Пайшоў вожык i сустрэўся падарозе з зайцам, якi таксама йшоў у поле на сваю капусту паглядзець.
— Добры дзень, паважаны заяц! Як вы маецеся?
А заяц быў вельмi важны й горды. Замест таго, каб ветлiва прывiтацца з вожыкам, ён толькi кiўнуў галавою ды сказаў груба:
— Што гэта ты, вожык, так рана па полi лётаеш?
— Я на шпацыр выйшаў, — кажа вожык.
— На шпацыр? — запытаўся заяц насьмешлiва. — А па-мойму, на такiх кароценькiх ножках далёка ня зойдзеш.
Пакрыўдзiўся вожык за гэткiя словы. Ня любiў ён, калi гаварылi пра ягоныя ногi, якiя запраўды былi кароткiя ды крывыя.
— Цi ня думаеш ты, — запытаўся ён у зайца, — што твае ногi бегаюць хутчэй i лепш?
— Вядома, — адказаў заяц.
— А цi ня хочаш ты зы мною навыперадкi пабегчы? — пытаецца вожык.
— З табою навыперадкi? — кажа заяц. — Не сьмяшы ты мяне, калi ласка. Няўжо-ж ты на сваiх крывых нагах мяне абгонiш?
— А вось пабачым, — адказвае вожык. — Убачыш, што абганю.
— Ну, давай пабяжым, — кажа заяц.
— Пачакай, — адказвае вожык, — спачатку я схаджу дадому пасьнедаю, а праз паўгадзiны вярнуся на гэтае месца. Тады i пабяжым. Добра?
— Добра, — сказаў заяц.
Пайшоў вожык дадому. Iдзе й думае: «Заяц, вядома, хутчэй за мяне бегае. Але ён дурны, а я разумны. Я яго перахiтру».
Прышоў вожык дадому i кажа жонцы:
— Жонка, апранайся хутчэй, прыдзецца табе зы мною ў поле йсьцi.
— А што здарылася? — пытаецца вожычыха.
— Ды вось мы з зайцам паспрачалiся, хто хутчэй бегае — я цi ён. Я павiнен зайца абагнаць, а ты мне ў гэтай справе дапаможаш.
— Што ты — звар'яцеў? — зьдзiвiлася вожычыха. — Ён-жа цябе адразу перагонiць.
— Не твая справа, жонка, — сказаў вожык. — Апранайся хутчэй ды пойдзем. Я ведаю, што раблю.
Апранулася жонка ды пайшла з вожыкам у поле.
Падарозе вожык кажа жонцы:
— Мы пабяжым з зайцам вось па гэтым доўгiм полi. Заяц пабяжыць па аднэй баразьне, а я па другой. А ты, жонка, стань у канцы поля каля маёй баразны. Як толькi падбяжыць пад цябе заяц, ты крыкнi: «Я ўжо тут!». Зразумела?
— Зразумела, — адказвае жонка.
Так яны й зрабiлi. Завёў вожык жонку на канец свае баразны, а сам вярнуўся на тое месца, дзе пакiнуў зайца.
— Ну, што-ж — кажа заяц, — пабяжым?
— Пабяжым, — адказвае вожык.
Сталi яны кажны ў пачатку свае баразны.
— Раз, два, тры! — крыкнуў заяц.
I абодвы яны пабеглi з усiх ног.
Прабег вожык крокаў тры-чатыры, а потым цiхенька вярнуўся на сваё месца i сеў. Сядзiць ды адпачывае. А заяц усё бяжыць ды бяжыць. Дабег да канца свае баразны, а тут вожычыха яму i крычыць:
— Я ўжо тут!
А трэба сказаць, што вожык i вожычыха вельмi падобныя адзiн да другога. Зьдзiвiўся заяц, што вожык яго перагнаў.
— Пабяжым цяпер назад, — кажа ён вожыку. — Раз, два, тры!
I пусьцiўся заяц назад хутчэй. А вожычыха засталася сядзець на сваiм месцы.
Дабег заяц да пачатку баразны, а насустрач яму вожык крычыць:
— Я ўжо тут!
Яшчэ больш зьдзiвiўся заяц.
— Пабяжым яшчэ раз, — кажа ён вожыку.
— Добра, — адказвае вожык. — Калi хочаш, пабяжым яшчэ раз.
Так семдзесят тры разы бегаў заяц туды й назад.
А вожык усё яго пераганяў. Прыбяжыць заяц да пачатку баразны, а вожык крычыць: «Я ўжо тут».
На семдзесят чацьверты раз дабег заяц да сярэдзiны поля ды павалiўся на зямлю.
— Умарыўся, — кажа, — не магу больш бегаць.
— Вось бачыш цяпер, у каго ногi лепшыя?
Нiчога не адказаў заяц i пайшоў з поля — ледзь ногi пацягнуў.
А вожык з вожычыхай паклiкалi сваiх дзяцей i пашлi зь iмi на шпацыр.
ЯК Я ГЛЯНУ НА ТВОЙ НОС, ДЫК УСПОМНЮ ПРА СВОЙ ХВОСТ
Жыў сабе на сьвеце бедны селянiн. Яму ў жыцьцi не шанцавала. Гаспадарка ня ручыла, скацiна не вялася, дзецi хварэлi, жонка была сварлiвая i ў хаце быў заўсёды неспакой i звадка. Адно ў яго было шчасьце, што ён быў добры музыка i меў добрую скрыпку. Гэты чалавек любiў лес, поле, асаблiва свой шнюрок збожжа. Як толькi ў яго находзiлася вольная хвiлiна, ён браў сваю скрыпачку, выходзiў за гумно на ўзгорачак, садзiўся на каменьчыку i iграў на сваей скрыпачцы рознымi галасамi. Гукi яго галасiстай скрыпкi разносiлiся па полi, лесе i сенажацi, i адбiвалiся ад лесу цудоўным рэхам. Ён тады забываўся на сваю беднасьць, гора i на сваю язычлiвую жонку.
Аднаго разу, калi ён так iграў, з норкi выскачыла яшчарка. Калi скрьшачка выдавала жаласьлiвыя гукi, яшчарка стаяла спусьцiўшы галаву i слухала, а калi ён iграў вясёлыя танцы, дык яшчарка танцавала i датуль скакала, пакуль музыка ня пераставаў iграць, а за добрую iгру кажны раз яшчарка выплёўвала чырванца, ветлiва кланялася i хавалася iзноў у сваю норку. Час iдзе, а музыка прыходзе на гэта месца iграць. У яго ўжо i грошы завялiся, ён разбагацеў, i дома пачало шанцаваць: скацiна стала вясьцiся, дзецi перасталi хварэць i жонка паспакайнела. Цяпер толькi жонка прыставала да музыкi, каб сказаў, адкуль бяруцца ў яго грошы. Сьпярша ён маўчаў, але што раз яна горш прыставала i выпытвала i нарэшце не сьцярпела ды спытала:
Читать дальше