Albert Baantjer - De Cock en de dood in gebed

“Mogelijk. Ik kan niet in de vertroebelde hersenpan van de dader kijken.”

Vledder snoof.

“Jij zit al zo lang in dit vak,” riep hij geëmotioneerd. “Ben je nog steeds niet in staat om een betrouwbare profielschets van de dader maken?”

De Cock antwoordde niet direct. Hij monsterde het opgewonden gelaat van zijn jeugdige assistent.

“Die…eh, die twee cognackies bij Smalle Lowietje,” vroeg hij bezorgd, “daar heb je toch geen last van?”

Vledder keek hem vernietigend aan.

“Twee cognackies,” sprak hij meesmuilend. “Als het nou een halve liter was…”

De Cock liet het heikele onderwerp rusten.

Via de Oudebrugsteeg reden ze rechtsaf de rijbaan van het Damrak op. Ondanks het nachtelijk uur was er nog vrij veel verkeer op de weg. Aan de overzijde, op het brede trottoir van het Damrak, liep veel volk en werden de vele snackbarretjes nog druk bezocht.

De oude rechercheur leunde iets naar achteren.

“Als ook nu weer de handen van het waterlijk zijn vastgeplakt,” sprak hij hoofdknikkend, “dan hebben we in elk geval met dezelfde dader van doen.”

Vledder gromde.

“Het is niet aannemelijk dat twee gekken tegelijkertijd op hetzelfde idee komen.”

De Cock schudde zijn hoofd.

“Dat weten we pas als we ter plaatse zijn. En is het zo, met die handen en die voeten, tja, dan geloof ik niet dat de dader gek is,” sprak hij nadenkend. “Integendeel. Hij is wellicht uiterst intelligent. De uitvoering van twee identieke moorden duidt naar mijn gevoel op een zekere symboliek. De dader wil met die moorden iets uitdragen.”

“Wat dan?”

De Cock glimlachte.

“Ik heb werkelijk geen idee. We moeten afwachten wat we te zien krijgen. In mijn lange leven als rechercheur ben ik nog geen moordenaars tegengekomen die zich de moeite getroostten om na hun daad keurig de handen van hun slachtoffers te vouwen.”

Vledder grinnikte vreugdeloos.

“Als die moordenaar iets wil uitdragen,” reageerde hij wild gebarend, “waarom plaatst hij dan geen pakkende advertentie in De Telegraaf… gaat op de hoek van een straat staan en deelt duivelse pamfletten uit of, nog beter…schrijft een boek vol ontboezemingen?”

De Cock blikte even opzij.

“Ik geloof toch,” sprak hij rustig, “dat die twee cognackies jou geen goed hebben gedaan.”

“Barst.”

De Cock lachte vrolijk om de reactie.

“Van jou,” reageerde hij kalm, “een onvriendelijk verlangen.”

Vanaf de Brouwersgracht reden ze de Keizersgracht op. Nog voor de Leliegracht stonden aan de waterkant een wagen van de Geneeskundige Dienst met open deuren en een surveillanceauto van de politie met blauw zwaailicht.

Vledder parkeerde zijn Golf achter de politiewagen. De rechercheurs stapten uit. Een jonge diender liep dreunend op De Cock toe. De oude rechercheur herkende hem van de vorige moord.

“Ik heb weer aan onze wachtcommandant gevraagd of hij de meute wilde waarschuwen. Dit is moord. Absoluut. Geen twijfel. Net als bij dat vorige waterlijk: vastgebonden schoenveters. Dat bevalt me niet. Dat past helemaal niet bij een normaal waterlijk.”

De grijze speurder glimlachte.

“Je hebt gelijk. Het past niet.”

De jonge diender snoof.

“De wachtcommandant zei, net als gisteren: “Wacht maar op De Cock.””

De oude rechercheur liep naast de jonge babbelende diender naar de rand van de gracht. Hij bleef daar staan en liet het licht van zijn zaklantaarn over het dode lichaam glijden. Hij liet het lichtovaal rusten op de devoot gevouwen handen op de borst van de man.

“Zullen we samen proberen of ook nu de vingers zijn vastgelijmd?” vroeg Vledder.

De Cock schudde zijn hoofd.

“Dat laten we aan dokter Rusteloos over.”

Het licht van zijn zaklantaarn gleed naar het gezicht van de man.

Vledder slaakte een gesmoorde kreet.

“Dat gezicht komt me bekend voor. Hebben we die vent niet ergens ontmoet?”

“Nee.”

“Ken je hem?”

De Cock knikte traag.

“Ik ken hem.”

“Waarvan?”

De oude rechercheur gaf zijn zaklantaarn aan Vledder. Uit zijn binnenzak pakte hij de foto die mevrouw Grijpskerk hem had gegeven. Hij nam zijn lantaarn weer terug, reikte Vledder de foto aan en bescheen het portret.

De mond van de jonge rechercheur zakte open.

“Waarachtig…het is Cornelis Grijpskerk.”

De Cock knikte.

“De reisgenoot van Victor Handgraaf. Vermoedelijk één dag later in de gracht gedumpt.”

Vledder blikte opzij.

“Ook één dag later gedood’”

“Op die vraag is geen zinnig antwoord te geven. Mogelijk zijn beide slachtoffers gelijktijdig gedood en heeft de moordenaar ze om een of andere reden niet gelijktijdig in de gracht laten glijden. Maar het kan ook anders zijn.”

De grijze speurder zweeg even.

“Het is ook mogelijk,” ging hij wat geërgerd verder, “dat de moordenaar ze wel gelijktijdig in de gracht heeft laten zakken, maar dat de waterlijken niet gelijktijdig boven zijn komen drijven.”

Vledder grinnikte.

“Ik begin te begrijpen waarom jij zo de pest aan waterlijken hebt.”

“Te veel onzekerheden. Vooral het tijdstip van overlijden en de plek waar de moord heeft plaatsgevonden bieden geen enkel houvast.”

De oude rechercheur slofte van het slachtoffer weg naar de wagen van de broeders van de Geneeskundige Dienst.

Voordat De Cock iets had gezegd, schudde de oudste broeder zijn hoofd.

“We doen het niet. We brengen dat lijk niet weg. Het gaf de vorige keer problemen met onze dienst. We hebben een gewone ambulancewagen voor u besteld.”

Hij keek even om zich heen.

“Die kan volgens mij elk ogenblik komen.”

De broeder kreeg gelijk. Toen de ambulancewagen binnen hun gezichtsveld kwam, liep De Cock naar de jonge diender van de surveillancewagen.

“Laat de wachtcommandant de meute waarschuwen. En op mijn verzoek niet voor deze plek aan de gracht, maar het sectielokaal op Westgaarde.”

De diender knikte begrijpend.

“Je leert snel,” sprak De Cock waarderend.

“Dank u.”

De oude rechercheur monsterde het gezicht van de jonge man.

Hij tikte hem op zijn schouder.

“Hoe heet je?”

“Veenboer…Jan Veenboer.”

De Cock glimlachte.

“Jan Veenboer,” herhaalde hij. “Ik zal jouw naam onthouden. Binnenkort begint de opleiding voor een nieuwe lichting rechercheurs.”

Bram van Wielingen, de fotograaf, kwam met grote stappen het sectielokaal binnen. Hij zette zijn aluminium koffertje op de stenen vloer en liep op De Cock toe.

“Over het tijdstip van de dag zal ik het maar niet hebben,” begon hij. “Heb je een nieuwe werkwijze uitgevonden?” vroeg hij toen grijnzend. “Gaan jouw slachtoffers in het vervolg direct naar het sectielokaal?”

De Cock schudde zijn hoofd.

“Het wordt geen gewoonte. Maar bij waterlijken is het niet zo belangrijk waar je het slachtoffer vindt. Die plek biedt toch weinig houvast.”

De fotograaf knikte.

“Volgens mij heb je gelijk. Ligt hij op de sectietafel?”

Van Wielingen pakte zijn aluminium koffertje weer op en liep met De Cock naar de granieten tafel. De fotograaf liet zijn blik over het lijk glijden.

“Weet je al wie hij is?”

“Grijpskerk…Cornelis. Hij behoorde net als het vorige slachtoffer tot de Handgraaf Foundation aan de Keizersgracht.”

Bram van Wielingen schoof zijn onderlip iets vooruit.

“Ook die zit goed in het pak. Kijk eens naar de coupe…wat een pasvorm. Er wordt bij die Foundation blijkbaar goed verdiend.”

Hij wees naar de gevouwen handen.

“Hoort ook deze man tot een sektarische groepering?”

De Cock keek hem verwonderd aan.

“Hoe kom je daarbij?”

Bram van Wielingen maakte een wegwerpgebaar.