Виктор Правдин - Танцавальны марафон

Называлася гэта «рабiць налёт на чыгунку». Калi шэнцiла набыць пораху, штукавалi ўзрыўпакеты i клалi iх на блiскучую паверхню чыгуначных рэек. Можна ўявiць, якiя выбухi бударажылi наваколле, асаблiва ўпрыцемках. Здаралася, метраў сто стракаталi «кулямётныя чэргi» пад радасныя крыкi падрыўнiкоў, якiя хавалiся ў недалёкiх кустах. Iхняе партызанства скончылася даволi хутка i, канечне, не без слёз. «Кулямётнымi чэргамi», якiя стракаталi пад коламi цягнiкоў спярша зацiкавiлiся машынiсты, а потым i мiлiцыя.

Злавiлi «падрыўнiкоў», як кажуць, на гарачым, у той самы момант, калi яны з кiшэнямi, набiтымi ўзрыўпакетамi, «мiнiравалi» чыгунку на паваротцы. На гэтым месцы, па iх разуменнi, пасля ўзрываў цягнiк сыходзiць з рэльсаў, а значыць, заданне выканана. Абранага месца не мянялi i гэтым спрасцiлi задачу няголенага шыракатварага мiлiцыянера, якi, зацiснуўшы ў зубах цыгарэту, скалiўся дзвюм маладзенькiм дзяўчаткам з чырвонымi павязкамi на руках. Сяржант загадаў злоўленым «дыверсантам» легчы на шпалы тварамi ўнiз i сашчапiць пальцы на патылiцы. Дружыннiцы рагаталi, смяяўся i мiлiцыянер, якi паабяцаў правучыць прайдзiсветаў.

– Мы iх судзiць не будзем, – нечакана падвёў выснову мiлiцыянер. – Навошта? Яны – дыверсанты, шпiёны, а калi так, то могуць выпадкова ўзарвацца на сваiх мiнах цi трапiць пад колы цягнiка…

Праз колькi хвiлiн прасмаленая дзёгцем шпала, да якой прылiп лоб малога Хмары, пачала рытмiчна ўздрыгваць, рэльсы загулi. Гул вельмi хутка перарос у злавесны, усепаглынальны роў, зямля пад целам закалыхалася, застагнала. Заплакаў, запрасiўся Валерка, адразу ж загаласiў Iван. Сяржант, смеючыся, дазволiў iм пакiнуць месца пакарання. Цягнiк iмклiва наблiжаўся, але дзесяцiгадовы Хмара, сцiнуўшы зубы, маўчаў: ён не хацеў прасiць лiтасцi ў чалавека, якi смяецца з яго, ад якога пахне гарэлкай. Было страшна, але хлопец не хацеў, каб слёзы ўбачылi дзяўчаты ў кароткiх спаднiцах i асаблiва сябры, абраўшыя яго сваiм камандзiрам. Хмара нi на хвiлiну не ўсумнiўся ў намеры сяржанта такiм макарам расправiцца з iм, i тое, што перапужаны мiлiцыянер перад самым цягнiком сiлком сцягнуў яго з рэек, было поўнай нечаканасцю.

З таго дня мiнула больш за пятнаццаць гадоў, але на ўсё жыццё запомнiў Хмара прытарны пах шпалаў, п’янаватага сяржанта з рассечаным левым брывом, безвыходны адчай i радасць пераможцы.

Едучы ў электрычцы, лейтэнант злавiў сябе на думцы, што за апошнi месяц другi раз узгадвае сваю «партызаншчыну». Пры размеркаваннi на працу пасля заканчэння вучобы яму прапанавалi пасаду следчага ў лiнейным аддзеле на чыгуначным транспарце. Канечне, хапае работы i ў цягнiках, але Хмара на пачатку службы не хацеў абмяжоўваць сябе чыгункай i станцыямi. I, напэўна, была яшчэ адна прычына, каб адмовiцца: лейтэнант узгадаў сяржанта з рассечаным брывом… Што, калi давядзецца працаваць разам?

Казакова, стрыечная сястра Шапавалава, жыла на другiм канцы горада, у мiкрараёне Малiнаўка, i Хмара дабраўся на вулiцу Слабадскую толькi а дваццаць другой гадзiне. У нейкi момант следчы засумняваўся, што робiць правiльна, – усё ж пазнавата для вiзiтаў, але падштурхоўвала апраўданне: дом новы, не тэлефанiзаваны, а позвай выклiкаць сведку – доўгая песня.

Хмара таропка пакiнуў прапахлы прытарным цыгарэтным дымам лiфт, зрабiў да дзвярэй з блiскучымi лiчбамi «107» некалькi крокаў, а ў кватэры ўжо цяўкала, вiскатала сабачанё. Не паспеў лейтэнант дакрануцца да званка, як дзверы адчынiлiся, i на парозе ўзнiкла рослая, пышнагрудая жанчына з маленькiм, у далонь, сабакам на руках. Яго быццам тут чакалi. Сабака быў настолькi маленькi, што, каб не брахаў, яго проста можна было зблытаць з кажаном – толькi вочы ды вушы, як крылле. Гэтае тварэнне бiла дрыготка, i гаспадыня ласкава дакранулася чырвоным кiпцюрыкам да мiнiяцюрнай галоўкi, пашкрабала за вушкам i, вывучаючы Хмару, какетлiва схiлiўшы прыгожую галоўку да пляча, цiха ўздыхнула:

– Ну-ну, супакойся, мiлы, нам нiчога не пагражае.

Убачыўшы гаспадыню, Хмара нечакана разгубiўся, нават засумняваўся, цi туды трапiў.

– Вы – Марыя Васiльеўна Казакова?

– Я, красунчык, – цiха адказала гаспадыня i, бачачы разгубленасць госця, ледзь прыкметна ўсмiхнулася.

Хмара ведаў, што Казаковай трыццаць восем гадоў, але цяпер, у гэтым зацемненым калiдорчыку, ён не рызыкнуў бы вызначаць яе ўзрост. Лейтэнант бачыў перад сабой маладую, надзiва прыгожую i абаяльную дзяўчыну. Натуральнага белага колеру валасы прыгожымi локанамi спадалi на плечы, блакiтыя вочы глядзелi па-дзiцячы адкрыта, разгублена i трошкi задзiрлiва. У iх блукалi какецтва i адначасова непрыхаваная цiкаўнасць да невядомага чалавека. Хмара разумеў, што Казакова кагосьцi чакала – i раптам ён…