Lewis Perdue - Córka Boga

Jej palec dojechał do końca spirali, docierając do bardzo dużej, odosobnionej postaci usadowionej pomiędzy wężami i liśćmi. Wzdłuż zewnętrznej krawędzi widniała wąska linijka z inskrypcją.

– Go tu jest napisane? – zapytała Zoe.

– Jahwe.

– Fascynujące – Zoe wstała i przetarła zmęczone oczy.

Były tak spięte, że aż gotowe wybuchnąć przy byle okazji.

– Chcesz więc mi wmówić, że zmiany postaci Boga są odzwierciedleniem zmian w ludzkiej kulturze.

– Co do tego nie ma wątpliwości – odparła Thalia, wyciągając dłoń do Zoe. – Tu. Pomóż mi.

Zoe spoglądała na tę zdumiewającą kobietę. Z jednej strony błyskotliwy naukowiec, z drugiej córka uwikłana w problemy ojca. W ciągu minionych miesięcy niejeden raz narzekała na przymus, jaki wobec niej zastosowano, każąc jej pracować w tym miejscu. Zoe poczuła nagłe ukłucie w sercu, kiedy uświadomiła sobie, że nie zobaczy jej nigdy więcej. Thalia wzięła jej dłoń, a Zoe wyczuła w tym geście miłość i siłę, oraz zupełnie wyjątkowe zjednoczenie z bratnią duszą. Uczucia te zrodziły się podczas długich miesięcy wspólnej pracy intelektualnej. W tym czasie Zoe czerpała z niej nie tylko siłę, a także lepsze zrozumienie początków kultury rodzaju ludzkiego.

Thalia spojrzała Zoe prosto w oczy; na jej twarzy rysowała się nieskrywana troska. Zoe odwróciła wzrok.

– Nic ci nie jest? – zapytała Thalia. Zoe unikała jej spojrzenia.

– Wszystko w porządku.

– Chodzi mi o to, że jeśli chcesz porozmawiać…

To, co nieuchronnie się zbliżało, zawisło ponurą barierą między nimi. Thalia musiała zdawać sobie sprawę z faktu, iż godziny jej przyjaciółki są policzone.

– Nie – skłamała Zoe. – Nie chcę.

A jednak chciała, i to jak! Pragnęła opowiedzieć Thalii o szczegółach ucieczki, ale każde słowo, które wymknęłoby się jej przypadkiem, którego nie dałoby się już cofnąć, mogło unicestwić jej plan. Powstrzymanie się od mówienia było dostatecznie trudne. Wszystko musiało odbyć się w sposób perfekcyjny i w pełnej tajemnicy.

– Jeśli jesteś tego pewna…

– Absolutnie – fuknęła Zoe bardziej obcesowo, niż zamierzała.

Thalia spojrzała na nią, marszcząc w zdumieniu czoło.

Stały tak przez dłuższą chwilę, spoglądając na siebie: blada, szczupła, lecz mocno zbudowana Amerykanka i pokaźnej postury Rosjanka, o oliwkowej cerze i kręconych rudych włosach. Zoe odniosła wrażenie, że dostrzega w ciemnych oczach Thalii swego rodzaju zrozumienie.

– Tak naprawdę chcę wiedzieć więcej o tym. – Zoe wskazała na kamienny fryz. – Chodzi mi o to, że przecież faceci nie zbudzili się pewnego dnia i nie oznajmili sobie „Uczestniczymy w prokreacji i jesteśmy silniejsi, zatem zabieramy dla siebie całą ziemię”.

Thalia wpatrywała się w nią długo, z niedowierzaniem w oczach.

– Nie wiem, jakiego asa kryjesz w rękawie, i nie chcę wiedzieć. Ale mam nadzieję, że Bóg jest z tobą.

– Z pewnością – odparła Zoe, sama zaskoczona pewnością siebie.

Potem wskazała na kamienną płaskorzeźbę.

– No, opowiedz mi.

– Masz rację. Ta transformacja zabrała nieco czasu. Pamiętaj, że przejście cywilizacji od Wielkiej Bogini do Jahwe zajęło dobre sześć lub nawet osiem tysięcy lat. Moim zdaniem epoka Rajskiego Ogrodu to był okres, kiedy ludzie zamieszkiwali w niewielkich osadach, nie mieli żadnych wrogów, bo nie mieli prawie żadnego kontaktu z innymi ludzkimi sadybami. Ale sytuację tę odmieniły kobiety, a czyniąc to, jednocześnie kopały dół pod Wielką Boginią.

Kobiety wynalazły rolnictwo, ponieważ to one zostały obciążone przez naturę obowiązkiem wykarmienia dzieci. W końcu można wymyślić tkactwo i udomowić dzikie ziarna, jednocześnie karmiąc niemowlęta i utrzymując je przy życiu… ale nie można tego zrobić dobrze podczas łowów. Zatem wysiewały ziarna, aż w końcu ludzie zdali sobie sprawę, że w ten sposób można zdobyć pożywienie. Rolnictwo pozwoliło też na powiększenie liczebności rodziny. Kobiety kultury zbieracko-łowieckiej musiały rodzić nie częściej niż co cztery lub pięć lat, gdyż wiodły żywot koczowniczy, a w tej sytuacji nie mogły prowadzać za sobą zbyt wielu małych dzieci. Poza tym, gdy nie było jeszcze rolnictwa, nie dało się w żaden sposób wyżywić większej liczby zawsze głodnych gąb. Kiedy jednak rodziny przeszły na osiadły tryb życia i zaczęły uprawiać własne zagony, zdolność do przemieszczania się straciła znaczenie jako istotny czynnik przetrwania. W rezultacie odstęp w czasie między kolejnymi porodami zmniejszał się stopniowo, ale sukcesywnie.

W miarę jak wznoszono coraz większe osady, które zaczynały między sobą konkurować, brutalna siła mężczyzn nabierała coraz większego znaczenia. Rolnictwo zaczęło się dynamicznie rozwijać, ponieważ rolnicy potrzebni byli do zaopatrywania w żywność licznych rzesz stałej armii, kadry urzędniczej i tak dalej – wcześniej społeczności zbieracko-myśliwskie nie były w stanie wyprodukować dostatecznie dużo żywności, żeby taki stan rzeczy był możliwy. Jednak rolnictwo wiązało się też z nowymi problemami – pojawiła się kwestia własności ziemi. Obfitość pożywienia przyczyniła się również do demograficznego boomu, ponieważ pozwalało to wyżywić coraz liczniejsze społeczności.

W przeszłości konflikty zdarzały się rzadko, ale coraz więcej ludzi oznaczało też konieczność obrony własnych domów i społeczności. W rzeczywistości potrzeba bezpieczeństwa przyczyniła się do przekształcenia małych komunalnych osad w pełni rozwinięte struktury administracyjne, w miasta-państwa.

– Zatem, jeśli mam przyjąć tę linię rozumowania – przerwała Zoe – to powinnam wyjść z założenia, że mężczyznom bardzo przypadła do gustu nagle zyskana władza. Poza tym zdali sobie sprawę, że wcale nie byli na łasce Bogini, której oddawali do tej pory hołd. Zdecydowali się więc na podjęcie działań, skutkiem czego było wprowadzenie bóstwa posiadającego atrybuty męskości.

Pragnęli zyskać też dla siebie stosowną porcję dóbr ziemskich – powiedziała Thalia. – W systemie matrylinearnym wszelka własność przechodziła z kobiety na kobietę; dziedziczenie przez dzieci następowało po stronie matki, ponieważ nie było żadnej możliwości ustalenia, kto był ojcem. W aspekcie kulturowym mężczyźni znaleźli się na pozycji, która umożliwiła im zmianę biegu spraw. Wyróżniały ich duży wzrost i większa siła, ale nakazy religii dotychczas wyznawanej nie pozwalały im dokonać zaboru ziemi i mienia posiadanego przez kobiety. Nie sądzę, żeby była to świadoma decyzja… w każdym bądź razie nie miało to charakteru świadomego spisku zakrojonego na szeroką skalę, ale w miarę mijających tysiącleci zaczęto wprowadzać prawa regulujące pożycie małżeńskie i seksualne, w rezultacie można było określić ojcostwo. Monogamia oraz zakaz uprawiania seksu pozamałżeńskiego to był sposób na zdobycie pewności, które dzieci są owocem ich nasienia, co z kolei przekładało się na możność podziału dobytku zgodnie z literą nowych praw. Początkowo mężczyźni dziedziczyli tylko niewielką część majątku, ale w końcu zagarnęli wszystko, redukując kobietę do roli kolejnego elementu dobytku. Usankcjonowanie tych praw wymagało jednak odwołania się do Boga, który strachem zmuszałby wszystkich do posłuszeństwa wobec prawnych reguł.

– Chcesz zatem powiedzieć, że ludzie stworzyli Boga na miarę swoich potrzeb – wtrąciła niezdecydowanie Zoe, a w jej umyśle pojawiło się wyraziste echo wydarzeń z po przedniego wieczora i pierwszej od wielu lat modlitwy. – Zgodnie z tą teorią Bóg jest tworem ludzkim, wykreowanym dla doraźnych korzyści w celu wyjaśnienia tego, co nieznane. Człowiek zmieniał Boga – w postaci męskiej lub żeńskiej – stosownie do bieżących potrzeb.