Фаўст
Ішло, кульгала, падала, ўставала,
І раптам потырч пляснулася, ўпала.
Мефістофель
Становішча ў найлепшы акурат,
Бо кожны сам сабе і кум і сват;
Падняўся смерд на поўны рост,
Гізуе, прэ, задраўшы хвост.
Ды ўжо абрыдла многім свара тая.
Крычаць: «Дзе ж трон, дзе ты, царква святая?
Спакой і лад у край вярнуць пара!
Калі замала розуму ў цара,
Пасадзім іншага; любоў народа
Яму здабудуць мір і згода».
Фаўст
Мефістофель
А хто, як не сутаны,
Маліцца любяць на трыбух напханы?
Яны найбольш пілі і жэрлі,
Цяпер, глядзі, з ражном паперлі:
І вось правіцель наш набожны
Ідзе на бой, на бой апошні.
Фаўст
Шкада, ён добры быў і мілы.
Мефістофель
Не траць надзеі да магілы.
Хадзем і выцягнем за вушы
Вялікасць гэтую з калужы.
Хто ведае, ці будзе лёс удалы,
Калі пашчасціць — вернуцца васалы.
Яны выходзяць на ўзгор’е і аглядаюць войска ў даліне. Знізу чуецца барабанны бой і ваенная музыка.
Мефістофель
Нішто пазіцыя, каб выйграць бой,
Няма там толькі нас з табой.
Фаўст
Пра перамогу не кажы.
Ты ж любіш толькі міражы.
Мефістофель
Ты лепей слёзы страху вытры,—
Перамагае той, хто хітры!
А я ўжо сам сваё ўтрасу.
Разбіўшы ворага дашчэнту,—
Ахвотна здасць табе ў арэнду
Манарх прымор’я паласу.
Фаўст
Служыць ты хочаш? — што ж, служы,
Хітруй, чаруй, перамажы!
Мефістофель
Я стану пад тваё начала,
Будзь ты за обергенерала.
Фаўст
Мо завялікі гонар, дабрадзею,—
Я ж і камандаваць не ўмею.
Мефістофель
Калі мазгуе генеральны штаб,
Патрапіць даць каманду эскулап.
Я план даўно давёў да ладу
І маю ўжо для гэтай мэты раду
З чароўных сіл і духаў гор.
Цяпер пара трубіць ім збор.
Фаўст
О, бачу, зброя іх блішчыць на сонцы.
Відаць, пайшлі з табою горцы?
Мефістофель
Як Пітэр Сквенц {244} 244 Як Пітэр Сквенц, я сёння склікаў… — Пітэр Сквенц — персанаж з шэкспіраўскага «Сна ў летнюю ноч».
, я сёння склікаў
Найлепшых з лепшых — трох асілкаў!
Уваходзяць Трое Дужых {245} 245 Уваходзяць Трое Дужых . — Вобразы Трох Дужых запазычаны з біблейскай «Другой кнігі царстваў», дзе называюцца героі войска Давіда (Кн. царстваў, 11, 23, 8).
(Кн. царстваў, ІІ, 23,8.)
Мефістофель
Глядзі, ідуць мае героі;
Апрануты як след яны,
У новых латах і пры зброі —
Як роджаныя для вайны.
(Ad spectatores)
Якраз і мода настае
На рыцараў, турніры, латы —
Дык прыдадуцца і мае
Алегарычныя салдаты.
Даўбайла (малады, лёгка ўзброены, страката апрануты)
Хто паглядзіць мне ў вочы дзёрзка,
Таму заеду ў карак і у морду,
А хто наўцёкі ўдарыць порстка,
Таго адпраўлю ў пекла к чорту.
Хапайла (у сярэдніх гадах, добра ўзброены, багата ўбраны)
Дарэмна вашы бітвы, сечы,
Інтрыгі вашы — смехата.
Хапай у торбу і — на плечы,
А ўсё астатняе — лухта!
Трымайла (у добрым веку, увешаны зброяй, проста апрануты)
Бывае, што за нюх табакі
Дабро сплыве ад небаракі,
Як бы яго і не было.
Узяць — не штука, утрымаць — задача.
Па-мойму, ўдача ёсць удача,
Калі напоўнена кубло!
Усе сыходзяць у даліну.
Знізу чуюцца бой барабанаў і ваенная музыка. Імператарскі шацёр.
Імператар. Галоўнакамандуючы. Світа.
Галоўнакамандуючы
Намер адвесці нашы войскі
З цяснін і гор — адзнакі варты,—
Бо нам такі манеўр геройскі
Дае бяспройгрышныя карты.
Імператар
Наступнае наглядна нам пакажа,
Якую выгаду дае рашэнне наша.
Галоўнакамандуючы
На правы фланг дзівіцеся, сеньёр,—
Узор пазіцый нашых — воку любы,
На ўмацаваных кручах, схілах гор
Усякі злыдзень скрышыць зубы.
Нам хоць бы што, а іх райтарам
Набег ніяк не пройдзе дарам.
Імператар
Хвалю стратэгію. Няблага
Праявіць тут сябе адвага.
Галоўнакамандуючы
Читать дальше
