверыў, распароў сабе кiпцюрамi жывот ды сканаў.

Лiсiца i яго зьела.

Прыляцеў да ямы дрозд. Лiсiца просiцца ў яго:

— Дрозьдзiк-драздок, вызвалi мяне зь ямы!

— Як-жа я цябе вызвалю?

— Накiдай у яму гальля, i я вылезу.

Дрозд накiдаў гальля, лiсiца вылезла зь ямы i кажа:

— Дрозьдзiк-драздок, вызвалiў ты мяне?

— Вызвалiў.

— Накармi-ж цяпер мяне.

— Як-жа я цябе накармлю?

— Вунь баба на поле iдзе, мiску блiноў кясе. Ты заляцi ёй наперад ды сядзь на дарозе.

— I ўсё?

— Усё.

Паляцеў дрозд i сеў пасярод дарогi. Баба ўбачыла дразда, паставiла мiску з блiнамi i кiнулася яго лавiць. А лiсiца схапiла блiны ды за кусты.

Наелася лiсiца блiноў, прыйшла к дразду:

— Дрозьдзiк-драздок, вызвалiў ты мяне?

— Вызвалiў.

— Накармiў?

— Накармiў.

— Цяпер напаi.

— Як-жа я цябе напаю?

— А вунь, бачыш, чалавек бочку зь пiвам вязе. Ты ўзьляцi на бочку ды дзяўбi затычку.

— I ўсё?

— Усё.

Паляцеў дрозд, сеў на бочку ды давай дзяўбсьцi затычку.

Убачыў гэта фурман, схапiў кол ды па дразду. Дрозд узьляцеў угару, а фурман з усяе сiлы — па бочцы! Бочка разьбiлася, пiва вылiлася. Цэлая лужына налiлася.

Паехаў чалавек, бядуючы, далей, а лiсiца напiлася пiва з лужыны, колькi ёй хацелася, ды пабегла да дразда:

— Дрозьдзiк-драздок, вызвалiў ты мяне?

— Вызвалiў.

— Накармiў?

— Накармiў.

— Напаiў?

— Напаiў.

— Цяпер пацеш ты мяне.

— Як-жа я цябе пацешу?

— А вунь на таку дзед з бабаю гарох малоцяць. Ляцi туды i садзiся на лоб то бабе, то дзеду.

— I ўсё?

— Усё.

Паляцеў дрозд на ток, сеў бабе на лоб. Убачыў дзед дразда ды — трах! цэпам. Але не па дразду, а па бабiным лобе. Дрозд фыркнуў i перасеў на дзедаў лоб. Тады баба з крыкам: «А кыш!» — бах цэпам дзеду ў лоб!..

Лiсiца аж качаецца ад сьмеху, пазiраючы, як дзед малоцiць бабiн лоб, а баба — дзедаў.

Набiлi яны сабе гузакоў, кiнулi малацьбу ды пайшлi дахаты прымочкi на лобе ставiць.

А дразду хоць-бы што — паляцеў сабе ў лес, пасьвiстваючы.

Выдзеўб дзяцел у васiне дуплё, збудаваў гняздо i вывеў дзетак — траiх дзятлянятак.

Растуць малыя, а дзяцел цешыцца: «Выгадую, думае, дзяцей — на старасьць падмога будзе…»

Ды недарэмна кажуць: «Хто-б дзятла ведаў, каб не яго доўгi нос?» Ня ўмеў ён радавацца сам сабе, а раструбiў на ўвесь лес пра сваiх дзяцей. Каго нi спаткае — усiм хвалiцца: «Якiя ў мяне слаўныя дзеткi! I разумныя, i прыгожыя. Другiх такiх няма нi ў кога…»

Дачулася пра гэта лiсiца. Захацелася ёй маладых дзятлянятак пакаштаваць. Але як-жа iх з гнязда дастаць? На дрэвы лазiць лiсiца спрыту ня мае.