Фоат Садриев - Тургай. Сайрар чак

– Ник кычкырасың? Ни булды? – диде ул, бозауга төксе генә эндәшеп.

Бозау, башын күтәреп, гөнаһсыз күзләрен аңа юнәлтте. Ниндидер тәмле әйбер бирәдер, дип, кулын яламакчы булды.

– Әллә берәр җирең авыртамы? – диде Әхияр абый, бозауның чуар битен сыпырып.

Әлбәттә, бозау аңа берни дә эндәшә алмады. Шуннан соң Әхияр абый өенә кереп китте. Малайларның авызлары ерылган иде.

– Әйдә, тагын кычкыр инде! – дип пышылдаштылар алар.

Ислам тагын ике мәртәбә, сузып-сузып, бозау тавышы чыгарды. Бу юлы Әхияр абый җәһәт-җәһәт атлап керде. Аның борын астындагы чаларган мыегы ачудан песи мыегы төсле тырпайган иде.

– Ник акырасың, юньсез?! – диде ул карлыккан тавыш белән.

Бозау мескен, берни белмәгәнлектән, телен сузып, хуҗасына якынлаша башлады.

– Яшел печән кирәкмени? – диде Әхияр абый.

Ул чиннеккә менеп, яшел печән алып төште. Бозау тәмләп печәнне ашый башлады. Әхияр абый, тынычлап, өенә кереп кенә барганда, тагын бозау кычкырган тавыш ишетелде. Бу юлы ул хатыны Маһинурны да ияртеп алып чыкты. Маһинур апа бик юан, бик кыска буйлы, йөзе кып-кызыл, зәңгәр күзләре гаҗәпләнүдән зурайганнар иде.

Хуҗаларын күргәч, тагын да тәмлерәк нәрсә бирәләрдер, дип, бозау аларга таба атлады. Маһинурның камыр басып маташкан чагы булган икән, чүпрәле тәмле камыр исенең борынын ярып керүенә чыдый алмыйча, бозау түтәсенең кулын ялый башлады. Шунда ул ялгыш Әхиярнең болай да авырткан аягына каты тоягы белән китереп басты. Әхияр абый кинәт кычкырып җибәрде һәм бозауның борынына сукты. Малайлар, авызларын куллары белән каплап, пырых-пырых көлештеләр. Аягының авыртуына да, бозау тавышына да ачуы килгән Әхияр абый, аның маңгаена йодрыгы белән төя-төя:

– Ник кычкырасың син, ә?! – дип өзгәләнде.

– Туралган бәрәңге бар иде, он сибеп шуны биреп кара әле, – диде хатыны. Һәм өйләренә таба юнәлде.

Аңа Әхияр абый да иярде. Алар күздән югалуга, Ислам тиз-тиз бозау тавышы белән кычкырырга тотынды. Ишегалдында тагын Әхияр абыйның озын гәүдәсе күренде, ул чиләк белән бәрәңге күтәреп, бозауга якынлашты. Битенә, тез башларына он тигән иде.

– Никләр акырасың син, әрәмтамак?! – дип, бозауның улагына бәрәңгесен аударды.

Бозау, көтмәгәндә мондый тәмле ризык килүенә кем сәбәпче икәнен уйлап та тормастан, кетер-кетер китереп, бәрәңгене ашарга тотынды. Әледән-әле, аның тәменә рәхәтләнеп, авызын өскә күтәрде, кояштан күзләрен кыса-кыса, бәрәңгене тәмләп чәйнәде. Аны бераз карап торгач, Әхияр абый тынычлап кереп китте.

– Әйдә инде, әйдә, тагын кычкыр! – дип көлеште малайлар.

– Җитмәс микән? Интектерүгә китмәсме? – диде Ислам, Әхияр абыйны кызгана башлап.

– Беренче апрельдә алдану теләсә кемгә тәтеми ул, – дип көлде Риф.

– Әйдә, тизрәк кычкыр инде, кычкыр! – дип ялына башлады Мансур да.

Ислам аларга каршы килә алмады. Үзенең дә күңелен гел кытыклап тора иде бу уен. Тагын да сузыбрак кычкырырга тотынды. Әхияр абый атылып килеп чыкты да, ике ботына ике кулы белән шапылдатып сукты һәм шундук борылып кереп китте.

– Хәзер суярга пычак алып чыга, – диде Мансур, көлеп.

Ләкин Әхияр абыйлары пычак алып чыкмады. Ул заманында ветфельдшер булып эшләгән Закирга дәште. Ислам өч мәртәбә кычкыруга, алар, парлашып, абзарга килеп керделәр. Бозау тыныч кына бәрәңгесен ашап бетереп килә иде.

– Кая, кычкырмый бит, – диде Закир.

– Һи, аның хәтле хитрый! – диде Әхияр абый, озын кулларын болгап. – Янында чакта кычкырмый ул дошман. Ну, чыксаң, шундук акыра башлый.

Алар сөйләнә-сөйләнә ишегалдына чыгып китүгә, Ислам кызганыч итеп «Мууу! Мууу!» дип сузды. Тегеләр шундук, юлларыннан кире борылып, йөгерешеп керделәр. Закир бозауның бүксәсенә баскалап карады, колак эченә бармагын тыгып капшады, әллә үпкәсендә микән, дип, колагын бозауның күкрәк турына куеп, сулышын тыңлады.

– Барысы да тәртиптә, – диде ул, аптырап. – Әйдә, тагын бер чыгып карыйк әле.

Алар тагын чыгып киттеләр. Бозауның кычкырырга уйлап та караганы юк, рәхәтләнеп, бәрәңгесен ашап бетерде дә печәненә үрелде.

– Әйдә инде, әйдә, тизрәк кычкыр, – диеште малайлар.

Алар тыелып көлә торгач, күзләреннән, бәреп, яшьләр чыккан иде. Ислам каһәр ару итеп тагын ике мәртәбә кычкыруга, Әхияр белән Закир йөгерешеп килеп керделәр. Закир, озак кына баш чайкап торгач:

– Моңа аракы эчереп карарга кирәк, – диде. – Эчендә аскарида-мазар бардыр. Шул тешләгәнгә, түзә алмыйча кычкыра бу. Бер дә бүтән түгел.

Закир бозауны капшаштырып, сыпыргалап караштырган арада, Әхияр бер ярты аракы, калай кружка тотып килеп чыкты. Әхияр аракыны Закирга биреп, озын куллары белән бозауны алгы аяклары ягыннан кочаклап алды, тегесе кружкага шешәдән аракы агызды да уң кулының баш һәм имән бармагы белән бозауның борын тишегеннән эләктереп, авызын югары күтәрде һәм кружкадагы аракыны аз-азлап кына аның авызына салды. Бозау пошкырмады, салган берен йотып барды. Шуннан соң Закир белән Әхияр тып-тын гына мунчага таба киттеләр. Алар күздән югалгач, Ислам әллә ничекләр итеп кычкырып карады, әмма ник икесенең берсе күренсен. Ул инде кычкырып арыды һәм ял итәргә туктады. Берзаман бурлаттай кызарышкан Закир белән Әхияр абыйлары бозау янына килеп керделәр.