Albert Baantjer - De Cock en danse macabre

De grijze speurder zweeg opnieuw. Hij boog zich vertrouwelijk naar voren.

‘Peter… wie gaf jou die opdracht?’

De kunstenaar glimlachte.

‘Hoe weet je zo zeker dat ik die valse Chagalls heb gemaakt?’

De Cock plukte aan zijn onderlip.

‘Ik weet uit ervaring hoe mooi jouw impressionisten zijn.’

De kunstenaar pakte zijn glas op, keek hem aan, maar antwoordde niet.

Een lichte wanhoop maakte zich van De Cock meester. Hij stak zijn beide handen gespreid naar voren. ‘Peter… er sterven op onverklaarbare wijze mannen gekleed in mallotige maillots… en daarna is hun kunstverzameling weg… gestolen. Ik zoek naar de man of de vrouw die daarvoor verantwoordelijk is.’

Peter Karstens keek hem opnieuw secondenlang aan. Toen, na enige aarzeling, wendde hij zich tot Maria naast hem op de bank. ‘Pak even die visitekaartjes,’ gebood hij haar.

Maria kwam omhoog en sloeg een been over de rug van de leren bank. Een tweede been volgde. De Cock hield zijn adem in. Verbijsterd keek hij toe en het bloed steeg hem naar het hoofd. Onder haar korte rokje droeg Maria niets. Heupwiegend gleed ze naar een notenhouten kabinetje aan de wand. Uit een verticaal vakje nam ze een stapeltje kaartjes en reikte die Peter Karstens aan. De kunstenaar legde de visitekaartjes voor zich op tafel en nam ze stuk voor stuk door.

‘Het was een Engelsman,’ sprak hij zacht, mijmerend, ‘een statige Engelsman met een bijna Amerikaans accent.’ Zijn blik verhelderde. ‘Hier heb ik het… Sir Stephen Warwick-Benson.’

Toen De Cock de volgende morgen meer dan een een uur te laat en met een nog zacht gonzend hoofd van de verrukkelijke Savigny-les-Beaune de grote recherchekamer binnenstapte, keek Vledder naar hem op en strekte zijn rechterhand naar hem uit. ‘Ik heb er lang over moeten nadenken, maar ik weet nu bij wie jij gisteravond nog zo laat op bezoek bent geweest.’

De Cock glimlachte.

‘Nou?’ reageerde hij uitdagend.

‘Bij die vriend van jou… die vreemde kunstenmaker op de Noordermarkt… Peter Karstens.’

De Cock zwaaide afwerend.

‘Peter Karstens is geen kun-sten-maker, maar een begenadigd kunstenaar.’

Vledder snoof.

‘Een gore vervalser.’

De Cock schudde zijn hoofd.

‘Geen vervalser,’ verbeterde hij geduldig, ‘maar een imitator. Wanneer hem dat vriendelijk wordt gevraagd en de geldelijke beloning voldoende is om er een leuke partij goede bourgognes van aan te kopen, imiteert hij het werk en de stijl van andere kunstenaars… uit welk tijdperk dan ook. En dat doet Peter Karstens op voortreffelijke en zeer kunstzinnige wijze. Ik heb thuis boven het dressoir van hem een Monet hangen, die ik niet voor het origineel zou willen ruilen.’

Vledder lachte smalend.

‘Dat doek is niets waard.’

De Cock hield zijn hoofd iets scheef.

‘Voor anderen misschien niet,’ sprak hij kalm, achteloos. ‘Voor mij wel.’

De oude rechercheur zweeg even en ging achter zijn bureau zitten.

‘Daarom zal ik je ook even uitleggen,’ ging hij op rustige toon verder, ‘waarom ik gisteravond alleen op pad ging. Dat was ten opzichte van jou geen blijk van wantrouwen. Zo moet je dat beslist niet zien. Maar Peter Karstens heeft een gruwelijke hekel aan onze min of meer geordende maatschappij… staat vijandig tegen alles wat naar overheid zweemt en heeft vooral een aversie tegen het gezag.’

Vledder grinnikte.

‘Maar jij vertegenwoordigt toch dat gezag?’

De Cock knikte.

‘Dat weet Peter Karstens heel goed. Daarover bestaat tussen ons dan ook geen verschil van mening. Ik ben mij er terdege van bewust, dat hij mijn functie als gezagdrager… rechercheur van politie veracht… toch vertrouw ik op zijn persoonlijke vriendschap… op de genegenheid, de waardering, die de kunstenaar ondanks dat voor mij koestert… vandaar mijn eenzame missie. Met jou in mijn nabijheid zou hij mij vermoedelijk niets wezenlijks hebben verteld.’

‘En?’

‘Wat bedoel je?’

Vledder gebaarde.

‘Heeft jouw eenzame missie iets opgeleverd?’

Het klonk wat cynisch.

De Cock bracht zijn handen naar voren en drukte de vingertoppen tegen elkaar. ‘De valse schilderijen die in het huis van Christiaan Cornelissen hangen, zijn door Peter Karstens gemaakt.’

Vledder keek hem met grote ogen aan.

‘In opdracht van wie?’

De Cock maakte een grimas.

‘Een Engelsman… ene Sir Stephen Warwick-Benson.’

Vledder trok een vies gezicht.

‘Kennen we die?’

De Cock trok zijn schouders op.

‘Voor mij nieuw. Ik heb die naam nog nooit eerder horen noemen.’

Vledder boog zich naar voren.

‘Hoe weet je zo zeker, dat de vervalsingen die Peter Karstens van Marc Chagall maakte, dezelfde vervalsingen zijn, die in het huis van wijlen Christiaan Cornelissen hangen?’

De Cock gebaarde voor zich uit.

‘Peter Karstens had van die vreemde Sir Stephen Warwick-Benson… volgens de kunstenaar een Engelsman met een Amerikaans accent… een Frans boek over het werk van Marc Chagall gekregen en daarin waren de schilderijen aangekruist die Peter Karstens voor die Engelsman moest namaken… vervalsen… kopiëren… imiteren… hoe je het ook noemen wil. Ik heb wel niet zo erg veel ervaring met kunst, maar voor zover ik dat kan beoordelen, waren dat dezelfde schilderijen die in het huis van Christiaan Cornelissen hingen. Bovendien is dat gemakkelijk te verifiëren. Peter Karstens geeft aan zijn werkstukken altijd een merkteken mee, zodat hij later zijn eigen vervalsingen kan herkennen. Voor alle zekerheid kunnen wij hem de schilderijen in het huis van wijlen Christiaan Cornelissen laten zien.’

Vledder knikte traag.

‘Sir Stephen Warwick-Benson,’ sprak hij peinzend. De jonge rechercheur proefde de naam op zijn tong. ‘Het klinkt heel indrukwekkend… chic, deftig.’ Hij keek op. Sir voor de doopnaam is toch een Engelse titel?’

De Cock schoof zijn onderlip naar voren.

‘Ik heb mij nooit zo in de Engelse adel verdiept,’ antwoordde hij vaag, ‘maar volgens mij wordt in Engeland die titel verleend aan iemand die zich op een of andere manier voor de samenleving bijzonder verdienstelijk heeft gemaakt.’

Vledder grinnikte.

‘Waarom komt zo’n man uitgerekend naar ons Amsterdam om schilderijen te laten vervalsen… vervalsingen, die later in het huis van een dode Christiaan Cornelissen worden teruggevonden?’ De jonge rechercheur trok een denkrimpel in zijn voorhoofd. ‘Zullen we Scotland Yard vragen of ze daar ene Sir Stephen Warwick-Benson kennen?’

De Cock tuitte zijn lippen.

‘Laten we daar nog even mee wachten,’ sprak hij afwijzend. ‘Mogelijk is die naam vals… een verzinsel van een of andere oplichter… misschien heeft iemand zich wel ten onrechte de fraaie titel van Sir aangemeten. Zolang ik daarover geen volledige zekerheid heb, voel ik er weinig voor om onze vrienden van Scotland Yard met een hoop werk op te zadelen.’ De grijze speurder strekte zijn wijsvinger naar Vledder uit. ‘Probeer Ellen van Zoelen en Wladimir Wiardibotjov te bereiken en vraag of ze zich vanmorgen nog op het hoofdbureau van politie bij de tekenaar van de Herkenningsdienst willen vervoegen.’

De jonge rechercheur keek hem verrast aan.

‘Waarom?’

De Cock trok zijn gezicht strak.

‘Zij zijn de enige twee nog in leven, die wij kennen, die hem ooit hebben ontmoet… Ellen van Zoelen op het station in Utrecht en Wladimir Wiardibotjov ten huize van haar oom Zadok… Ik wil een compositiefoto van die duistere Carry Cornelissen.’

Ze liepen vanuit de Warmoesstraat via de Oudebrugsteeg naar de Nieuwendijk. De hemel was zwaar bewolkt, maar het regende niet. De Cock schoof zijn oude hoedje iets naar achteren en blikte opzij.