Michael Connelly - Cmentarzysko

Harry był ciekaw, nad jaką nową sprawą pracuje Golliher. Doły asfaltowe były czarną dziurą, w której w zamierzchłej przeszłości przez wieki ginęły zwierzęta. Wpadały do sadzawek i stawały się łupem innych bestii, które z kolei też tam wpadały i powoli tonęły – była to posępna reakcja łańcuchowa. Wydawało się, że w laboratorium wszędzie stały pudła z kośćmi. Pół tuzina ludzi w białych fartuchach trudziło się przy stołach nad oczyszczaniem i porównywaniem kości.

W laboratorium jedynie Golliher nie miał fartucha. Włożył inną koszulę hawajską, tym razem z papugami, i pracował przy stole w rogu pomieszczenia. Gdy Harry podszedł bliżej, zobaczył, że antropolog ma przed sobą dwie drewniane skrzynki z kośćmi. W jednej z nich znajdowała się czaszka.

– Witam, detektywie?

– Dzień dobry. Co to?

– Jest to, jak pan niewątpliwie poznaje, ludzka czaszka. Trochę ludzkich kości wydobyto dwa dni temu z asfaltu, który usunięto trzydzieści lat temu, by zrobić miejsce na to muzeum. Poproszono mnie, żebym się im przyjrzał, zanim muzeum wyda oświadczenie.

– Nie rozumiem. Są… stare czy mają tylko trzydzieści lat?

– Och, są bardzo stare. Dzięki metodzie radiowęglowej ustalono, że mają dziewięć tysięcy lat.

Bosch pokiwał głową. Czaszka i kości w drugiej skrzynce wyglądały, jakby były z mahoniu.

– Niech pan się przyjrzy – powiedział Golliher i wyjął czaszkę ze skrzynki.

Obrócił ją tak, by Harry mógł widzieć tył. Przesunął palcem dookoła gwiaździstego złamania blisko wierzchołka.

– Wygląda znajomo?

– Uderzenie tępym przedmiotem?

– Właśnie. Podobnie jak w pana sprawie. No i sam pan widzi. Delikatnie odłożył czaszkę do drewnianej skrzynki.

– Co widzę?

– Że niewiele się zmienia. Ta kobieta – przynajmniej myślimy, że to była kobieta – została zamordowana dziewięć tysięcy lat temu, a jej ciało prawdopodobnie wrzucono do smoły, żeby ukryć zbrodnię. Ludzka natura się nie zmienia. – Harry zapatrzył się na czaszkę. – Nie była pierwsza. – Przeniósł wzrok na antropologa. – W tysiąc dziewięćset czternastym roku znaleziono w smole kości – a właściwie prawie kompletny szkielet – innej kobiety. Miała takie samo gwiaździste złamanie w tym samym miejscu czaszki. Kości datowano później za pomocą węgla radioaktywnego na dziewięć tysięcy lat. Tyle samo co w jej przypadku. – Wskazał czaszkę w skrzynce.

– Twierdzi pan zatem, doktorze, że dziewięć tysięcy lat temu działał tu seryjny morderca?

– Nie sposób tego ustalić, detektywie. Mamy przecież tylko kości.

Bosch popatrzył raz jeszcze na czaszkę. Przypomniał sobie słowa Julii Brasher, iż w swojej pracy usuwał zło ze świata. Nie znała jednak prawdy, z której Harry już dawno zdawał sobie sprawę – iż prawdziwego zła nigdy nie da się usunąć ze świata. W najlepszym razie brodził w ciemnych wodach otchłani z dwoma przeciekającymi wiadrami w rękach.

– Ma pan jednak inne zmartwienia, prawda? – spytał Golliher, przerywając zadumę Boscha. – Przyniósł pan dokumentację szpitalną?

Harry postawił neseser na stole, otworzył go i podał Golliherowi teczkę. Następnie wyciągnął z kieszeni plik zdjęć wypożyczonych od Sheili Delacroix.

– Nie wiem, czy to pomoże, ale to ten chłopak – powiedział.

Golliher przejrzał szybko fotografie, zatrzymując się nad upozowanym portretem Arthura Delacroix w marynarce i krawacie. Podszedł do krzesła, przez którego oparcie przewieszono plecak. Odszukał teczkę z własną dokumentacją i wrócił do stołu. Otworzył ją i wyjął zdjęcie przedstawiające czaszkę z Wonderland Avenue. Trzymając obok siebie fotografie Arthura Delacroix i czaszki, porównywał je przez długą chwilę.

– Ukształtowanie wału nadoczodołowego i łuku jarzmowego wydają się podobne – powiedział wreszcie.

– Nie jestem antropologiem, doktorze.

Golliher odłożył zdjęcia na stół. Wyjaśnił, o co mu chodzi, przesuwając palcem po lewej brwi chłopca i kości nad oczodołem:

– Grzbiet brwi i zewnętrzny obrys oczodołu są w znalezionej czaszce szersze od normy – rzekł. – Na fotografii chłopca widać, że struktura jego twarzy zgadza się z tym, co tu mamy. – Bosch pokiwał głową. – Przyjrzyjmy się radiogramom – powiedział Golliher. – Mamy tutaj przeglądarkę.

Antropolog zebrał dokumenty i zaprowadził Boscha do drugiego stołu z wpuszczonymi w blat świetlówkami. Otworzy! teczkę ze szpitala, wyjął z niej prześwietlenia i przystąpił do czytania epikryzy.

Bosch już ją znał. Twierdzono w niej, że chłopiec został przywieziony przez ojca do izby przyjęć o 17.40 jedenastego lutego 1980 roku. Pan Delacroix podał, że znalazł oszołomionego i niereagującego syna, który spadł z deskorolki i uderzył się w głowę. Wykonano zabieg neurochirurgiczny, by zmniejszyć ciśnienie wewnątrzczaszkowe, spowodowane obrzękiem mózgu. Chłopiec pozostał w szpitalu dziesięć dni na obserwacji, a następnie go wypisano, miał pozostawać pod opieką ojca. Dwa tygodnie później został przyjęty w celu powtórzenia zabiegu, podczas którego usunięto kleszcze, utrzymujące w ustabilizowanej pozycji wycięte podczas trepanacji okno kostne.

Nigdzie w dokumentacji nie było wpisów, iż chłopiec skarżył się na maltretowanie przez ojca czy kogokolwiek innego. Podczas rekonwalescencji po pierwszym zabiegu rozmawiała z nim zatrudniona w szpitalu pracownica socjalna. Jej sprawozdanie zajmowało niecałe pół strony. Podała, że chłopiec zrobił sobie krzywdę, spadając z deskorolki. Nie było ani kolejnego przepytania, ani zawiadomienia policji czy władz, zajmujących się nieletnimi.

Skończywszy przeglądać dokumenty, Golliher potrząsnął głową.

– O co chodzi? – spytał Harry.

– O nic. I w tym właśnie problem. Nie było śledztwa. Przyjęto na wiarę słowa chłopca. Jego ojciec siedział pewnie razem z nim w pokoju, kiedy go wypytywano. Domyśla się pan, jak ciężko było chłopakowi powiedzieć prawdę? Dlatego skończyło się na połataniu dzieciaka i oddaniu go z powrotem człowiekowi, który go maltretował.

– Doktorze, bez spekulacji. Najpierw zajmijmy się identyfikacją, jeśli jest możliwa, a dopiero potem będziemy się martwić, kto katował chłopca.

– Doskonale. Pańska sprawa. Tyle że widziałem już setki takich.

Golliher odłożył dokumentację i zajął się prześwietleniami. Bosch przyglądał się mu z dyskretnym uśmiechem. Antropolog wyglądał na zdenerwowanego tym, że policjant nie wyciągnął równie szybko jak on takich samych wniosków.

Golliher położył dwa radiogramy na przeglądarce. Następnie wyjął z teczki prześwietlenie czaszki znalezionej przy Wonderland Avenue. Włączył światło; trzy radiogramy natychmiast stały się wyraźniejsze. Golliher wskazał wyjęte ze swojej teczki prześwietlenie.

– To radiogram, który zrobiłem, żeby ocenić wewnętrzne elementy czaszki. Możemy go jednak wykorzystać do porównania. Jutro w biurze patologa posłużę się samą czaszką.

Golliher pochylił się nad przeglądarką i sięgnął po małą, cylindryczną lupę leżącą na półce. Przyłożył jeden jej koniec do oka, a drugi do zdjęcia. Po kilku chwilach przełożył ją na to samo miejsce na prześwietleniu ze szpitala. Powtórzył to kilka razy, dokonując kolejnych porównań.

Gdy skończył, wyprostował się, oparł plecami o sąsiedni stół i złożył ramiona.

– Queen of Angels to szpital dotowany przez państwo. Zawsze brakowało mu pieniędzy. Powinni byli zrobić więcej niż dwa prześwietlenia. Gdyby to zrobili, może widać byłoby i inne obrażenia.