Виктор Правдин - Танцавальны марафон

– Я думаю пра iншае, – кульнуўся з нагi на нагу Шапавалаў i пачасаў патылiцу. – Я сто дзесяць кiлаграмаў ды штанга дзвесце… Падлога не правалiцца?

– Слухай, Сяргей, – перайшоў на ты Хмара, – тваё жалеза яшчэ прынясе непрыемнасцi, а калi не будзеш адказваць на мае пытаннi, гарантую непрыемнасцi ўжо сёння…

Пагроза падзейнiчала. Шапавалаў iмгненна падабраўся, цяпер шэрыя вочы глядзелi на лейтэнанта перасцярожлiва i аддана.

«Нешта з гэтым цельпуком не тое, – нечакана падумаў Хмара, – затарможаны i на жалезе сваiм памешаны да ненармальнасцi».

– Не звяртайце ўвагi, – аблiзнуў сухiя, патрэсканыя вусны Шапавалаў, – проста ў мяне хутка спаборнiцтвы, а спортзалу на рамонт зачынiлi. Нешта арэндаваць грошай няма, вось i прыходзiцца круцiцца.

«Ну, хоць нешта нармальнае пачуў», – падумаў Хмара, а ўголас па-начальнiцку строга спытаў:

– Хачу зразумець: чаму бацька пайшоў у клуб «Каму за трыццаць»? Не маленькi ж, у ягоныя гады гэта iнакш як глупствам не назавеш.

– Яго папрасiлi прыйсцi.

– Хто? – насцярожыўся Хмара i адразу ўзгадаў Мiкулiча: што, калi падпалкоўнiк правы?! Раптам i сапраўды смерць Шапавалава не такая ўжо i недарэчнасць? Але ж на падставе фактаў нiякiя версii, акрамя няшчаснага выпадку, не паддаюцца логiцы. А калi ўсё адкiнуць i слепа паверыць Мiкулiчу? Тады адразу напрошваецца выснова, што падпалкоўнiк нешта ўтойвае – ён ведае больш, чым напiсана ў афiцыйных дакументах.

– Гэтага я не ведаю, – адказаў Шапавалаў. – У той дзень я меўся наведаць продка, ён абяцаў даць грошай, але бацька перанёс сустрэчу, сказаў, што яго запрасiлi ў клуб «Каму за трыццаць». Хто запрасiў – не сказаў, ды мяне гэта i не цiкавiла, я заўсёды быў супроць гэтага клуба састарэлых. Адным словам, дахадзiўся стары…

– Не здагадваешся, хто мог запрасiць на танцы Iвана Мiкалаевiча?

– Канечне, здагадваюся, нават упэўнены, – патупiўся Шапавалаў; ён нечакана пачырванеў, вочкi замiтусiлiся. – Бацька толькi да адной жанчыны мог пабегчы хворы…

– Да Галiны Александровiч? – не сцярпеў, спытаў Хмара.

– Да яе, распуснiцы, – кiўнуў Шапавалаў. – Ляжаў бы дома, пiў таблеткi, глядзеў тэлевiзар – i ўсё было б добра. Уцюрыўся на старасцi гадоў, вось i атрымаў.

Шапавалаў хацеў яшчэ нешта сказаць, але прамаўчаў, толькi адчайна махнуў рукой. Хмара расцанiў хваляванне хлопца як належнае i больш роспытамi не назаляў. Зрэшты, ён пачуў тое, што трэба было абмазгаваць. Лейтэнант развiтаўся, але папярэдзiў, што iм яшчэ давядзецца сустракацца.

Ужо ў дзвярах Хмара прыпынiўся, яму здалося, што Шапавалаў штосьцi недагаворвае.

– А цябе нiчога не здзiўляе ў гэтай гiсторыi?

– Здзiўляе, – пагадзiўся Шапавалаў. – Бацька быў чалавек ашчадны, нават сквапны, нiколi вялiкiх грошай з сабой не насiў. А тут раптам у кiшэнi – семсот долараў! Вось гэта i здзiўляе.

Хмара разлiчваў, што размова пойдзе пра Александровiч, але адказ хлопца нечакана насцярожыў, прымусiў паглядзець на падзеi ягонымi вачыма.

«I сапраўды, – падумаў Хмара, – Шапавалаў-малодшы змушае зацiкавiцца: што за грошы былi ў нябожчыка? А менавiта семсот долараў значылiся ў пратаколе вопiсу рэчаў пацярпелага. А на гэта нiхто, акрамя сына, увагi не звярнуў».

– Ты хочаш сказаць, што Iван Мiкалаевiч не мог мець пры сабе столькi валюты? – паспрабаваў удакладнiць лейтэнант.

– Я ведаю бацьку, – сказаў, як адсек, Шапавалаў-малодшы. – Пяць-дзесяць баксаў яшчэ мог трымаць пры сабе, толькi не семсот! Неяк адвалiў мне сотню, дык суправаджаў да самай хаты, у кожным прахожым бачыў рабаўнiка.

Гаварыў Шапавалаў пераканаўча, але ж факт заставаўся фактам: ягоны бацька меў пры сабе немалыя грошы. Цяпер прыйдзецца шукаць адказ i на гэтае пытанне. І зноў лейтэнант узгадаў Галiну Александровiч, ён iнтуiтыўна адчуў, што каханка Шапавалава можа патлумачыць i наяўнасць у нябожчыка валюты.

– Ты ўпэўнены, што менавiта Александровiч прызначыла Iвану Мiкалаевiчу сустрэчу?

– Да iншай не пабег бы…

– Але ж яны разышлiся, – вёў сваё Хмара, – у Александровiч новы ўхажор, i твой бацька не так даўно надаваў яму кухталёў. Табе нешта вядома пра таго чалавека?

– Пра бойку чую ўпершыню, ведаю, што Галiна… – Шапавалаў нечакана папярхнуўся. – Галiна Вiктараўна i бацька разышлiся, а пра заляцаннi гэтай жанчыны пагаварыце з цёткай Марусяй, стрыечнай бацькавай сястрой, яны – даўнiя сяброўкi.

Спецыфiчны пах чыгуначных шпалаў i машыннага масла непрыемна заказытаў у носе яшчэ задоўга да таго, як Хмара спусцiўся ў метро. Ён толькi наблiзiўся да вентыляцыйнай шахты, а пах смалы i дзёгцю iмгненна ўзбудзiў памяць, нагадаў дзяцiнства, той час, калi ён з сябрамi, Iванам i Валеркам, «партызанiлi».