Дзед разабраў палаці, а бобінка як расьці ды расьці — дарасла да столі.
— Што, баба, рабіць будзем? — зноў пытаецца дзед.
— Трэба столь разьбіраць.
Дзед і столь разабраў, а бобінка як расьці ды расьці — дарасла да страхі.
Дзед і страху разабраў. Выглянула бобінка на сьвет і давай расьці яшчэ весялей. Дарасла аж да неба.
Узяў тады дзед торбу, палез па сьцяблу на неба, абабраў сьпелыя струкі і вярнуўся назад.
Зарадавалася баба — цэлую торбу струкоў прынёс дзед!
— Ну, цяпер то мы ўжо наядзімся пірага!
Палузала баба струкі, высушыла боб на печы, змалола і расчыніла ў дзяжы цеста на пірог.
Цеста як расьці ды расьці — зь дзяжы вон лезе. Палажыла яго баба на лапату, загладзіла пірагом, размалявала рознымі ўзорамі, каб прыгожы быў, ды ў печ. А пірог як расьці ды расьці — зь печы на прыпечак лезе. Адсланіла баба заслонку, а ён — скок на хату, з хаты за парог — і ўцёк…
Кінуліся дзед з бабай даганяць пірог. Ды дзе там! Так і не дагналі.
Прыкаціўся пірог у лес. А тут насустрач яму рыжая лісіца-хітрыца. Схапіла яна пірог, выела мякіш, у сярэдзіну шышак насыпала ды пабегла зь пірагом да пастушкоў.
Знайшла пастушкоў у полі і кажа:
— Пастушкі, пастушкі, дайце мне бычка-трацячка, а я вам дам за гэта пірог.
Бачаць пастушкі — добры пірог у лісіцы, жоўценькая скарынка аж блішчыць, так і хочацца яго папрабаваць. Згадзіліся яны на мену і аддалі лісіцы бычка-трацячка.
— Толькі-ж, глядзіце, ня ешце пірага, пакуль я не заеду за горку, — кажа лісіца.
Села яна на бычка верхам і паехала. Як толькі схавалася за горкаю, пастушкі і кажуць: «Сядзем на пясочку, зьядзім па кусочку!» Разламалі пірог, а там — адны шышкі яловыя… Падманула іх хітрая лісіца!
Едзе лісіца на бычку, бачыць — на дарозе пустая павозка стаіць, а недалёка чалавек арэ. Падкралася яна цішком да павозкі, запрэгла ў яе бычка-трацячка, села на мяккай саломе і едзе сабе далей, пугай бычка паганяе.
Прыехала ў лес. Насустрач ёй воўк ідзе. Зьбегаўся, змарыўся, ледзьве ногі валачэ.
— Куды, кума, едзеш? — пытаецца.
— За трыдзевяць зямель, у трыдзесятае царства.
— Чаго?
— Там, кажуць, курэй і каршуны не дзяруць…
— А бараны ў тым царстве ёсьцека? — аблізнуўся воўк.
— Ды іх там хоць гаць гаці!
— А лісічка, а сястрычка, вазьмі і мяне з сабою. Падвязі хоць мой хвост.
— Што адзін хвост везьці, садзіся ўвесь ты.
Сеў воўк. Едуць далей. Сустракаюць мядзьведзя.
— Куды, кумы, едзеце?
— За трыдзевяць зямель, у трыдзесятае царства…
— Чаго?
— Там, кажуць, курэй і каршуны не дзяруць, — адказвае лісіца.
— Там, кажуць, бараноў хоць гаць гаці, — падтаквае ёй воўк.
— А мёду там многа?
— Ды там, кажуць, мядовыя рэкі цякуць!
Мядзьведзь зарадаваўся:
— То вазьміце і мяне. Хоць адну лапу падвязіце.
— Што адну лапу везьці, садзіся ўвесь ты.
Уселіся ўтраіх, едуць далей. Аж раптам зламалася аглобля. Лісіца кажа мядзьведзю:
— Схадзі, кум, прынясі аглоблю.
Пайшоў мядзьведзь у гушчар, знайшоў вывярнутую елку і прывалок да возу. Убачыла лісіца, крыку нарабіла:
— Ах ты, мядзьведзішча, ах ты, дурнішча, ці-ж гэта лясіна для аглоблі!
І да ваўка:
— Схадзі, куме, прынясі тонкую аглоблю.
Пайшоў воўк і прынёс крывы яловы сук. Лісіца і на яго накрычала, плюнула ды пайшла сама па аглоблю.
Тым часам мядзьведзь з ваўком зьелі бычка-трацячка, скуру саломай напхалі, на ногі паставілі ды пайшлі сабе пасьміхаючыся.
Вярнулася лісіца, бачыць ні ваўка, ні мядзьведзя, толькі бычок стаіць. Прыладзіла яна аглоблю, села ў павозку, махнула пугаю на бычка, а той — брык! — і паваліўся.
Паглядзела лісіца на бычка і аб усім здагадалася.
— Пачакайце-ж вы ў мяне! Я вам гэтага не дарую! — пагразіла яна ваўку і мядзьведзю ды пайшла сваёю дарогаю.
Шмат часу ішла ці мала, а ў дарозе ўжо і восень яе застала. Сустракае ваўка, таго, што зьеў бычка.
— Добры дзень, кум! Як маешся?
— Дрэнна, — кажа воўк. — Нешта азяб на дажджы, аж увесь калачуся. Зуб на зуб не трапляе.
— То трэба новы кажух пашыць, — раіць лісіца.
— Праўду, кумка, кажаш, — згадзіўся воўк.
Пабег ён на выган, схапіў авечку і прывалок у лес.
— Хопіць на кажух? — пытаецца ў лісіцы.
— Мала, — кажа лісіца.
Прынёс воўк яшчэ адну авечку:
— Цяпер хопіць?
— Не, яшчэ адну трэба.
Воўк і трэйцюю прывалок.
— Ну, а цяпер, — кажа лісіца, — трэба краўца шукаць.
— Дзе-ж мне яго шукаць, кумка?
— Я ведаю добрага краўца. Хадзем да яго.
Прывяла лісіца ваўка на луг. Там, у кустох, на прывязі жарабец пасьвіўся.
Читать дальше